COP27 | Να σταματήσει η υποκρισία για την προστασία του κλίματος και τη βιώσιμη ανάπτυξη – Πολλά λόγια, Λίγα μέτρα – Προτάσεις για το κοινό μας μέλλον

COP27 –H 27η διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή 6-18.11.2022

Να σταματήσει η υποκρισία για την προστασία του κλίματος και τη βιώσιμη ανάπτυξη – Πολλά λόγια, Λίγα μέτρα – Προτάσεις για το κοινό μας μέλλον

του Κώστα Φωτεινάκη

Η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή του 2022, αναφέρεται και ως Διάσκεψη των Μερών της UNFCCC , ή COP27, θα είναι η 27η διάσκεψη για το θέμα αυτό. Θα πραγματοποιηθεί από τις 6 έως τις 18 Νοεμβρίου 2022 στην παραθαλάσσια πόλη Σαρμ Ελ Σέιχ της Αιγύπτου και αναμένεται να παραστούν 90 αρχηγοί κρατών, 196 εκπρόσωποι από διάφορες χώρες και 45.000 άνθρωποι.

ΡΥΠΟΙ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

Ωστόσο παρά την αναμενόμενη μεγάλη συμμετοχή και τα μεγάλα λόγια των παγκόσμιων ηγετών και των διακρατικών ενώσεων, παρά τα τεράστια ποσά που σπαταλούνται για την ενημέρωση των πολιτών για τους κλιματικούς στόχους και τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (17SDGs – AGENDA 2030), για την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου και την προστασία του φυσικού και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, ο βασικός στόχος για τη δραστική μείωση των ρύπων^1,2 και τη συγκράτηση της αύξησης της θερμοκρασίας στον +1,5 βαθμό³ μέχρι το 2100 δεν θα επιτευχθεί. Η αποτυχία αυτή θα έχει δραματικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής όλων των κατοίκων του κόσμου και ιδιαίτερα εκείνων των χωρών που δεν έχουν καμία ευθύνη για την υπερθέρμανση του πλανήτη.

ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ

Ένας ακόμα στόχος για την προστασία της παγκόσμιας βιοποικιλότητας (2011 – 2020) δεν επιτεύχθηκε⁴. Στις 12 Ιουλίου 2021 παρουσιάστηκε από τον ΟΗΕ το πρώτο σχέδιο για το παγκόσμιο πλαίσιο για τη βιοποικιλότητα μετά το 2020. Η εκτίμηση για τη δεκαετία 2011 – 2020, που έκανε η Γραμματεία της Σύμβασης για τη Βιοποικιλότητα του ΟΗΕ, (UN Convention on Biological Diversity) συνοπτικά είναι: «Η βιοποικιλότητα, και τα οφέλη που παρέχει, είναι θεμελιώδη για την ανθρώπινη ευημερία και έναν υγιή πλανήτη. Παρά τις συνεχείς προσπάθειες, η βιοποικιλότητα επιδεινώνεται παγκοσμίως και αυτή η μείωση προβλέπεται να συνεχιστεί ή να επιδεινωθεί…».

ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ & ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Η Παγκόσμια κοινότητα αμέσως μετά τη λήξη του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, με την Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα⁵ (10.12.1948) έχει βάλει στόχους για τα δικαιώματα του ανθρώπου και την ποιότητα ζωής.

Από τότε έχουν δημιουργηθεί δεκάδες Παγκόσμιοι Οργανισμοί και Διεθνείς Συναντήσεις, έχουν εκδοθεί εκατοντάδες συμφωνίες και διακηρύξεις. Παρ΄ όλα αυτά ο κόσμος μας γίνεται χειρότερος.

Παλαιότερες διεθνείς συμφωνίες:

Ενδεικτικά αναφέρουμε τρεις από τις παλαιότερες διεθνείς συμφωνίες για την προστασία του φυσικού και ανθρωπιστικού περιβάλλοντος:

Agenda 21- UNCED, 1992 (γνωστή ως συνδιάσκεψη του Ρίο)
Πρωτόκολλο του Κυότο, 1997.
Στόχοι Ανάπτυξης της Χιλιετίας (ΣΑΧ), 2001 (Στόχος 7: Διασφάλιση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας)

Νεότερες διεθνείς συμφωνίες:

Τρείς επιπρόσθετα νεότερες διεθνείς συμφωνίες για την προστασία του κλίματος και τη βιώσιμης ανάπτυξης, και οι οποίες ψηφίστηκαν τον ίδιο χρόνο, 2015:

Συμφωνία του Παρισιού για το Kλίμα – (30.11-12.12.2015)
17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης – 17SDGs, AGENDA2030) (27.09.2015)
Πρόγραμμα δράσης της Αντίς Αμπέμπα για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης (15.06 2015)

Οι νεότερες διεθνείς συμφωνίες αλληλοεπηρεάζονται και αλληλεξαρτώνται και γι’ αυτόν το λόγο θα πρέπει να εξετάζονται ενιαία στο σχεδιασμό, στις πολιτικές αναλύσεις και στην αξιολόγηση των αποτελεσμάτων.

Στόχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης:

Δύο πρόσφατοι στόχοι:

Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία – Ο στόχος της ΕΕ για κλιματική ουδετερότητα έως το 2050. (Δεκέμβριος 2019)
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο⁶: Στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 (Ιούνιος 2021)

Το νομοθετικό πλαίσιο και οι αποφάσεις της Ε.Ε. είναι σε θετική κατεύθυνση, ωστόσο, όπως και οι Διεθνείς Συμφωνίες, είναι αντικείμενο διεκδίκησης από την Κοινωνία των Πολιτών/ ΚτΠ.

Μια από τις μαύρες κηλίδες της Ε.Ε. είναι ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο “ξέπλυνε με πράσινο χρώμα” την πυρηνική ενέργεια και το ορυκτό αέριο, αποτέλεσμα της επιθετικότητας των αγορών και των διαχρονικών αδυναμιών του Οικολογικού κινήματος⁷.

Ιδιαίτερα φαίνεται η αδυναμία της Κοινωνίας των Πολιτών

α) να αξιολογήσει την πορεία προόδου των 17ΣΒΑ

β) να επηρεάσει προς όφελος της κοινωνίας το Ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ε.Ε.⁸.

ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΥΛΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΠΡΟΣ ΟΦΕΛΟΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΟΙ ΠΑΓΚΟΜΙΕΣ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΙ ΣΤΟΧΟΙ.

Οι λόγοι που δεν υλοποιούνται οι Παγκόσμιες Συμφωνίες και Στόχοι είναι πολλοί. Θεωρούμε ότι ο ένας λόγος επηρεάζει τον άλλον και γι’ αυτό απαιτείται ολιστική προσέγγιση και αντιμετώπιση.

Όμως ο βασικός λόγος είναι «ότι ο ΟΗΕ, όπως και οι άλλοι Οργανισμοί (Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου, Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Παγκόσμια Τράπεζα και άλλοι), καθοδηγούνται από τα lobbies των πολυεθνικών εταιρειών της BIG AG (Αγροδιατροφικά), της BIG PHARMA (Φαρμακοβιομηχανίες μέσω της Συμφωνίας TRIPS για τις πατέντες των φαρμάκων και εμβολίων), της BIG TECH (Τεχνολογία), της BIG ED (Εκπαίδευση), της BIG ENERGY μέσω του ECT (Χάρτης Ενέργειας) και όλοι με την ενσωμάτωση ειδικών κεφαλαίων μέσα στις FTAs (Συμφωνίες Ελεύθερου Εμπορίου) στις οποίες εμπλέκονται όλες αυτές οι πολυεθνικές εταιρείες και βέβαια η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Χρηματοπιστωτικό Σύστημα¹⁹».

Με τα δεδομένα τα οποία διαθέτουμε και με βάση την εμπειρία που έχουμε συμμετέχοντας σε κινήματα και δίκτυα στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο καταγράφουμε επιπρόσθετα ορισμένους από τους λόγους που είναι:

Υποκρισία για τους στόχους^9,10,11 – Ψευδή δεδομένα, αναξιόπιστα στοιχεία¹²

Από τα αποτελέσματα προκύπτει ότι ανεξαρτήτως από τα λόγια και τις υπογραφές των κυβερνήσεων στις διεθνείς συμφωνίες δεν λαμβάνονται μέτρα για την προστασία του πλανήτη.

Ο Αιγύπτιος διπλωμάτης Wael Aboulmagd που είναι υπεύθυνος για τη διεξαγωγή των διαπραγματεύσεων στη σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ είπε «ότι υπάρχει ένας διαχωρισμός μεταξύ της δημόσιας σφαίρας και των αιθουσών διαπραγματεύσεων που δεν μπορεί να συνεχιστεί.» The Guardian 04.11.2022.

Υπάρχει ένα πρόσφατο άρθρο το οποίο παραπέμπει σε «Μια επισταμένη έρευνα από την εφημερίδα «Ουάσιγκτον Ποστ» στα τέλη της περυσινής χρονιάς, η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι ρύποι που δεν δηλώνονται ισοδυναμούν –στην καλύτερη περίπτωση– με τους ρύπους των Ηνωμένων Πολιτειών και στη χειρότερη περίπτωση με τους ρύπους της Κίνας.»

