Aυτή τη χρονιά ο (μάλλον γερμανικής εθνικότητας αν και το επώνυμό του δείχνει σκανδιναβική καταγωγή) καλλιτέχνης και αυτοπροσδιοριζόμενος ως “photomedia artist” με έδρα το Βερολίνο Boris Eldagsen πήρε μέρος στο διαγωνισμό των βραβείων Sony με το έργο The Electrician. To έργο ανήκει σε μια σειρά με την οποία πειραματίζεται ο δημιουργός τον τελευταίο καιρό και έχει το χαρακτηριστικό ότι είναι προϊόν τεχνητής νοημοσύνης.
Το μεγάλο πρόβλημα ήλθε στην επιφάνεια όταν αρνήθηκε να παραλάβει το βραβείο στο Open Category του διαγωνισμού, προκαλώντας τεράστια αμηχανία στα SWPA που για πρώτη φορά ήλθαν αντιμέτωπα με τη νέα πραγματικότητα που σαρώνει τον κόσμο της εικόνας. Mέχρι στιγμής η Sony δεν έχει προβεί σε επίσημη ανακοίνωση, και κάτω από τη σιωπή υποδηλώνεται ο τεράστιος προβληματισμός για τις επιπτώσεις των ΑΙ image generator στην καλλιτεχνική δημιουργία και τα όρια τι θεωρείται φωτογραφία, τι πρωτότυπο έργο, τι συνιστά συμμόρφωση και τι καταστρατήγηση των όρων αλλά και του πνεύματος ενός διαγωνισμού.
Πολύ ενδιαφέρον έχουν οι δηλώσεις του Eldagsen: “Ευχαριστώ για την επιλογή του έργου μου και την ιστορική στιγμή αφού είναι η πρώτη φορά που μια εικόνα δημιουργημένη με Αrtificial Intelligence κερδίζει ένα διεθνή φωτογραφικό διαγωνισμό κύρους. Πόσοι άραγε γνώριζαν ή υποψιάστηκαν ότι η εικόνα είχε δημιουργηθεί με ΑΙ; Κάτι δεν πάει καλά με αυτή την εικόνα… Παρόμοιες εικόνες από AI δεν πρέπει να διαγωνίζονται σε τέτοιο θεσμό. Είναι διαφορετικές οντότητες. Η ΑΙ δεν είναι φωτογραφία. Και γι αυτό δεν μπορώ να αποδεχθώ το βραβείο. Πήρα μέρος για να διαπιστώσω αν οι διαγωνισμοί είναι προετοιμασμένοι για κάτι τέτοιο και το συμπέρασμα είναι αρνητικό. Εμείς στον φωτογραφικό κόσμο χρειαζόμαστε μια μεγάλη συζήτηση για το θέμα. Σχετικά με το τι αποτελεί φωτογραφία και τι όχι. Είναι άραγε η ομπρέλα της φωτογραφίας τόσο μεγάλη ώστε να συμπεριλαμβάνει παρόμοιες εικόνες; Με την άρνησή μου πιστεύω ότι συμβάλλω στην έναρξη της συζήτησης. Έχοντας υπάρξει φωτογράφος για τριάντα χρόνια πριν στραφώ στην Τεχνητή Νοημοσύνη, κατανοώ τα υπέρ και κατά της αντιγνωμίας και με χαρά θα μετάσχω στην συζήτηση.”
O Eldagsen είχε συμμετάσχει στην κατηγορία Creative και είχε επιλεγεί ως νικητής στην Οpen Category όπου κανονικά θα ελάμβανε έπαθλο 5.000 ευρώ και εξοπλισμό Sony καθώς και ένα ταξίδι στο Λονδίνο για την απονομή των βραβείων που έγινε την περασμένη Μ.Πέμπτη 13 Απριλίου 2023. Το επίμαχο έργο απεικονίζει το πορτραίτο δύο γυναικών και υποτίθεται ότι τυπώθηκε με τεχνικές των αρχών του 20ου αιώνα, ανήκει δε στην ενότητα “Pseudomnesia. Fake Memories” παραπέμποντας σε ψευδείς και μη υπαρκτές αναμνήσεις.
Σύμφωνα με συμπληρωματικές πληροφορίες που έδωσε ο ίδιος ο Εldagsen που σε μια στιγμή έγινε το πιο αμφιλεγόμενο πρόσωπο στο σύγχρονο φωτογραφικό προσκήνιο: “H συλλογή Pseudomnesia είναι όρος για την ψευδή μνήμη, μια “νόθα” ανάμνηση γεγονότων που ουδέποτε συνέβησαν, αντίθετα με την πραγματική μνήμη. Οι εικόνες παρήχθησαν με τη βοήθεια Image Generator. Χρησιμοποιώντας οπτική γλώσσα δεκαετίας 1940 ο δημιουργός παρήγαγε εικόνες ως ψευδείς μνήμης του παρελθόντος, που κανείς δεν φωτογράφισε. Αυτές έγιναν με εντολές φυσικής γλώσσας και υπέστησαν επεξεργασία 20 ως 40 φορές μέσω ΑΙ image generator, συνδυάζοντας τεχνικές inpainting, outpaintin
g και prompt whispering. Δεν έγιναν απλά πιέζοντας ένα πλήκτρο αλλά είναι αποτέλεσμα μιας πολύπλοκης διαδικασίας, αναμειγνύοντας επεξεργασία σε διάφορες πλατφόρμες και τεχνικές.”
2023-04-19
