Γράφει ο Γεώργιος Σχορετσανίτης
Είχα έρθει για πρώτη φορά σε επαφή με το έργο του διαβάζοντας το βιβλίο ‘Ο γιακάς και άλλες τσαλακωμένες ιστορίες’ από τις Α Ω Εκδόσεις, μια ενδιαφέρουσα συλλογή από ιστορίες καθημερινές, δύστροπων σχέσεων και δύσκολων ερώτων, απαραίτητων όμως για κάποια μορφή ενηλικίωσης, όπως διαβάζουμε στα κείμενα του βιβλίου, που εκδόθηκε το 2020.
Όμως ο Σωτήρης Σαμπάνης πορεύεται παράλληλα τόσο στον πεζό όσο και τον ποιητικό λόγο, αν λάβουμε υπ’ όψιν μας τα εκδοθέντα πονήματά του από το έτος 2000, που ξεκίνησε την πορεία αυτή. Η πλέον πρόσφατη επανεμφάνισή του στο λογοτεχνικό γίγνεσθαι επιτελείται τώρα με την έκδοση της ποιητικής συλλογής ‘Ιδού’ που εκδόθηκε από τις εκδόσεις Βακχικόν. Κάπου εκατό συνολικά σελίδες απαρτίζουν ετούτο το βιβλίο των σχετικά ολιγόστιχων ποιημάτων του. Πριν από αυτά προηγείται ο πρόλογος, ένα είδος εξομολόγησης όσων οσονούπω θα επακολουθήσουν ή πιο σωστά επακολούθησαν! ‘Εν είδει προλόγου…’ τον αποκαλεί.
Διαβάζουμε σχετικά: «…Είναι η πιο δική μου ώρα που κάθε βράδυ κρεμάω κουρτίνα την πόρτα μου με δύο γάντζους απελπισίας στο πεζοδρόμιο. Λεύτερη, κυριολεκτικά λεύτερη να τη χτυπήσει όποιος επιθυμεί-και θ’ ανοίξει, θα δεις-και πίσω της κάθε ανάσα λανθασμένη, σακατεμένη θα πηγαινοέρχεται, άρρυθμη και σε κάθε περίπτωση θα είναι περιττή… Φεύγω. Φεύγω θα πει φεύγω πάντα, ολοένα κι’ από παντού. Κι από σένα φεύγω μάνα. Ποιος να το πει. Από εσένα!», και καταλήγει στον πρόλογο πάντοτε, «…Γελάς, μητέρα; Τι ωραία! Υπάρχει λοιπόν ελπίδα να σε κάνω ευτυχισμένη, μέσα από τη θλίψη που μου φόρτωσες», φέροντας στο προσκήνιο την υπόθεση της μητέρας, ή τέλος πάντων μια άλλη μητρική φιγούρα, ένα πρόσωπο άγνωστο που ο ποιητής επιθυμεί να κυκλοφορεί μέσα στους στίχους του, λόγω προφανώς της προηγηθείσας εμπλοκής του στην προσωπική του ζωή ανεξίτηλα!
Τα μικρά ποιήματα, οι στίχοι τους, περιδιαβαίνουν στο χώρο και παράλληλα στο χρόνο, μεταπηδώντας με ευκολία από τη μια στην άλλη παράμετρο και φαίνεται πως αποτελούν όλα μαζί ένα είδος ειλικρινούς εξιστόρησης, ψυχογραφίας, ή καλύτερα ποιητικής αυτοβιογραφίας, ένα «μακρύ/ απόκοσμο ταξίδι» όπως το κατονομάζει στο ‘Αν θα σε συναντήσω’. Η έννοια του χρόνου, όπως προείπαμε, είναι πανταχού παρούσα: «Διαβαίνεις, έλεγες,/στριφογυρίζοντας/μια αποδώ, μια αποκεί/το σώμα/περνάει, σβήνει η ζωή/σε στρώμα ανάλλαχτο./Δες τη φθορά/στους ώμους επικάθεται/μιας προσμονής αζήτητης», ή κάπου αλλού, σε άλλες συνθήκες προσμονής, «…Αργεί ο χρόνος…η ώρα αργεί». Μνήμες, ελπίδες, νοσταλγία, κρύφια ερωτηματικά, ανεκπλήρωτα όνειρα, όλα μαζί ανασύρονται από τα μεγάλα ανεξιχνίαστα βάθη της ψυχής του και οδεύουν ολοταχώς στο ποιητικό έργο: «Αναμνήσεις κοχλάζουν/ στου μυαλού τη φορμόλη/ Ζωντανό παρελθόν αφηγούνται», λέει στην ‘Ίδια σκούρα γραμμή’.
