Ο Παναγιώτης Χαλούλος
παρουσιάζει το μυθιστόρημα
Το γεύμα
της Ειρήνης Μπόμπολη
εκδόσεις Πνοή, Αθήνα 2022
Την Ειρήνη γνώρισα κατ’ αρχάς ως φιλόλογο, όταν πριν από χρόνια πολλά πέρασε για λίγο από το σχολείο, στο οποίο υπηρετούσα. Αργότερα έμαθα πως γράφει ποίηση και μάλιστα πολύ καλή ποίηση! Κάποια στιγμή ήρθε και η ώρα της πεζογραφίας με το μυθιστόρημα «Το πεπρωμένο μύριζε ορχιδέα ή Πράγματα μικρά», το οποίο με κέρδισε με τη γραφή του.
Έχω την εντύπωση ότι και στα δύο είδη του λόγου η Ειρήνη δεν μπορεί να ξεφύγει από την πρώτη της φύση, που είναι, κατά την άποψή μου, η ποιητική! Διαβάζω στις πρώτες σελίδες του νέου βιβλίου της:
«…Αποζητούσα τον πόνο γιατί χωρίς αυτόν είχα ξενερώσει καιρό τώρα. Χρειαζόμουνα, όσο τίποτα άλλο, τη βαθιά μελαγχολία της γνήσιας δημιουργίας. Αυτή που σε κάνει να σπαρταράς σαν ψάρι στη στεριά, σαν πασχαλιά στο φλεβαριάτικο άνεμο, σαν μισοτελειωμένο ποίημα στην εγκατάλειψη της καθημερινότητας…»
Αυτή η γνήσια δημιουργία διαπιστώνεται στο γραπτό λόγο της Ειρήνης, που αποπνέει ποιητικά αρώματα σε στίχο είτε σε πεζό λόγο, που σε μαγεύει, όπως μας μαγεύουν τα ευγενικά και ευαίσθητα άνθη της ορχιδέας ή το μεθυστικό άρωμα από τα άνθη μιας πασχαλιάς!
Το ομολογεί και η ίδια η συγγραφέας στις σελίδες του παρόντος βιβλίου της: «…με ρώτησε αν ασχολούμαι και με την ποίηση και τότε κατάλαβα ότι θα ξεφύλλισε, αν όχι θα διάβασε κάποιες σελίδες από το μυθιστόρημά μου, που έβριθε ποιητικών σχημάτων, στοιχεία της πρωτογενούς συγγραφικής δοκιμής μου και του νεανικού ακόμα, για την εποχή που το έγραψα, ύφους μου.» Δική μου διαπίστωση είναι πως η Ειρήνη διατηρεί ακόμα το «νεανικό» ποιητικό ύφος της.
«Το γεύμα» αποτελεί μια εξομολογητική αφήγηση και αφορά σε μια συνάντηση της ηρωίδας με τον αινιγματικό πανεπιστημιακό καθηγητή, που μια έλξη την ωθεί προς αυτόν, ενώ ομολογεί πως «…Πολλές φορές …εκεί που διαβλέπεις απροσμέτρητο βάθος, υπάρχει πιθανότητα αβαθούς ξερότοπου, στην καλύτερη περίπτωση, και απογοήτευσης συνάμα, γιατί δεν πρέπει να ξεχνά κανείς και τους βαλτότοπους. Εγώ όμως ήμουνα σίγουρη για τον καθηγητή μου. Είχα ήδη μπολιαστεί με την αινιγματώδη ατμόσφαιρά του τόσο καλά, που ένιωθα ότι θα μπορούσα να απλώσω το χέρι μου έτσι απλά και εκείνος να γείρει φυσιολογικά πάνω του…» Και ομολογεί η ηρωίδα: «Πήγαινα γυρεύοντας. Αναζητούσα ως μεθυσμένη την ακροβασία…» Και αλλού: «…Δίωκα και επεδίωκα το άπιαστο όνειρό μου…»
