Εδώ και λίγες ώρες έχουμε μπει στο 2023 κι έτσι έχουμε αλλάξει χρόνο.
Φέτος είναι η δέκατη τέταρτη πρωτοχρονιά του ιστολογίου -περνάνε τα χρόνια. Και επειδή είμαι άνθρωπος συντηρητικός, θα τηρήσω και φέτος μια παράδοση που αρκετές φορές ακολουθώ αν και όχι ανελλιπώς. Έτσι, όπως και πέρυσι και πρόπερσι και προηγούμενες πρωτοχρονιές, το θέμα του σημερινού πρωτοχρονιάτικου άρθρου είναι πρωτοχρονιάτικες γελοιογραφίες από περασμένες χρονιές, από την αντίστοιχη χρονιά προηγούμενων δεκαετιών, δηλαδή από χρονιές που πιάνουν τον ίδιο λήγοντα, σε 3. Επειδή όμως την ακολουθία 1963, 1973, 1983, 1993, 2003 την είχαμε καλύψει στο αντίστοιχο άρθρο της πρωτοχρονιάς του 2013 (είπαμε, περνάνε τα χρόνια!), φέτος άλλαξα την περιοδικότητα και άπλωσα το εύρος: θα δούμε πρωτοχρονιάτικες γελοιογραφίες από το 1933, το 1953, το 1973, το 1993 και το 2013.
Πριν όμως προχωρήσουμε, επειδή μας αρέσουν και οι αριθμοί, να πούμε ότι ο αριθμός 2023 δεν είναι πρώτος αλλά έχει σχετικά ασυνήθιστους διαιρέτες: 7 x 17 x 17.
Ας περάσουμε τώρα στη γελοιογραφική ανασκόπηση, ξεκινώντας από το μακρινό 1933. Στο πρωτοχρονιάτικο φύλλο της εφημερίδας Πρωία δημοσιεύτηκε, ανάμεσα σε άλλες, και η εξής γελοιογραφία:
Άλλος Βασιλόπηττα και άλλος χυλόπηττα, μας λέει, διότι τότε την πίτα την έγραφαν και πήτα, πήττα ή πίττα. Αριστερά είναι ο Παναγής Τσαλδάρης, ο ηγέτης του Λαϊκού Κόμματος, δεξιά ο Ελευθέριος Βενιζέλος των Φιλελευθέρων. Στις εκλογές του 1932 τα δυο μεγάλα κόμματα είχαν έρθει σχεδόν ισόπαλα. Τελικά, τον Νοέμβριο το Λαϊκό Κόμμα, αφού πρώτα αναγνώρισε το καθεστώς της Αβασίλευτης δημοκρατίας ώστε να καθησυχάσει τους αντιβασιλικούς στρατιωτικούς, σχημάτισε κυβέρνηση μειοψηφίας με ανοχή των Φιλελεύθερων, και αυτό αποτυπώνει η γελοιογραφία, όπου το κεφαλαίο Β στη βασιλόπιτα μάλλον δεν είναι τυχαίο. Βέβαια, λίγο αργότερα η κυβέρνηση Τσαλδάρη έπεφτε και αναλάμβανε ο Βενιζέλος, που οδήγησε τη χώρα σε εκλογές.
Ποιος είναι ο γελοιογράφος; Ομολογώ πως δεν μπόρεσα να αποκρυπτογραφήσω την υπογραφή του. Στην εφημερίδα σημειώνεται ότι τα σκίτσα είναι «του κ. Νουάρ». Δεν ξέρω σε ποιον αντιστοιχεί το ψευδώνυμο.
Συνεχίζουμε με το 1953. Στο πρωτοχρονιάτικο φύλλο του Βήματος, στο κάτω μέρος, δημοσιεύεται η γελοιογραφία του Φωκίωνα Δημητριάδη, που συνδυάζει τη ρουλέτα με τις εκλογές που είχαν γίνει πρόσφατα:
O λαός-κρουπιέρης αποφαίνεται ότι Δεν πάει άλλο (Rien ne va plus) και οι χαμένοι του 1952 αποχωρούν κατηφείς. Είχαν προηγηθεί οι εκλογές του Νοεμβρίου 1952 που είχαν δώσει συντριπτική νίκη στον Ελληνικό Συναγερμό του Αλέξ. Παπάγου, που τον βλέπουμε καθισμένο στο τραπέζι. Διακρίνουμε επίσης Κανελλόπουλο και Μαρκεζίνη, ίσως και Πιπινέλη, κι όποιος αναγνωρίσει άλλα πρόσωπα ας το πει στα σχόλια.
Αποχωρούν οι ηττημένοι με επικεφαλής τον Πλαστήρα. Αναγνωρίζω επίσης Σοφοκλή Βενιζέλο και Στέφανο Στεφανόπουλο. Ο Γεώργιος Παπανδρέου όμως γυρίζει την πλάτη στους άλλους, αφού στις εκλογές εκείνες ο Παπανδρέου είχε συμπράξει με τον Παπάγο. Οι ηττημένοι τραγουδούν το γνωστό τραγούδι του Μιχάλη Σουγιούλ Βρε πώς μπατιρήσαμε.
Επόμενος σταθμός το 1973. Στην Ελλάδα η δικτατορία έχει αρχίσει να δείχνει πιο φιλελεύθερο πρόσωπο ή προσωπείο κι έτσι είναι ανεκτή η διακριτική κριτική και η έκφραση ελπίδων για εκδημοκρατισμό, όπως εδώ που ο Κώστας Μητρόπουλος, στο φύλλο των Νέων, απεικονίζει τη Δημοκρατία να εύχεται χρόνια πολλά στο είδωλό της στον καθρέφτη.
Προχωράμε στο 1993, για το οποίο διάλεξα μια γελοιογραφία του Ανδρέα Πετρουλάκη από την Αυγή.
Oμολογώ ότι δεν καταλαβαίνω την αναφορά στα μη μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Πάντως, ούτε η Ελλάδα συμμετείχε στις εκλογές για την ανάδειξη των μελών του ΣΑ, ούτε κάποια γειτονική χώρα.
Και κλείνουμε τη γελοιογραφική περιήγηση με το 2013, τη μοναδική έγχρωμη γελοιογραφία της πεντάδας μας, του Στάθη (Σταυρόπουλου) από το Παρόν.
Η μαμά Ελλάς (όχι όμως ρακένδυτη αλά Μποστ) αντιμέτωπη με τους ξένους τοποτηρητές, έναν τυπικά Πρώσο (ή τέλος πάντων Γερμανό) κι έναν Γάλλο.
Τι είδους γελοιογραφίες θα έχουν στα πρωτοσέλιδά τους οι εφημερίδες σήμερα το πρωί ή αύριο; Δεν το ξέρω, όπως δεν ξέρω τι θα μας φέρει το 2023. Κάποιοι προβλέπουν πως θα είναι δύσκολη χρονιά, αλλά το βέβαιο είναι πως θα την περάσουμε μαζί.
Κατά τα άλλα, το ιστολόγιο εύχεται σε όλες και σε όλους που μας διαβάζουν καλή χρονιά, με υγεία και προκοπή, με αγάπη και αντοχή, με αλληλεγγύη και κουράγιο!
