Πριν από 13 χρόνια ήμασταν δεκατρία χρόνια νεότεροι, προφανώς, διότι δεν πιστεύω να μας διαβάζουν πολλοί και πολλές δωδεκάχρονοι και δωδεκάχρονες (και βγάλε) που δεν είχαν γεννηθεί τότε. Πέρα όμως απ’ αυτό, πριν από 13 χρόνια ακριβώς, τέτοια μέρα, έγιναν οι βουλευτικές εκλογές της 4ης Οκτωβρίου 2009, με τις οποίες τερματίστηκε, πρόωρα και απότομα, η δεύτερη θητεία του Κώστα Καραμανλή στον θώκο του πρωθυπουργού, αφού νίκησε το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου.
Να θυμηθούμε όμως τα αποτελέσματα των εκλογών εκείνων.
Πρώτο ήρθε το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου, με ποσοστό σχεδόν 44% (και ελάχιστα πάνω από 3 εκατ. ψήφους), κερδίζοντας την αυτοδυναμία, αφού συγκέντρωσε 160 έδρες. Στη δεύτερη θέση η ΝΔ του απερχόμενου πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή με 33,5% και μόλις 91 έδρες. Στις προηγούμενες εκλογές, του 2007, η σειρά ήταν διαφορετική αλλά η διαφορά μικρότερη (41,8 με 38). Τρίτο το ΚΚΕ, με την Αλέκα Παπαρήγα, με ποσοστό 7,54% και 22 έδρες, σε μικρή πτώση από το 2007, τέταρτο το ΛΑΟΣ του Γιώργου Καρατζαφέρη με ένα εντυπωσιακό 5,6% υπερφαλαγγίζοντας τον ΣΥΡΙΖΑ, που είχε νέο επικεφαλής τον Αλέξη Τσίπρα και είχε συγκεντρώσει 4,6%, επίσης με μικρή πτώση ως προς το 2007. Στην εκτη θέση, κοντά στο όριο του 3% που χρειάζεται για την εκπροσώπηση στη Βουλή, αλλα κάτω από αυτό με 2,5% οι Οικολόγοι-Πράσινοι, στην καλύτερη έως τότε (και έως σήμερα) εκλογική τους επίδοση.
Οι δημοσκοπήσεις είχαν προβλέψει τη νίκη του ΠΑΣΟΚ, αλλά ίσως όχι την έκταση της διαφοράς.
Κάτι άλλο που κανείς, υποθέτω, δεν είχε προβλέψει τότε, ήταν πως οι εκλογές του 2009 θα ήταν οι τελευταίες (έως σήμερα) εκλογές με πανίσχυρο δικομματισμό. Πράγματι, στις εκλογές του 2009 τα δυο πρώτα κόμματα συγκέντρωσαν μαζί ποσοστό 77,5%, που ήδη ήταν κάπως μειωμένο σε σχέση με το 2007 (σχεδόν 80%) και αρκετά μικρότερο από τα θηριώδη ογδοντάρια παλιότερων αναμετρήσεων (πάνω από 86% το 1985, το 1993, το 1996 και το 2000). Ωστόσο, στις αμέσως επόμενες εκλογές, του Μαΐου 2012, το ακόμη επιβλητικό 77,5% κατακρημνίστηκε σε κατω από 36%, ιστορικό ναδίρ, ενώ στις εκλογές του Ιουνίου αυξήθηκε στο 56%. Σταδιακά, το άθροισμα της δύναμης των δυο μεγάλων κομμάτων αποκαταστάθηκε, αλλά ακόμη και στις εκλογές του 2019 δεν βρήκε τα παλιά του μεγαλεία αφού μόλις πλησίασε το 71,5%.
Και βέβαια, οι εκλογές του 2009 ήταν οι τελευταίες (τουλάχιστον προς το παρόν) στις οποίες το δίδυμο της κορυφής απαρτίστηκε από τη Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ (ή από το ΠΑΣΟΚ και τη Νέα Δημοκρατία. Σε όλες τις προηγούμενες αναμετρήσεις, από το 1977 έως το 2007, είχαμε αυτά τα δύο κόμματα στην πρώτη θέση, με μεγάλη διαφορά από τα άλλα. Από τον Μάιο του 2012, όπως όλοι ξέρουμε, τη θέση του ΠΑΣΟΚ στο προσκήνιο της πολιτικής την πήρε ο ΣΥΡΙΖΑ, το κόμμα που είχε έρθει μόλις πέμπτο στις εκλογές του 2009, (παρόλο που έναν χρόνο νωρίτερα, σε κάποιες δημοσκοπήσεις, είχε προς στιγμή πιάσει διψηφια ποσοστά, έως και 18%).
Επειδή από το 2009 άρχισα να ψηφίζω ΣΥΡΙΖΑ, θυμάμαι καλά ότι, τόσο στις βουλευτικές εκλογές του 2009, όσο και στις προηγηθείσες ευρωπαϊκές εκλογές του ίδιου χρόνου, εμείς που τον στηρίξαμε θεωρούσαμε τις εκλογικές επιδόσεις του κατώτερες του αναμενομένου (είχε προηγηθεί και ο καυτός Δεκέμβριος του 2008, που μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ τον στήριξε). Ακολούθησε το 2010 η διάσπαση και η αποχώρηση της λεγόμενης ανανεωτικής πτέρυγας, που σχημάτισε τη ΔΗΜΑΡ και θυμάμαι ότι εκείνη την περίοδο κάποιος δημοσιολόγος, που είναι και συνάδελφος, είχε γνωματεύσει ότι το ντεμπούτο του Τσίπρα στην ηγεσία του κόμματος υπήρξε καταστροφικό και είχε προφητέψει τη σύντομη και πρόωρη αποστράτευσή του.