Τα πρόσωπα-ήρωες των δύο πεζογραφημάτων της Ειρήνης Μπόμπολη συναντώνται με αναφορές εδώ, στο «Γεύμα», που θυμίζουν το «Το πεπρωμένο μύριζε ορχιδέα ή Πράγματα μικρά», όταν, όπως γράφει, η φίλη «…Ακριβή μού θύμιζε την ηρωίδα του πρώτου μυθιστορήματός μου. Φορούσε συχνά ένα όμορφο λευκό φόρεμα σαν αυτά που συνήθιζε η Αρετή και είχε στο μυαλό της, όπως κι εκείνη, να φύγει μακριά από τη συνήθεια. Επιτέλους, οι ήρωές μου είχαν υπόσταση και έξω από μένα. Μπορούσα να τους κοιτάξω στα μάτια και να συνομιλήσω μαζί τους…» Η Ακριβή τής μιλά για τον Μηνά, ήρωα του πρώτου μυθιστορήματος… Θα αναφέρει και αλλού τον γιατρό Μηνά και τη δολοφονία του από τον νεαρό Αλέξανδρο, όπως συνέβη στο πρώτο μυθιστόρημα. Αλλά και ο Αλέξανδρος θα βρίσκεται στο διπλανό τραπέζι, θα συνομιλήσει, αδιόρατα, μαζί της για την επιδιωκόμενη σχέση συγκρίνοντάς τη με εκείνη με το Μηνά και τη συμβουλεύει: «…Φοβάμαι τον πόνο που δεν γνωρίζεις… Είσαι παράτολμη. Στο ξαναλέω οι έρωτες κρατούν όσο μας εμπνέουν…» Και η ηρωίδα ομολογεί:«Καιρό τώρα μπέρδευα την πραγματικότητα με τη φαντασία, το όνειρο με την επιθυμία».
Ένα, σημαντικό για την ηρωίδα γεύμα, δείπνο για την ακρίβεια, σε ένα παραλιακό εστιατόριο, γίνεται το κεντρικό σκηνικό γύρω από το οποίο αναπτύσσονται οι σκέψεις, εκφράζονται οι κρυφές επιθυμίες της για το αγαπημένο πρόσωπο, του οποίου τις προθέσεις δεν είναι σίγουρη πως έχει κατανοήσει. Και, ενώ από μια στιγμιαία λάθος κίνησή της έχασε την ευκαιρία να τον πλησιάσει σωματικά, να σταθεί κοντά του, σχεδόν να αγγίζει το σώμα του, για να παρατηρήσουν στον έναστρο ουρανό τον αστερισμό του Σείριου, προσπαθεί να τον «γευτεί» και να τον πλησιάσει μέσα από ένα βιβλίο του, που του ζήτησε να της δανείσει, μέσα από σημειώσεις του πάνω στο πλατωνικό κείμενο:
«…Ανακάλυπτα όλο και περισσότερο την οπτική γωνία του πάνω στο πλανητικό ζήτημα και άρα έμπαινα στα άδυτα των ενδιαφερόντων του χωρίς να το υποψιαστεί. Και η ηδονή μου ήταν ιδιαίτερα μεγάλη στα σημεία εκείνα που είχε επισημάνει με θαυμαστικά. Σε πολλά από αυτά ο οργασμός των συμπτώσεών μας ήταν πασιφανής… Άθελά του τον πλησίασα εξαιρετικά πολύ και συνομίλησα μαζί του στη γλώσσα του βωβού έρωτα…»
Είναι, όμως, αρκετό αυτό; Συνειδητοποιεί πως όχι: «…Για να πω την αλήθεια, όσο φως έριξαν οι υπογραμμίσεις του στις πνευματικές του αναζητήσεις, τόσο σκοτάδι σκέπασε την καθημερινότητά του…», αλλά «Είμαι αθεράπευτα άρρωστη. Και μου αρέσει» ομολογεί! Και πιο κάτω: «…Κινούμαι ανάμεσα στη στυφή πραγματικότητα της ολοκληρωτικής άρνησης και στο κατασκευασμένο με όνειρα εγχείρημα της συγγραφής μου».
