Τέλος COP28: Δεν έχουμε όλοι βαρεθεί αυτή την ετήσια ανόητη αυτοσυγχαρητήρια φάρσα;
13 Δεκεμβρίου 2023
ENVIRONMENT FEATURED
End CoP: Aren’t we all fed up with this annual vapid self-congratulatory farce?
By Rupert Read, originally published by Resilience.org
December 13, 2023
ΠΗΓΗ – ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΓΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ & ΤΡΟΦΗ ΓΙΑ ΣΚΕΨΗ: Resilience
Το τελικό παιχνίδι της Cop28 έχει λοιπόν τελειώσει. Τι πήραμε;
Το πολυδιαφημισμένο αποκορύφωμα είναι το κείμενο που στην πραγματικότητα δηλώνει το προφανές. Κάτι που, ομολογουμένως, δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ στο παρελθόν.
Ο πραγματικός κίνδυνος του τρόπου με τον οποίο η CoP28 έκλεισε με “θετικό” αποτέλεσμα είναι ότι κάνει να φαίνεται ότι κάτι έχει επιτευχθεί. Ενώ το μόνο που επιτεύχθηκε, μετά από 28 χρόνια, είναι μια άχαρη δήλωση του αυτονόητου: ότι πρέπει να μεταβούμε μακριά από τα ορυκτά καύσιμα.
Έτσι, το μέγεθος του πράγματος είναι ότι χρειάστηκαν μόνο 28 χρόνια για να αναφέρουν οι εκπρόσωποι την πηγή και την κλίμακα του προβλήματος που είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό.
Λοιπόν, ουπ-υ-τουπ. Με αυτόν τον ρυθμό, μέχρι το 2051 ίσως συμφωνήσουν σε μια (μη δεσμευτική) δέσμευση για τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων…
Ο σπουδαίος συνάδελφός μου Bill McKibben λέει περίφημα ότι το να κερδίζεις αργά για το κλίμα είναι το ίδιο με το να χάνεις. Λοιπόν, αυτό είναι σίγουρα η πεμπτουσία του αργά!
Τι συγκεκριμένο, που να σημαίνει πραγματικά κάτι, προέκυψε από αυτή τη Σύνοδο Κορυφής; Λοιπόν, τίποτα. Μόνο μερικές ακόμη απίστευτες, μη εφαρμόσιμες εθελοντικές δεσμεύσεις. (Υπήρχε εκείνη η πρώιμη επιτυχία σχετικά με τις απώλειες και τις ζημίες – αλλά ακόμη και αυτό το επίτευγμα λιώνει σχεδόν στον αέρα όταν κάποιος το εξετάζει διεξοδικά).
Θα έπρεπε να είμαι πιο ευγενικός με αυτή τη συμφωνία; Εξάλλου, υπάρχει, ως γνωστόν, κάποια αρκετά αξιοπρεπής νέα γλώσσα στη συμφωνία που κατάφεραν να επιτύχουν στην CoP28, γλώσσα που μιλάει για “μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα στα ενεργειακά συστήματα”. Ωραία. Αλλά κοιτάξτε πιο προσεκτικά: “στα ενεργειακά συστήματα”. Τι εννοούν με αυτή την ελαφρώς περίεργη, σπάνια χρησιμοποιούμενη φράση; Δεν ερμηνεύεται στη συμφωνία. Η οποία σε αυτή την κρίσιμη έννοια είναι επομένως σκόπιμα διφορούμενη.