Πράσινο ξέπλυμα/ Green washing

Πριν από την ιστορική σύνοδο στο Παρίσι για το κλίμα, είχε καταγγελθεί¹³ η χρηματοδότηση της COP21 από μεγάλους ρυπαντές και από τα ισχυρά λόμπι (Δεκ.2015).
Η χρηματοδότηση της COP27, κυρίως από την Coca-Cοla, που θεωρείται ότι είναι ένας από τους μεγαλύτερους ρυπαντές στον κόσμο, υπονομεύει και φέτος την αξιοπιστία της διάσκεψης στην Αίγυπτο, μιας και υπάρχει έντονη κριτική¹⁴ ότι πρόκειται για “πράσινο ξέπλυμα”). (Νοέμβριος 2022).
Με τις διεθνείς διαπραγματεύσεις για το κλίμα στην Αίγυπτο να πλησιάζουν (COP27) και τα συστήματα τροφίμων να βρίσκονται για πρώτη φορά ψηλά στην ημερήσια διάταξη, η IPES-Food¹⁵ προειδοποιεί ότι ένας αυξανόμενος αριθμός πράσινων συνθημάτων χρησιμοποιείται για να εμποδίσει τον μετασχηματισμό του συστήματος τροφίμων.

Εξαιρέσεις από τους στόχους και την κοινή προσπάθεια:

Το αίτημα Transport and Environment στην COP21 «να συμπεριληφθούν οι θαλάσσιες και αεροπορικές μεταφορές στη συμφωνία» δεν υιοθετήθηκε¹⁶.
Δεν υπάρχουν αναφορές στην πολεμική βιομηχανία καθώς για τις συνέπειες των πολεμικών συγκρούσεων στο περιβάλλον και στην υγεία των πληθυσμών.

«Ως πότε οι φτωχοί θα τρώνε τη ρύπανση¹⁷;» | Το αίτημα για κλιματική δικαιοσύνη

Στο βιβλίο του Τζων Μπελαμι Φόστερ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΌΣ υπάρχει μια αναφορά για τη μεταφορά τοξικών αποβλήτων σε χώρες του τρίτου κόσμου “Οι φτωχοί θα φάνε τη ρύπανση”. Αντιγράφουμε από την παρουσίαση του βιβλίου:

“Στο 5ο κεφάλαιο ο Φόστερ παρουσιάζει το υπόμνημα του Lawrence Summers (διευθύνων οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας) του οποίου διέρρευσε στο περιοδικό Economist και δημοσιεύτηκε το 1992 με τον τίτλο «ΑΣ ΦΑΝΕ ΤΗΝ ΡΥΠΑΝΣΗ».

Στο υπόμνημα αυτό ο Summers προτείνει την «μετανάστευση των ρυπογόνων βιομηχανιών προς τις υποανάπτυκτες χώρες…. και την απόρριψη των τοξικών αποβλήτων στη χώρα με τους χαμηλότερους μισθούς» (σελ.125 – 128)”.

Τριάντα χρόνια μετά το υπόμνημα ο Summers «δικαιώνεται» αφού «Οι βιομηχανικές και οι αναδυόμενες χώρες έχουν τη μεγαλύτερη συνεισφορά στις παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου – αλλά είναι οι άνθρωποι του Παγκόσμιου Νότου, πολλοί από τους οποίους υποφέρουν ήδη από ακραία φτώχεια, που πλήττονται περισσότερο από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής»¹⁸.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ – ΤΡΟΦΗ ΓΙΑ ΣΚΕΨΗ:

Από την παραπάνω ανάλυση προκύπτουν ορισμένα συμπεράσματα:

Από τα επιστημονικά δεδομένα, και όχι από τα υπομνήματα των κυβερνήσεων και τις συμφωνίες των Παγκοσμίων Οργανισμών, οι στόχοι για την προστασία του κλίματος με κριτήριο την κλιματική δικαιοσύνη και την προστασία βιοποικιλότητας δεν επιτυγχάνονται. Αυτό λειτουργεί ως καταστροφικό ντόμινο και αποτελεί ένα ακόμα εμπόδιο για την επιτυχή προώθηση των 17 ΣΒΑ του ΟΗΕ.
Το Μέλλον μας είναι σε Διακινδύνευση¹⁹/ Our Future at Stake. Πρόκειται για μια διαπίστωση από τη ζωή και όχι από μια θεωρητική υπόθεση εργασίας. Για να αντιμετωπίσουν αυτήν την κατάσταση οι πολίτες του κόσμου θα πρέπει να συντονιστούν καλύτερα, για να την αντιμετωπίσουν και να προστατεύσουν τη φύση και τις όποιες κατακτήσεις της ανθρωπότητας.
«Δεν είμαστε αντίθετοι/ες στο πολυμερές σύστημα. Το κοινό μας μέλλον εξαρτάται από το να πάρουμε στα χέρια μας την κατάσταση και να ενισχύσουμε το πολυμερές σύστημα προς ένα ειρηνικό και ευημερούν συλλογικό μέλλον για όλους. Αυτή είναι η κοινή ατζέντα για την οποία πρέπει να εργαστούμε¹⁹.»