Δεν ήταν και η πιο πετυχημένη πρόβλεψη. Ο Τσίπρας κατάφερε να διατυπώσει την πιο ελκυστική εναλλακτική λύση στη μνημονιακή λιτότητα και να κερδίσει τις εκλογές του 2015, κάτι που ασφαλώς ήταν αδιανόητο το 2009. Αντίθετα, όλοι οι αλλοι επικεφαλής κομμάτων που πηραν μέρος εκλέγοντας έδρες στις εκλογές του 2009 σήμερα δεν βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της πολιτικής, καθώς έχουν αποχωρήσει από τις ηγεσίες των κομμάτων τους -μάλιστα ένα από τα κόμματα αυτά, το ΛΑΟΣ, εδώ και καιρό φυτοζωεί, αν και επιφανή του στελέχη κατέχουν κορυφαία υπουργεία στη σημερινή κυβέρνηση.
To 2009 ευημερούσαμε ή μάλλον έτσι νομίζαμε. Μερικούς μήνες αργότερα είδαμε τον νεοεκλεγμένο πρωθυπουργό να απευθύνει τηλεοπτικό διάγγελμα από το Καστελόριζο και να αναγγέλλει τη χρεοκοπία της χώρας και τον ερχομό του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Πολλοί είπαν τότε ότι ο προηγούμενος πρωθυπουργός, ο Κώστας Καραμανλής, εκανε τις εκλογές επειδή ήξερε πολύ καλά τι θα ακολουθούσε, και ήθελε να πασάρει τον μουτζούρη σε άλλον.
Η αλήθεια είναι ότι οι λόγοι που επικαλέστηκε ο Κ.Καραμανλής για να προκηρύξει προωρες εκλογές το 2009 ήταν μάλλον ισχνοί, αν και πράγματι εκλογές θα γίνονταν έτσι κι αλλιώς στις αρχές του 2010 εφόσον το ΠΑΣΟΚ επέμενε στην άρνησή του να ψηφίσει τον Κ. Παπούλια για πρόεδρο δημοκρατίας -διότι δεν θα υπήρχαν οι απαιτούμενες 180 ψήφοι. Κι έτσι, η πρόωρη, εσπευσμένη και αιφνιδιαστική κήρυξη των εκλογών, στις αρχές Σεπτεμβρίου 2009, έδωσε τροφή για κάθε λογής εικασίες, ανάμεσά τους και πολλές συνωμοσιολογικές.
Όταν ζήτησε πρόωρες εκλογές, ο Κ. Καραμανλής είχε πει ότι ήθελε «νωπή λαϊκή εντολή» για να αντιμετωπίσει τη δύσκολη (μετά την οικονομική κρίση του 2008) κατάσταση της οικονομίας. Είχα γράψει ένα άρθρο τότε στο ιστολόγιο για τη λέξη «νωπός», μόλις προκηρύχτηκαν οι εκλογές, ενώ φυσικά και πολλά άλλα άρθρα του ιστολογίου, εκείνων των ημερών, αφορούσαν την εκλογική επικαιρότητα, μεταξύ άλλων επειδή οι εκλογές εκείνες είχαν και γλωσσική διάσταση, ας πούμε -εννοώ τη δημόσια συζήτηση με αφορμή κάποια γλωσσικά λάθη ή σαρδάμ του Γιώργου Παπανδρέου (εδώ, για παράδειγμα, άρθρο του ιστολογίου για το «μηδέν εις το πηλήκιον» που είχε πει ο ΓΑΠ και για την αντίδραση του Χρήστου Γιανναρά).
Ακόμα, το ιστολόγιο κατέγραψε την τελευταία κοτσάνα της προεκλογικής περιόδου, από τον Κυριάκο Βελόπουλο, τότε βουλευτή του ΛΑΟΣ και σήμερα αρχηγό κόμματος, ο οποίος είχε πει ότι το ΛΑΟΣ είχε «προσφέρει άνευ αποδοχών» υποστήριξη στην κυβέρνηση, όπως και την πρώτη μετεκλογική κοτσάνα, από τον Μιχάλη Λιάπη.
Βέβαια, η φράση που έμεινε από τις εκλογές εκείνες ήταν το «Λεφτά υπάρχουνε» του Γιωργου Παπανδρέου -απομονώθηκε από τα συμφραζόμενά της, θα απαντούσε ένας υποστηρικτής του.
Τότε το ιστολόγιο ήταν στα πρώτα του βήματα, δεν είχε ακόμα κλείσει εξάμηνο ζωής και δεν είχα τυποποιήσει να δημοσιεύω άρθρο κάθε πρωί (ούτε και να δημοσιευω άρθρο κάθε μέρα). Έτσι, τη μέρα των εκλογών το άρθρο του ιστολογίου δημοσιεύτηκε προς το βραδάκι, την ώρα που περιμέναμε τα έξιτ πολ. Είχα διαλέξει να βάλω παλιές γελοιογραφίες του Κώστα Μητρόπουλου από προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις, και στην πρώτη από αυτές, που είχε δώσει και τον τίτλο του άρθρου, o αρχετυπικός τσολιάς βρίσκεται καρφωμένος στην τηλεόραση παρακολουθώντας τα αποτελέσματα των εκλογών, οπότε ανοίγει η πόρτα και μπαίνει μια πανάσχημη γυναίκα με μπαλωμένα ρούχα, η Λιτότητα, και του λέει «Μην κοιτάς ποιος βγήκε, ποιος μπήκε κοίτα!» Θα μπορούσε να ειπωθεί και για τις εκλογές του 2009.
