Η θεματική είναι το «δοχείο» που μέσα του «φυλακίζεται» η ποίηση. Ακολουθεί η ατμόσφαιρα. Διαβάζω σχόλια για ποιητικά βιβλία, που αποφαίνονται –και δικαίως, συνήθως– ότι τα ποιήματα είναι μελαγχολικά ή ότι ο/η ποιητής/τρια είναι «σκοτεινοί». Υπάρχει κάποιος πυρήνας στην ποίηση, που αναφέροντάς τον θα μπορούσε κανείς να μιλήσει γι’ αυτή χωρίς να χρειαστεί να αναφερθεί στο θέμα ή την ατμόσφαιρα των ποιημάτων;
Το νέο βιβλίο της Λένας Καλλέργη, Ανήμερο, περιέχει κάμποσα ποιήματα που θα μπορούσαν να οριστούν σαν μια σειρά από προαναγγελθείσες ήττες, φόβους, αδιόρατα απειλητικά σήματα, χαμένους εκ προοιμίου αγώνες. Τρία-τέσσερα εκπέμπουν μια δειλή και αμήχανη χαρά που καταλήγει στο «λιβάδι». Αυτή είναι μια αρχική παρατήρηση, για να εξηγηθεί τι προσλαμβάνει κανείς στη συνέχεια.
Από κάπου φυσάει μια λυγερή αύρα. Τι συμβαίνει με αυτά τα ποιήματα – πνεύματα, ζώα, οντότητες, φάσματα; Η εικασία μου είναι ότι αυτό που προτάσσεται δεν είναι η υπόκωφη χαρμολύπη τους, αλλά η ενέργεια που εκπέμπεται από τις λέξεις που επιλέχθηκαν για τη γραφή τους. Η ίδια η ζωτική ενέργεια της ποιήτριας, η δημιουργικότητα.
Μέσα στα σκοτεινά δάση, τα πολύβουα αεροδρόμια, τους ορεινούς δρόμους, τα αναρίθμητα επικίνδυνα ή καλόβολα ζώα, τα φυτά, τα ίδια τα σωθικά του ανθρώπου κάποιες φορές, τις εκκλησίες και τις αυλές όπου «κατοικούν» τα ποιήματα της Λένας Καλλέργη, η ύφανση των λέξεων, η συμπλοκή των στίχων, η δόμηση της σύνταξης, επιζωγραφίζουν την εικόνα του φόβου, της σύγχυσης. Τα «μέρη» όμως του λόγου, οι επιμέρους συλλαβές τους, που χρειάστηκαν για τη δόμηση, αφήνουν μια ζωογόνο ευχαρίστηση, μια –πρώτης φοράς– φρεσκάδα. Η μελαγχολία είναι μια επίφαση, ηθελημένη και υπαρκτή, γι’ αυτό όμως το ποίημα δε γίνεται σκοτεινό. Από κάτω χτυπάει ορμητικά η ζωή.
{jb_quote}Η μελαγχολία είναι μια επίφαση, ηθελημένη και υπαρκτή, γι’ αυτό όμως το ποίημα δε γίνεται σκοτεινό. Από κάτω χτυπάει ορμητικά η ζωή.{/jb_quote}
Συνεπώς, πράγματι μπορεί να προκύπτει μια ντελικάτη μελαγχολική διάθεση, η κιβωτός όμως που ναυπήγησε το Ανήμερο είναι πλήρης ρυθμών, φωνημάτων και λέξεων, που υπενθυμίζουν ότι η ποίηση είναι τελικά μια πολυτελής τέχνη. (Περιγράφοντας το Βρομερό Ψοφίμι ο Μποντλέρ μπορεί να σε κάνει να αναπηδάς από τις ριπές ζωής με τις οποίες είναι γραμμένο.)
Τα ποιήματα διαθέτουν ρυθμό, βρίσκουμε ένα δεκαπεντασύλλαβο, ένα σονέτο, παύσεις που επιβάλλονται μόνες τους, επιβεβαιώνοντας ότι ο άνθρωπος πρώτα τραγούδησε και μετά σκέφτηκε.
Επειδή είθισται
επιβάλλεται
έτυχε
επειδή γυναίκα
γηρατειά
αποκούμπι
παιδιά
ας μην προκύψουν
Οι λέξεις γίνονται παράξενες, τροπικές και διακεκαυμένες. Το Ανήμερο μεταφράζει το προσωπικό ιδίωμα των αισθήσεων, τις αβεβαιότητες της ανθρώπινης ταυτότητας, την παροδικότητα, αποκαλύπτοντας το δεύτερο χαρακτηριστικό του, που είναι το χιούμορ. Πάντα περιέχει ένα γυαλάκι που κόβει και καίει την ίδια ώρα που χαμογελάς.
Χωρίς να λείπει η ανάμνηση, η λειτουργία των ποιημάτων της Λένας Καλλέργη γίνεται στο παρόν ή μάλλον σε κάποιον αρχαϊκό και πάντοτε ισχύοντα χρόνο, όπου η εμπειρία δεν ανήκει πια στα πρόσωπα, αλλά στη γεωγραφία, τη βιολογία, στο μέρος όπου σφυρηλατούνται τα σωματίδια και τα ψυχικά φαινόμενα που σφυρηλατούν τον κόσμο.
Τριάντα πέντε ποιήματα που καταγράφουν μια μυθολογία του DNA, μιλώντας «από μακριά και από κοντά» για την εμφάνιση και έκλειψή του.
Ανήμερο
Λένα Καλλέργη
Ίκαρος
σ. 56
ISBN: 978-960-572-546-4
Τιμή: 12,00€