Η πιο εύλογη ερμηνεία – αυτή που σίγουρα θα έχουν στο μυαλό τους οι ομοίοι του Σουλτάνου Τζαμπέρ – είναι ότι εννοούν την ενέργεια (δηλαδή τους σταθμούς παραγωγής ενέργειας) και τη θερμότητα (όπως για παράδειγμα στους σταθμούς συνδυασμένης παραγωγής θερμότητας και ηλεκτρισμού ή στην οικιακή θέρμανση). Δηλαδή, “ενεργειακά συστήματα” σημαίνουν την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θέρμανσης. Ας είμαστε λοιπόν ξεκάθαροι: η CoP28 ΔΕΝ “κάλεσε” καν τις χώρες να απομακρυνθούν από τα ορυκτά καύσιμα. Κάλεσε μόνο τις χώρες να μεταβούν από τα ορυκτά καύσιμα στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας για σκοπούς θέρμανσης. (Αυτό εξηγεί τον κατά τα άλλα περίεργο τρόπο με τον οποίο είναι δομημένο το βασικό μέρος της συμφωνίας: μιλάει για την επίτευξη πλήρους μετάβασης στα “ενεργειακά συστήματα” και στη συνέχεια μιλάει για την ύπαρξη περισσότερων ηλεκτρικών οχημάτων κ.λπ. χωρίς να ισχυρίζεται ότι πρέπει να υπάρξει πλήρης μετάβαση από τα βενζινοκίνητα αυτοκίνητα κ.λπ.)
Η COP28 δεν “κάλεσε” τις χώρες να μεταβούν μακριά από τα ορυκτά καύσιμα στη χρήση τους στις μεταφορές, και σίγουρα δεν τις κάλεσε να πραγματοποιήσουν μια τέτοια μετάβαση στη βαριά βιομηχανία (π.χ. παραγωγή χημικών ή χάλυβα) ή στο σύστημα τροφίμων. Μόνο στην παραγωγή και τη μετάδοση “ενέργειας”: Δηλαδή βασικά ηλεκτρικής ενέργειας (συν θέρμανση).
Και σε κάθε περίπτωση έχει μείνει ένα μεγάλο παραθυράκι για τη συνέχιση της χρήσης του ορυκτού φυσικού αερίου ως “μεταβατικό καύσιμο”, και για τον μονόκερο της “δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα”.
(Και γιατί έβαλα τρομακτικά εισαγωγικά στη φράση “call on“, παραπάνω; Για να επιστήσω την προσοχή στο πόσο αδύναμος είναι αυτός ο όρος. Δεν υπάρχει καμία νομική επιμονή εδώ. Οι χώρες απλώς καλούνται να προσπαθήσουν να κάνουν κάτι).
Ας θέσουμε το θέμα ωμά και ξεκάθαρα. Απλώς δεν είναι η επανάσταση που κάποιοι αβασάνιστα και μάλλον απελπισμένα προσπαθούν να πείσουν τους εαυτούς τους (και τους λιγότερο καλά πληροφορημένους) ότι είναι. Πρόκειται για μια μικρή, γεμάτη παραθυράκια, μικρή, απλώς ρητορική πρόοδο, χωρίς δόντια.
Η COP σε οποιαδήποτε μορφή της έχει, αναπόφευκτα, κατηγορηματικά αποτύχει και δεν πρόκειται ποτέ να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά αυτό το περισσότερο από επείγον περιστατικό.
Το πιο ισχυρό, μετασχηματιστικό πράγμα που θα μπορούσαν να κάνουν οι αντιπρόσωποι της COP καθώς φεύγουν από το Ντουμπάι και επιστρέφουν στην πατρίδα τους είναι να παραδεχτούν – να διακηρύξουν – ακριβώς αυτό.
Πρέπει να το κάνουν, για να αντισταθμίσουν την εντύπωση που δίνει η μηχανή δημοσίων σχέσεων της COP28: ότι αυτή η σύνοδος κορυφής ήταν μια επιτυχία που έβαλε τον κόσμο στο δρόμο της σωτηρίας. Αντιθέτως. Πρόκειται για ένα ακόμη άχρηστο αυτοκόλλητο χωρίς δύναμη. Ένα απλό ρητορικό στόλισμα.
