Γράφει ο Γεωργίος Νικ. Σχορετσανίτης
Η ‘Μετάβαση’ (Transit), αποτελεί το δεύτερο μέρος της τριλογίας της Ρέιτσελ Κασκ που ξεκίνησε με το ‘Περίγραμμα’ (Outline), ένα ενδιαφέρον αναγνωστικό οδοιπορικό για πολλούς λόγους και σε αρκετούς αναγνώστες. Δεν έχει τη μορφή και το ρυθμό μυθιστορήματος, τουλάχιστον όπως τα γνωρίζουμε, αφού προσφέρει ελάχιστες συγκινήσεις όσον αφορά την πλοκή. Σε αντίθεση, η Κασκ μας διοχετεύει κρουνηδόν καθηλωτικές, διερευνητικές συζητήσεις ανάμεσα στην αφηγήτριά της, μια συγγραφέα ονόματι Φαίη που έχει ταρακουνηθεί από τη διάλυση του γάμου της και σε διάφορους ανθρώπους που συναντά καθώς πορεύεται στην καθημερινότητά της, στην μπερδεμένη μετά τον χωρισμό της κατάσταση. Συγκεχυμένη από την απροσδόκητη πορεία της ζωής της, η Φαίη αποφασίζει να ακούει υπομονετικά τις ιστορίες των άλλων ώστε να αντλήσει όση διαφορετική άποψη και σοφία μπορεί από αυτές. Εμείς, από την πλευρά μας, είμαστε οι μακρυνοί τυχεροί ακροατές. Εδώ λοιπόν συνεχίζουμε να παρακολουθούμε τη σταδιακή μετάβαση της Φαίης από την ασταθή σύγχυση σε πιο στέρεο έδαφος, κάτι που άρχισε να δρομολογείται ήδη από το ‘Περίγραμμα’ που διαδραματίστηκε στην Αθήνα και όπου η Φαίη μέσα από τις συνομιλίες που είχε εκεί και εν μέρει από τις ερωτήσεις της, συχνά οδήγησε τους συνομιλητές της να μιλήσουν για τις όποιες απογοητεύσεις και τα διαζύγιά τους.
Με τη ‘Μετάβαση’ (Transit), η ιστορία της Φαίη μεταφέρεται στο Λονδίνο, όπου έχει μετακομίσει με τους δύο γιους της. Η αφήγηση επικεντρώνεται στις δύο εβδομάδες που τα αγόρια της μένουν με τον πατέρα τους κατά τη διάρκεια της πιο ανατρεπτικής φάσης ανακαίνισης του ερειπωμένου σπιτιού που αγοράζει. Είτε συναναστρέφεται με τον Πολωνό εργολάβο που ανακαινίζει το νέο της σπίτι, είτε με έναν παλιό της φίλο που συναντά δεκαπέντε χρόνια αφ’ ότου τον εγκατέλειψε, η Φαίη αποδεικνύεται εξαιρετικά ικανή στο να αναδεικνύει τα τρωτά σημεία του χαρακτήρα των άλλων.
Συχνά υιοθετεί και παρουσιάζει μια σχεδόν επουλωτική και εποικοδομητική στάση, προσελκύοντας τους ανθρώπους και αφιερώνοντας χρόνο σε αυτούς, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είναι σαφώς καλύτερη στο να ακούει παρά να ενστερνίζεται συμβουλές. Αγνοεί συστηματικά τον κτηματομεσίτη, τον εργολάβο και ακόμα τον προσωπικό της κομμωτή που την συμβουλεύει για κάποιες αισθητικές λεπτομέρειες των μαλλιών της. Σε αντίθεση, κάποιες άλλες φορές είναι κάπως ευένδοτη σε αλλότριες ιστορίες. Καθώς η Φαίη βιώνει τις μέρες της εκεί, τα θέματα της μοναξιάς, της γενικότερης αλλαγής, της εγκατάλειψης και της αναγκαστικής προσαρμογής αναδύονται στην επιφάνεια επανειλημμένως. Σφυρηλατεί δεσμούς ακόμη και σε συζητήσεις που ξεκινούν με λάθος τρόπο, όπως ένα πρώτο ραντεβού στο οποίο ανακοινώνει ότι είναι τόσο κουρασμένη και εξαντλημένη από την αντιμετώπιση των δυσάρεστων γειτόνων της, της σκονισμένης ανακαίνισης του σπιτιού της και των επισφαλών οικονομικών της, έτσι ώστε να μην έχει και πολλά να εκφράσει για τον εαυτό της. Και επιδεικνύει ειλικρινή κατανόηση ακόμη και στην καυστική περιγραφή του δείπνου του ξαδέλφου της, όπου οι καταβεβλημένες μητέρες σπαράσσονται οδυνηρά και διχάζονται ανάμεσα στα παιδιά τους, τους συζύγους τους και τον εαυτό τους.