Παρακολουθούμε μέσα από τις σκέψεις της τις γυναικείες τεχνικές, ώστε να του προκαλέσει το ενδιαφέρον το ερωτικό. Το μωβ φόρεμα με το αποκαλυπτικό μπούστο, που ίσως τραβούσε το βλέμμα του σε ένα ιδιαίτερο κοίταγμα: «Τον συνέλαβα πολλές φορές να εκτοξεύει το βλέμμα του πολύ γρήγορα, πλάγια, σκοτεινά και ζεστά πάνω μου… Εφάρμοσα την επίθεση κατά πρόσωπο και ο γλυκός μου καθηγητής πανικοβλήθηκε… Ακόμα μια φορά σκέφτομαι πόσο καθυστερημένα, σε σχέση με τη γυναίκα, η ανδρική φύση εκρήγνυται σε αυτό που λέμε πάθος. Εδώ ακριβώς είναι που χρειάζεται η γυναικεία υπομονή όταν καίγεται πραγματικά για κάποιον…»
Παρακολουθούμε εξίσου τους προβληματισμούς της συγγραφέως όσον αφορά στις επιλογές της για το χτίσιμο των χαρακτήρων στο παρόν αλλά και στο προηγούμενο βιβλίο της, τις σκέψεις για την «ποιητική» μέθοδό της: «Πρέπει να βγω από την ιστορία, να πάρω τη δέουσα απόσταση από τα πρόσωπα που παρελαύνουν εκεί μέσα και να σκεφτώ νηφάλια για την πορεία και για τη μοίρα τους. Πρέπει να αποφασίσω τι ακριβώς θα κάνω τον ήρωά μου…»
Και, καθώς γίνεται αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο, συχνά διαπιστώνουμε να παρουσιάζεται το πρόσωπο-αντικείμενο του πόθου της ηρωίδας ως απλό λογοτεχνικό δημιούργημα της συγγραφέως.
Τι θα αποφασίσει η Ειρήνη Μπόμπολη για την κατάληξη της επιθυμητής σχέσης της ηρωίδας της με τον χωρίς όνομα αγαπημένο καθηγητή;
Διαβάζουμε: «…Το αεροπλάνο με προορισμό την ανατολική μεγαλόνησο ανήγγειλε καθυστέρηση περίπου μία ώρα…
Η Ακριβή όρθια στάθηκε δίπλα του μάλλον αποφασισμένη για κάποιο μεγάλο ταξίδι στις χώρες του Βορρά… έβγαλε από την τσάντα της τα τσιγάρα και διακριτικά του ζήτησε φωτιά…
Πρόλαβε η Ακριβή να διαβάσει κλεφτά, ανάβοντας το τσιγάρο.
Θέλεις δε θέλεις ανερώτητα εχρήσθην συνοδός σου
Στην τεντωμένη κλωστή της διαφοράς.
Παιχνίδι γίναμε στα χέρια του Ωρίωνα, το κατάλαβες;
Και καθώς τον ευχαριστούσε, το μάτι της ρούφηξε ακόμα μερικούς στίχους:
Ήταν ωραίο το ταξίδι του μυαλού
Ούτε που νοιάστηκα για της καρδιάς το ναυάγιο…»
Ο ζωγραφικός πίνακας που κοσμεί το εξώφυλλο του βιβλίου, με μια διάθεση διάχυτου ερωτισμού που αποπνέει, αποδίδοντας την εξιδανίκευση του έρωτα, όπως ακριβώς έβλεπε στη μεταφυσική τους διάσταση τον κόσμο και τον έρωτα ο ζωγράφος στη νεανική του ηλικία (1982), φαίνεται να ταιριάζει πολύ με την επιθυμία της ηρωίδας για μια «…ευκαιρία να τον πλησιάσει σωματικά, να σταθεί κοντά του, σχεδόν να αγγίζει το σώμα του, για να παρατηρήσουν στον έναστρο ουρανό…»
Ο πίνακας του εξωφύλλου είναι έργο του Πατρινού φιλόλογου, συγγραφέα και ζωγράφου Παναγιώτη Χαλούλου και έχει τον τίτλο «Ερωτικό ζευγάρι», 1982 (λάδι, μικτή τεχνική)
═════ღೋƸ̵̡Ӝ̵̨̄Ʒღೋ═════
Η Ειρήνη Μπόμπολη γεννήθηκε στο Κεντρικό Άρτας, στην περιοχή των Τζουμέρκων. Σπούδασε Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Φιλοσοφία (Ηθική) στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ζει στην Πάτρα και εργάζεται στη μέση εκπαίδευση. Αγαπάει το θέατρο και ασχολείται μ’ αυτό ερασιτεχνικά. Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί στα σουηδικά.