Το σύστημα COP είναι θνησιγενές. Πρέπει να τερματιστεί.
Αυτό που πραγματικά χρειάζεται είναι μικρότεροι, πιο ευέλικτοι, πιο τολμηροί συνασπισμοί των προθύμων, συνεργασίες χωρών (και επιχειρήσεων και άλλων φορέων) που είναι πρόθυμες να προχωρήσουν πολύ περισσότερο προς αυτό που πραγματικά πρέπει να γίνει, αν θέλουμε να έχουμε μέλλον.
Εν τω μεταξύ, στη θέση αυτού, εμείς στο Climate Majority Project (CMP), επιδιώκοντας να βοηθήσουμε να εκπροσωπηθεί η πλειοψηφία που θέλει πραγματική δράση για το κλίμα και είναι αποφασισμένη να την υλοποιήσει όσο οι κυβερνήσεις και η διπλωματία συνεχίζουν να μας απογοητεύουν, εργαζόμαστε πάνω σε μια εναλλακτική προσέγγιση “από κάτω προς τα πάνω” που θα μπορούσε πραγματικά να οδηγήσει κάπου. Η εκστρατεία “Regulate Us” που ξεκινάμε τώρα είναι στην πραγματικότητα πολύ ισχυρότερη ως προοπτική για την επίτευξη πραγματικής προόδου για το κλίμα από οτιδήποτε βγαίνει από το Ντουμπάι. Η άποψή μας είναι ότι οι επιχειρήσεις, η πιο ισχυρή δύναμη στον νεοφιλελεύθερο κόσμο μας, μπορούν ενδεχομένως να μετατραπούν από απλή ιδιοτέλεια σε μια δύναμη για το καλό – αν προσπαθήσουν να αναγκάσουν τις κυβερνήσεις να τους παρέχουν ένα αξιοπρεπές ρυθμιστικό και πολιτικό περιβάλλον.
Διότι οι κυβερνήσεις δεν πρόκειται να ηγηθούν- πρέπει να ηγηθούν, από τα λόμπι (και τους ψηφοφόρους) που το καταλαβαίνουν.
Δεν ισχυρίζομαι ότι οι επιχειρήσεις μπορούν να το διορθώσουν αυτό, μέσω της “μαγείας της αγοράς” ή μέσω της ατζέντας ESG. Κάθε άλλο! Η μεγαλύτερη δύναμη που έχουν τώρα οι επιχειρήσεις και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, θα έλεγα, είναι να ομολογήσουν την αδυναμία τους να “διορθώσουν” την απελπιστική κατάσταση του κλίματος. Αυτή θα ήταν μια πραγματική στιγμή που ο άνθρωπος δαγκώνει τον σκύλο: όταν οι επιχειρήσεις, η απόλυτη θετική δύναμη που μπορεί να κάνει κάτι στην κοινωνία, επισπεύδουν την αλλαγή αντιμετωπίζοντας τη δική τους ανικανότητα να επιφέρουν επαρκή αλλαγή.
Η δύναμη των επιχειρήσεων να ασκούν πιέσεις είναι πιο σημαντική από τις αυτο-ξεκινούμενες μειώσεις των εκπομπών 1-3. Η πραγματική δύναμη των επιχειρήσεων τώρα είναι να παραδεχτούν ότι δεν μπορούν να το λύσουν από μόνες τους, αλλά να στηριχτούν στις κυβερνήσεις για να αρχίσουν να κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση.
Οι επιχειρήσεις και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα μπορούσαν τότε να πραγματοποιήσουν μια ιστορική αλλαγή:
Από τον κανόνα που είναι ότι οι επιχειρηματίες αναζητούν ιδιοτελή ρυθμιστικά κενά, φοροαπαλλαγές και γρήγορα χρήματα, στον κανόνα που είναι ότι πιέζουν από κοινού για να έχουν ένα μέλλον στο οποίο θα μπορούν να δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά χωρίς να οδηγούνται στον πάτο από βραχυπρόθεσμες και μη φωτισμένες ιδιοτέλειες.