Η παραπάνω παρέμβαση/ ανάλυση και τα συμπεράσματα με αφορμή την COP27 ας αποτελέσει «Τροφή για σκέψεις για την αναγκαιότητα δημιουργίας ενός νέου πολιτικού, κοινωνικού, οικονομικού, διατροφικού, οικολογικού συστήματος που να αναιρεί και να υπερβαίνει τα όρια του καπιταλιστικού συστήματος».

Ο Κώστας Φωτεινάκης είναι πρόεδρος του Ελληνικού Δικτύου ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ

Σημειώσεις (παραπέμπουμε σε λιγότερα γνωστά θέματα για το κοινό):

Ευρυδίκη Μπερσή, «Η έκθεση της γραμματείας του ΟΗΕ για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, που παρουσιάστηκε, συνοψίζει τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει ως τώρα οι κυβερνήσεις. Το συμπέρασμα: οι δεσμεύσεις, ακόμη και αν τηρηθούν στο ακέραιο, θα οδηγήσουν σε αύξηση ρύπων κατά 10,6% έως το 2030, αντί της επιθυμητής μείωσης κατά 45%.» ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 10.2022 https://bit.ly/3Uq2VBH
2022 NDC Synthesis Report https://bit.ly/3Uol6aT
THE ECONOMIST: The world is missing its lofty climate targets. Time for some realism. 03.11.2022 https://econ.st/3FJUayo
Προετοιμασίες για το πλαίσιο για τη βιοποικιλότητα μετά το 2020 και μέχρι το 2050 | Μία πρώτη αξιολόγηση της δεκαετίας 2011-2020 https://bit.ly/3FK2dLn
Ιδιαίτερα τα άρθρα 22,25 https://bit.ly/3Wxwbbo
Βιοποικιλότητα: υποχρεωτική προστασία άγριας ζωής και ανθρώπων ζητά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο https://bit.ly/3FJRdh1
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο “ξέπλυνε με πράσινο χρώμα” την πυρηνική ενέργεια και το ορυκτό αέριο https://bit.ly/3Wyz0cg
Ανοιχτή επιστολή 70 οργανώσεων την ΚτΠ για το Ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας: αδιαφάνεια και έλλειψη συμμετοχής. https://bit.ly/3DEJpdU
Διεθνής Ημέρα Εξάλειψης της Φτώχειας και η υποκρισία των διεθνών οργανισμών https://bit.ly/3UcFX1q
25 χρόνια υποκρισίας και κακών πρακτικών είναι αρκετά https://bit.ly/3NDtVvh
Κώστας Φωτεινάκης: Το Show με τα μεγάλα λόγια για την κλιματική αλλαγή συνεχίζεται, το ίδιο και η υποκρισία (17.06,2021) https://bit.ly/3U7rUtG
Ευρυδίκη Μπερσή α/α1 https://bit.ly/3Uq2VBH
Οι μεγάλοι ρυπαντές “χορηγοί” και λομπίστες στην COP21 στο Παρίσι | Lobby Planet Paris -A guide to corporate COP21. https://bit.ly/3FFgdpT
The Guardian: Cop27 climate summit’s sponsorship by Coca-Cola condemned as ‘greenwash’ https://bit.ly/3Wxxffu
IPES – Food https://bit.ly/3E0q4p3
Κώστας Φωτεινάκης: «Ας συνεννοηθούμε» για την καθαρή ενέργεια και την COP21 – Λαθεμένη η πρόταση του Πρωθυπουργού της Ελλάδας κ.Αλέξη Τσίπρα για τις εκπομπές αερίων στη ναυτιλία. https://bit.ly/3DyRSPT
Τζων Μπελαμι Φόστερ «Οικολογία και Καπιταλισμός» https://bit.ly/3E0vbWh
Naturefriends International «Η κλιματική δικαιοσύνη ως βάση για μια καλή ζωή για όλους τους ανθρώπους! » https://bit.ly/3E18rWb
Καίτη Μυλωνά: “Το μέλλον μας σε διακινδύνευση” https://bit.ly/3DPek7E και «Ενίσχυση της Δημοκρατίας και των Κοινών – Η δική μας Κοινή Agenda για το Μέλλον» https://bit.ly/3fGqBD0