Άλλα έργα της :
Με την Αφή, Εκδόσεις Σαιξπηρικόν, Θεσσαλονίκη, 2020
Εκεί που ο Κύκλος, ποίηση, Εκδόσεις Το Δόντι, Πάτρα, 2016
Ανιμολόγια, ποίηση, Εκδόσεις Πικραμένος, Πάτρα, 2014
Το Τρίτο Ημισφαίριο, ποίηση, Εκδόσεις Πέτρα, Αθήνα, 2010
Το Πεπρωμένο μύριζε Ορχιδέα ή Πράγματα Μικρά, μυθιστόρημα, Εκδόσεις Επιφανίου, Λευκωσία, 2007
═════ღೋƸ̵̡Ӝ̵̨̄Ʒღೋ═════
Ο Παναγιώτης Χαλούλος είναι φιλόλογος με πλούσιο εκπαιδευτικό και συγγραφικό έργο.
Συνέγραψε τα παρακάτω βιβλία:
Ø «Ιστορία για το Γυμνάσιο, Ασκήσεις και θέματα Ανακεφαλαιωτικών Εξετάσεων με αξιοποίηση ιστορικών πηγών – Σχέδια μαθημάτων με χρήση Η/Υ, για όλες τις τάξεις του Γυμνασίου»-συνοδευτικό CD–ROM, εκδ. Ζήτη, Θεσσαλονίκη 2005.
Επανεκδόσεις αναθεωρημένες:
Ø «Ιστορία για το Γυμνάσιο, Ασκήσεις και θέματα Ανακεφαλαιωτικών Εξετάσεων με αξιοποίηση ιστορικών πηγών – Σχέδια μαθημάτων με χρήση Η/Υ, Α΄ τάξη, Αρχαία Ιστορία»-συνοδευτικό CD–ROM, εκδ. Ζήτη, Θεσσαλονίκη 2006, 20102.
Ø «Ιστορία για το Γυμνάσιο, Ασκήσεις και θέματα Ανακεφαλαιωτικών Εξετάσεων με αξιοποίηση ιστορικών πηγών – Σχέδια μαθημάτων με χρήση Η/Υ, Β΄ τάξη, Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία»-συνοδευτικό CD–ROM, εκδ. Ζήτη, Θεσσαλονίκη 2006.
Ø «Ιστορία για το Γυμνάσιο, Ασκήσεις και θέματα Ανακεφαλαιωτικών Εξετάσεων με αξιοποίηση ιστορικών πηγών – Σχέδια μαθημάτων με χρήση Η/Υ, Γ΄ τάξη, Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία»-συνοδευτικό DVD–ROM, εκδ. Ζήτη, Θεσσαλονίκη 2008.
Ø «Εύθυμα παραμύθια διασκευασμένα για το θέατρο – Πρακτικός οδηγός για σχολικές θεατρικές ομάδες για την πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση», εκδ. περί τεχνών, Πάτρα 2006.
Έχει δημοσιεύσει άρθρα εκπαιδευτικού περιεχομένου σε έντυπα περιοδικά και στο διαδίκτυο (http://users.ach.sch.gr/pchaloul) πλούσιο υλικό σε ιστοσελίδες-παρουσιάσεις-video, για την πραγματοποίηση μαθημάτων Ιστορίας με χρήση Η/Υ.