(Το ίδιο ισχύει, παρεμπιπτόντως, για την τεχνητή νοημοσύνη, και στην πραγματικότητα για όλες τις υπαρξιακές απειλές. Στην Τεχνητή Νοημοσύνη, όπως και στο κλίμα, ο μόνος τρόπος για να αποτραπεί η ολοένα και μεγαλύτερη ανεξέλεγκτη πορεία των πραγμάτων είναι οι επιχειρήσεις να επιμείνουν στην κυβέρνηση να ενεργήσει για να αποτρέψει την ανεξέλεγκτη κλιμάκωση της Τεχνητής Νοημοσύνης σε όλο το κομμάτι).
Δεν τείνουμε να θεωρούμε τους επιχειρηματίες και τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα ανίσχυρους- σίγουρα δεν τους αρέσει να σκέφτονται έτσι τους εαυτούς τους! Όμως, όπως η κοινωνία των πολιτών στην Ανατολική Ευρώπη της δεκαετίας του 1980 είπε την αλήθεια ταμπού για τα αποτυχημένα καθεστώτα εκεί και έτσι άνοιξε το δρόμο για το σημείο καμπής του 1989, έτσι και τώρα η κοινωνία των πολιτών, συμπεριλαμβανομένου του μέρους της που οι κυβερνήσεις στις μέρες μας τείνουν να ακούνε – τις επιχειρήσεις και τα οικονομικά συμφέροντα – πρέπει να κάνει το ίδιο όσον αφορά την κλιματική υπερ-επείγουσα κατάσταση και τη βαθιά αποτυχία των εθνών και των εταίρων να την αντιμετωπίσουν έστω και ελάχιστα επαρκώς.
Ένας μετασχηματισμός κατά μήκος των γραμμών που έχω σκιαγραφήσει δεν πρόκειται να επιτευχθεί στις επερχόμενες γενικές εκλογές. Αυτό δείχνει απλώς ότι ο μετασχηματισμός που απαιτείται θα πάρει λίγο περισσότερο χρόνο και θα χρειαστεί να μετατοπιστούν οι τεκτονικές πλάκες της πολιτικής. Εμείς στη CMP πιστεύουμε ότι οι επιχειρήσεις είναι αυτές που μπορούν να μετατοπίσουν αυτές τις τεκτονικές πλάκες.
Επιπλέον, η διαδικασία αυτής της μετατόπισης μπορεί να γίνει σταδιακά- υπάρχουν βήματα (π.χ. ένας νόμος για καλύτερες επιχειρήσεις- ένας νόμος για την οικοκτονία) που μπορούν να γίνουν στην πορεία προς μια οικονομία που θα τιμολογεί επαρκώς τον άνθρακα και έτσι θα διαφέρει πολύ από τη σημερινή μας.
Έτσι, για να συνοψίσω: τώρα που η COP28 έφτασε στο ψευδώς θετικό της τέλος, το τρομακτικό ερώτημα που αντιμετωπίζουμε όλοι μας είναι αν η ανθρωπότητα βρίσκεται τώρα μπροστά στο τέλος του παιχνιδιού της. Αυτός ο πολιτισμός σίγουρα είναι.
