Ήλια Μπούρα: «Εύκρατη ζώνη»

Πρωτοεμφανιζόμενη στα ελληνικά γράμματα η Ήλια Μπούρα, με την ποιητική της συλλογή Εύκρατη ζώνη, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Καστανιώτη, είναι από εκείνες τις απολαυστικές αναγνωστικές εμπειρίες που συνεπάγεται συνήθως η νιότη και το πρώτο έργο. Όλη η έκσταση, η μελαγχολία, οι μικρές ήττες και οι μικρές νίκες των εύρωστων κατά τα άλλα σωμάτων της νεότητας αποτυπώνονται σε λέξεις-αγκάθια, μικρά και μεγάλα, που όπως η ίδια γράφει άχρηστα είναι, όμως τρυπάνε και πονάνε («Γάλα», σελ. 24).

Η συλλογή χωρίζεται σε δύο θεματικές ενότητες, δίνοντας στον αναγνώστη τον χώρο όπου κινείται με ελιγμούς η ποιήτρια, μεταξύ αναμνήσεων και ονείρων στην επέλαση των συγκυριών και των καταστάσεων.

Στην πρώτη ενότητα, τα «Υδάτινα τοπία», η γραφή περιφέρεται σε υγρούς τόπους του φαντασιακού και του πραγματικού χρόνου, στα στίγματα που αφήνουν χαραγμένα οι απογοητεύσεις, οι συγκινήσεις, οι εκάστοτε δυσκολίες που κρύβει η ζωή στο γρήγορο πέρασμά της. Η ποιήτρια γράφει για «υδάτινα τοπία», που δεν υπήρξαν απαραίτητα, μα που η ίδια θεωρεί πως θα έπρεπε να υπάρξουν. Είναι σαν να μας λέει πως τα δάκρυα θα έπρεπε να κυλήσουν. Σ’ έχω για θάλασσα και/ φοβάμαι να πω τ’ όνομά σου/ μήπως και πνιγούμε μαζί/ στο στεγνό παράδεισο («Άπειρο διάστημα Ι», σελ. 19).

Η οργή έρχεται και παρέρχεται από το ένα ποίημα στο άλλο, όπως συμβαίνει σε αυτούς που ανακαλύπτουν βάναυσα την αλήθεια του κόσμου. Ύστερα, δίνει τη θέση της στον προσωπικό πόνο, στη θλίψη που ακολουθεί τη μοναξιά, τη μοναχικότητα του καλλιτέχνη και του ποιητή. Στη «Μήνη», γράφει: μέσα στον ύπνο σου τρυφερά να ταφώ.Και λίγο αργότερα στο σκληρό «Ευχήθηκα να πεθάνεις», η εμφανής βίαιη πρόθεση καταλήγει σε προσωπική μελαγχολία, σε πόνο και παραληρηματική εξύμνηση της στερνής πράξης της ζωής: Είναι ωραίο να πεθαίνεις/ Να πεθαίνει κανείς!

{jb_quote}Τίποτα δεν είναι τόσο ξένο, αλλά και τίποτα δεν είναι τόσο οικείο. Κάθε συλλαβή παρουσιάζει κάτι καινούργιο ή κάτι παλιό με καινούργιο τρόπο.{/jb_quote}

Η δεύτερη θεματική ενότητα της συλλογής έχει τίτλο «Φωτισμοί κλειστού χώρου». Εδώ, η ποιήτρια μας μεταφέρει από το βασικό στοιχείο της φύσης στην ιδιωτική κάμαρα των αναμνήσεων και των συλλογισμών, κάτω από το εκτυφλωτικό φως της διαύγειας, αλλά και κάτω από το ασθενικό ημίφως της θλίψης. «Δωμάτιο», «Το Τραπέζι», «Κυριακή», «Παραμονή», μερικοί από τους τίτλους που χαρακτηρίζουν το περιβάλλον στο οποίο σκιαγραφείται το δεύτερο μέρος. Χώροι κλειστοί που κρύβουν μέσα τους μια δεύτερη ζωή, ένα σύνολο επιθυμιών, συνευρέσεων και μυστικών περιχαρακωμένων. Μια ζωή κλειδωμένη, όπου δύσκολα βλέπει κάποιος κάτι από μια κλειδαρότρυπα. Μπορεί, όμως, ο αναγνώστης να φανταστεί και να συνδέσει τη δική του ζωή πίσω από κλειστές πόρτες με τις καρφιτσωμένες στιγμές στον τοίχο του απείρου που εναποθέτει η ποιήτρια. Τίποτα δεν είναι τόσο ξένο, αλλά και τίποτα δεν είναι τόσο οικείο. Κάθε συλλαβή παρουσιάζει κάτι καινούργιο ή κάτι παλιό με καινούργιο τρόπο: ασφυκτικά βράδια και ιλαρές μέρες στην Αθήνα/ οκτώ ταξίδια στη θάλασσα στη λάβρα του καλοκαιριού/ και ελάχιστες μόνο αληθινές συγκινήσεις («Παραμονή», σελ. 36).

Επιστρέφει πάντοτε εκεί που όλα ξεκινούν για την ποίηση και την καλλιτεχνική δημιουργία: στα απωθημένα όνειρα του παρελθόντος, στις λέξεις που θέλαμε να προφέρουμε μα δεν το κάναμε, στις κινήσεις που τόσο ποθήσαμε μα ποτέ δεν είδαμε να συμβαίνουν. Θα μπορούσαν όλα αυτά να συμπυκνωθούν στη «Φύση του μεσημεριού», όπως και το ομότιτλο ποίημα. Το μεσημέρι, ως η πιο μελαγχολική ώρα της ημέρας, η πιο οκνηρή κι επικίνδυνη ταυτόχρονα στιγμή· εκεί που το ανεκπλήρωτο και οι πικρές θύμησες εφορμούν στη σκέψη.

Η Εύκρατη ζώνη είναι η πρώτη ποιητική συλλογή της Ήλιας Μπούρα και διαβάζοντάς την εύχεσαι να μην είναι η τελευταία. Είναι ένα βιβλίο που ανοίγεις ξανά και ξανά, για να πάρεις λίγη από την ομορφιά των εικόνων και των αισθήσεων που αναδύονται από τις σελίδες του. Σε συνδυασμό με τα δύο υπέροχα, διακριτικά καλλιγραφήματα της Δανάης Τσουλούφα, προσφέρει την έκσταση της στιγμής της δημιουργίας κάθε φορά που κατρακυλάς στις λέξεις του. Η ποίηση έτσι κι αλλιώς, είτε γι’ αυτόν που τη γράφει είτε γι’ αυτόν που τη διαβάζει, είναι μια ερωτική πράξη. Και η Ήλια Μπούρα σχεδίασε ένα μικρό σύννεφο στον ουρανό, για να μας ταξιδέψει για λίγο στο άπειρο.