Ενώ η αφήγηση της Κασκ είναι σε μεγάλο βαθμό έμμεση, η πρόζα της είναι εξαιρετικά ακριβής, ενώ δεν παραλείπει να χρησιμοποιεί μεταφορές από το προηγούμενο χρονικά βιβλίο της, το γνωστό ‘Περίγραμμα’ (Outline). Με τις ηχηρές συγκρίσεις μεταξύ ζωής και τέχνης, συμπεριλαμβανομένης βεβαίως της λογοτεχνίας, και την ευχάριστη, πολυποίκιλη και σφιχτά δομημένη σειρά αποφθεγμάτων και ιστοριών, η ‘Μετάβαση’ συμπληρώνει τη φόρμα που εισήγαγε η συγγραφέας στο ‘Περίγραμμα’, την συνεχιζόμενη στην ουσία οδύσσεια της αφηγήτριας στην αναζήτηση του γενικότερου προσανατολισμού σε μια νέα περίοδο της ζωής της. Η Φαίη είναι διαζευγμένη και το διαζύγιο είναι απόδειξη αλλαγής, αλλά ο φόβος ότι τα πράγματα δεν θα αλλάξουν και δεν μπορούν να αλλάξουν στοιχειώνει αυτό το μυθιστόρημα. Έχει επιστρέψει στην περιοχή του Λονδίνου όπου ζούσε κάποτε με έναν άλλο σύντροφό της, τον Τζέραρντ, ο οποίος επανεμφανίζεται τόσο αναλλοίωτος που μοιάζει να φοράει το ίδιο πουκάμισο. Έχει κρατήσει ακόμη στο διαμέρισμά του μια φωτογραφία, βιβλία και ορισμένα άλλα αντικείμενα που αποτελούσαν μέρος της κοινής τους ζωής. «Περίεργο πράγμα, εσύ μια ζωή τ’ άλλαζες όλα, εγώ δεν άλλαζα τίποτα, και να τελικά που καταλήξαμε κι’ οι δυό στο ίδιο μέρος» του εκμυστηρεύεται εκείνη. Αυτό είναι ένα αρκετά τρομακτικό σχόλιο, ακόμη και αν η Φαίη το εννοούσε καλοπροαίρετα, παρά την προφανή καλή θέληση του Τζέραρντ. Αν η Φαίη έχει κλείσει τον κύκλο της, τότε μήπως αυτό κατά κάποιον τρόπο ακυρώνει τις προσπάθειές της για καινούργιο πολύπλευρο συναισθηματικό ξεκίνημα; Η ανακαίνιση του διαμερίσματος θα αποτύχει, γιατί το σχέδιο αρχίζει να φαίνεται εξεζητημένο, ακόμη και παράλογο, ενώ οι άνθρωποι που διαμένουν στον κάτω όροφο είναι συντριπτικά εχθρικοί απέναντί της. Η Φαίη επιθυμεί την αλλαγή, αλλά αυτή συνεχίζει να μην κάνει την εμφάνισή της. Ένα από τα πιο βασανιστικά επεισόδια του μυθιστορήματος είναι η περιγραφή της εμφάνισης της Φαίη σε ένα λογοτεχνικό φεστιβάλ που δεν κατονομάζεται. Η ίδια και τα άλλα μέλη του πάνελ ανεβαίνουν στη σκηνή μούσκεμα από τη βροχή, επειδή οι οργανωτές δεν είχαν σκεφτεί να τους οδηγήσουν κατά μήκος του στεγασμένου διαδρόμου.
Το ‘Περίγραμμα’ της Ρέιτσελ Κασκ, ήταν ένα από τα πιο αξιόλογα μυθιστορήματα που γράφτηκαν το έτος 2014, με ξεχωριστή συγκίνηση, ζωντάνια και μικρή και υφέρπουσα δόση ειρωνείας. Βασικά του θέματα η απομόνωση του ατόμου, οι αυταπάτες, ο πόνος και η τιμωρία του μέσα στον κοινωνικό περίγυρο. Η αφηγήτρια του βιβλίου, Φαίη, επανεμφανίζεται σε τούτο το νέο μυθιστόρημα της Κασκ και κατονομάζεται μόνο μία φορά όπως και στο προηγούμενο. Η οικογένειά της, η εμφάνισή της, η παιδική της ηλικία και η ανατροφή της δεν αποτελούν μέχρι στιγμής μέρος της ιστορίας. Η πρόσφατη ιστορία της Φαίη έχει ήδη σκιαγραφηθεί στο ‘Περίγραμμα’. Είναι συγγραφέας με δύο μικρούς γιους, σε διάσταση με τον πατέρα των παιδιών και ζει ως επί το πλείστον μόνη της. Τα παιδιά δεν είναι ποτέ παρόντα κατά τη διάρκεια των χρονικών περιόδων των μυθιστορημάτων. Στο ‘Περίγραμμα’ επιστρέφουν στο Λονδίνο, ενώ η Φαίη παραδίδει μαθήματα δημιουργικής γραφής στην Αθήνα, και στη ‘Μετάβαση’ βρίσκονται με τον πατέρα τους, την ώρα που το νέο διαμέρισμα της Φαίης στο Λονδίνο ανακαινίζεται. Η συγκεκριμένη ανακαίνιση είναι μια ολόκληρη ιστορία από μόνη της, την οποία η συγγραφέας περιγράφει με ξεχωριστή ακρίβεια. Η γραφή της, παρά το γεγονός ότι είναι λακωνική, είναι γενικώς πλούσια σε ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες.
The post Στο κυνήγι νέων προσανατολισμών για μια διαφορετική πορεία appeared first on Vakxikon.gr – Vakxikon.gr Media & Publishing Group.