Αν αυτός ο πολιτισμός πρόκειται να καταφέρει να μεταμορφωθεί σε κάτι που μπορεί να επιβιώσει, τότε αυτό θα χρειαστεί μια δραματική αλλαγή από την πλευρά των επιχειρήσεων. Να αξιοποιήσει την πλήρη δύναμή της, η οποία τυχαίνει να είναι αυτό που ο Βάτσλαβ Χάβελ ονόμασε περίφημα “η δύναμη των ανίσχυρων”. Κάθε επιχείρηση που θέλει σοβαρά να είναι πράσινη/προοδευτική/συμβατή με το να έχουμε μέλλον (και θυμηθείτε: δεν υπάρχουν κέρδη σε έναν νεκρό πλανήτη!) πρέπει να απαιτήσει από τις κυβερνήσεις: “Ρυθμίστε μας, για το κοινό καλό”. Γιατί οι κυβερνήσεις δεν πρόκειται να κινηθούν μέχρι να το κάνουν οι επικεφαλής λομπίστες και οι πληρωμένοι τους. Και αυτοί – οι επιχειρήσεις και η υψηλή χρηματοδότηση – δεν μπορούν να το κάνουν αυτό από μόνοι τους. Δεν μπορούν να γίνουν βιώσιμοι χωρίς σημαντική βοήθεια: ένα ισοπεδωμένο, αναβαθμισμένο πεδίο ανταγωνισμού- κανόνες που θέτουν οι εθνικοί και διεθνείς ρυθμιστές κανόνων. Η νοοτροπία των επιχειρήσεων είναι πάντα ένα θετικό πνεύμα “μπορώ να το κάνω”. Αποτελεί τεράστια πρόκληση για την αυτοεικόνα των επιχειρήσεων να παραδεχτούν ότι αυτή η δύσκολη κατάσταση, η κλιματική κρίση, είναι πολύ μεγάλη για να την αντιμετωπίσουν μόνες τους. Αλλά είναι.
Το να το παραδεχτούν οι επιχειρήσεις αυτό και να αρχίσουν να αναγκάζουν τις κυβερνήσεις να αναλάβουν δράση με τρόπο που δεν μπορούν να το κάνουν μέσω της διαδικασίας της Συμπράξης Κορυφής με τον ελάχιστο κοινό παρονομαστή, είναι ο μόνος αξιόπιστος τρόπος για να αρχίσουμε να φτάνουμε κάπου. Γρηγορότερα. Όπως πρέπει, αν δεν θέλουμε να ακολουθήσουμε τον δρόμο του ντόντο.
Η τραγωδία του αποτελέσματος στο Ντουμπάι είναι ότι θα χρησιμοποιηθεί ως δικαιολογία για να αναβληθεί αυτό που πρέπει να συμβεί: το σύστημα COP πρέπει να τερματιστεί. Και όλη η ενέργεια που αναλώνεται άσκοπα σε αυτό πρέπει να επενδυθεί σε πιο έξυπνες, σοφότερες προσπάθειες – διπλωματικές, πολιτικές και άλλες, από πολίτες και επιχειρηματίες και πάνω – για την επίτευξη ενός μέλλοντος.
Μετάφραση: Καίτη Μυλωνά για τους ΦΙΛΟΥΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ
[ Δήλωση αποποίησης ευθύνης: Οι απόψεις που εκφράζονται σε άρθρα, αναδημοσιεύσεις, βιβλία, έρευνες, ψηφίσματα, μανιφέστα κ.λπ. είναι του συγγραφέα ή των φορέων που τα υπογράφουν και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα τις απόψεις του Ελληνικού Δικτύου ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ. Οι επώνυμες δημοσιεύσεις/ αναδημοσιεύσεις στην ιστοσελίδα https://www.naturefriends.gr γίνονται ως τροφή για σκέψη και στο πλαίσιο του Στρατηγικού Σχεδιασμού των ΦΤΦ, ΠΥΛΩΝΑΣ Ε’ – ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ – ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ) – ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ]
Teaser image credit: 20231201 Dubai Foto Oficial COP28-cortesia COP281461. By Fotografía oficial de la Presidencia de Colombia – https://www.flickr.com/photos/197399771@N06/53368555045/, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=141826566
Το άρθρο Τέλος COP28: Δεν έχουμε όλοι βαρεθεί αυτή την ετήσια ανόητη αυτοσυγχαρητήρια φάρσα; εμφανίστηκε πρώτα στο Nature Friends.