Οι ερμηνείες πολλές, τα μηνύματα υπαινικτικά, οι παράμετροι και λεπτομέρειες του παρελθόντος πλησιάζουν όλο και κοντύτερα και ξεδιπλώνονται μέσα από σύντομους αλλά αρκούντως πυκνούς μονόλογους. «…Να μην καθαρίζεται η ερώτηση/από τη σκόνη της απάντησης;», γράφει σε ένα ποίημα για να ακολουθήσει στο επόμενο ταχύτατα «Ποιος ρωτάει» και ιδού η απάντηση στο αμέσως επόμενο, η πιθανότατη ομολογία: «Εγώ/Μάνα/ο Γιος σου»! όμως, τα ερωτήματα είναι πολλά και έως τότε αναπάντητα, με αποτέλεσμα κάποια να επανέρχονται με δραματικό τόνο!
Γιατί να σηκώσεις το βάρος μου;
Ποιο αρχέτυπο σκούντησε την ανάγκη σου;
Ποια σημασία επιβλήθηκε άσκεφτα;
Ποιος άσκοπος σκοπός;
αφού δεν ήθελες ζωή να χαρίσεις
Γονατιστή απόλαυση
μια στιγμιαία ηδονή
στο κέντρο του σώματος
στου σύμπαντος στο στέρνο…
Όλο το παρελθόν όπως αυτό συγκρούεται με τη ‘μάνα’, τα ανείπωτα, τα γενόμενα ανάμεσά τους, τα εγκαταλελειμμένα σε μια άκρη της ψυχής μέχρι εκείνη τη μοιραία στιγμή, πλημμυρίζουν την ποίηση του Σωτήρη Σαμπάνη, γιατί σε ένα σημείο παραδέχεται πως «από κάτι πρέπει να φεύγει ο άνθρωπος/ας είναι το σαράκι της μνήμης /που θα ανασκάψει το χώμα του!/σώμα του…/μου…»
Η καινούρια συλλογή του Σαμπάνη, μοιάζει να γυρεύει την ανακάλυψη της περίεργης και ανομολόγητης διαπροσωπικής σχέσης, της βαθύτερης συγκίνησης, της δρομολογημένης ή αναπόφευκτης, όπως εξελίχτηκαν τα πράγματα, φυγής:
Και άρχισε να βρέχει θάλασσα στα τζάμια
Κύματα κατάπιναν το ολόγυρα
Και το παραπέρα
και το παντού
κι από παντού
σκόρπιζε θλίψη
και ασυνήθιστη συγκίνηση
η θαμπάδα του απογεύματος
σ’ ένα φευγιό αναμενόμενο.
Εικόνες θλιμμένες ανασυρμένες από το παρελθόν ξαναγυρίζουν στη μνήμη, με πρόσωπα αγαπημένα και χαμένα στο πέρασμα των καιρών και την ιστορία υπενθυμίζοντας μια μεγάλη αλήθεια: «Αύριο φεύγεις/αν δεν αποφασίσει αλλιώς/ η αντοχή σου».
Η τελευταία ποιητική συλλογή του Σωτήρη Σαμπάνη, διατρέχει με συνέπεια τη διαδρομή που ο ίδιος υπαινίσσεται στον πρόλογο της συλλογής του. Κι’ όλα αυτά τη στιγμή που «Υποσιτίζονται τα κύτταρα της θύμησης», αλλά «Σκληραίνουν οι νευρώνες της αγάπης». Η έννοια της μοναξιάς, περισσότερο όταν αφορά ένα άτομο, η στέρηση του ποιητή και του καθενός στην πραγματικότητα από αυτό συγκεκριμένα, η ανίκανη προσμονή, οι αιφνίδιες μνήμες, όλα συγκλίνουν προς την υπόθεση της ποίησης.
The post Η ενηλικίωση της φρίκης appeared first on Vakxikon.gr – Vakxikon.gr Media & Publishing Group.
