Επιλέγοντας βιβλίο ή κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης κειμένου που πέφτει στα χέρια μας με τρόπο πέραν της προσωπικής επιλογής, ασυναίσθητα μία από τις ριζωμένες αναγνωστικές εμμονές μας επιχειρεί να το κατατάξει σε κάποια από τις κατηγορίες γένους (ποίηση, πεζογραφία, θεατρικό) ή είδους (μυθιστόρημα, νουβέλα, σονέτο, διήγημα, ωδή, πεζοποίημα κ.ά.). Απολύτως φυσιολογική εμμονή: εκπηγάζει από την ανάγκη μας για ερμηνεία και κατανόηση διά της τακτοποίησης, της ταξινόμησης, της τάξης. Διαβάζοντας, όμως, το βιβλίο Η φασκιά της Μαρίας Κοσσυφίδου (Εκδόσεις Μετρονόμος, 2019), διαπιστώνουμε αμήχανα πως η ταξινομητική ροπή μας δεν μπορεί να ικανοποιηθεί αβασάνιστα χωρίς, ωστόσο, αυτή η αμηχανία να μας στερεί το ελάχιστο από τη μαγεία της αναγνωστικής εμπειρίας.
Η Μαρία Κοσσυφίδου μεταπηδά με ευχέρεια από την πρόζα στην ποίηση –και τούμπαλιν– κι αποκεί στον θεατρικό διάλογο με πρόσμειξη διαφορετικών αφηγηματικών τρόπων και τεχνικών, που σφυρηλατούν ύφος μεταμοντέρνο. Η φασκιά αναπτύσσεται, ξεδιπλώνεται κι ανεμίζει σε ένα τρίπτυχο. Κάθε πτυχή –ή πτύχωση– της Φασκιάς («Η κόρη», «Το κορίτσι», «Η συνάντηση») και διαφορετική γραφή, διαφορετικό ανέμισμα.
Πρώτη πτυχή ή πτύχωση, «Η κόρη»: επτά λευκά φορέματα, επτά πρωτοπρόσωποι μονόλογοι της κόρης. Κάθε μονόλογος ξεκινά με τη φράση «Γεννήθηκα κόρη», που επανέρχεται φυσικά κι αβίαστα σαν το «Μια φορά κι έναν καιρό…» των παραμυθιών, ή σαν βουδιστικό μάντρα εν είδει επισήμανσης (διαπίστωσης, ξαφνιάσματος, απολογίας, προσευχής) της κόρης για κάτι που την εμπεριέχει. Το πρώτο φόρεμα, σφιχτό –σαν φασκιά–, φίλτρο ενάντια στο πένθος· το δεύτερο, φαρδύ με κεντίδια στα μανίκια, προορισμένο να γίνει τάπητας χιονιού στη χριστουγεννιάτικη φάτνη· το τρίτο φόρεμα, ξένο, προορισμένο γι’ άλλη κόρη· το τέταρτο, άλλοθι για αλήθειες και καλύπτρα για το μέσα κόκκινο· πέμπτο φόρεμα, το λασπωμένο· το έκτο φόρεμα αμήχανο, «παλιό για χάρισμα, καινούργιο για σκουπίδι»· το έβδομο, λύτρωση από τα πρώτα έξι: χωρίς ραφές, κουμπιά και τσέπες – φόρεμα λύτρωσης και αποκοπής. Επιλογικό κλείσιμο κάθε μονολόγου η παραπονιάρικη –ή καυχησιάρικη;– επωδός και παράλληλα η μοναδική απεύθυνση σε δεύτερο πρόσωπο: «Να ’ξερες πόσο γκρεμίστηκα για να ζήσω!»
{jb_quote} Μεταπηδά με ευχέρεια από την πρόζα στην ποίηση –και τούμπαλιν– κι αποκεί στον θεατρικό διάλογο με πρόσμειξη διαφορετικών αφηγηματικών τρόπων και τεχνικών, που σφυρηλατούν ύφος μεταμοντέρνο. {/jb_quote}
Δεύτερη πτυχή/πτύχωση της Φασκιάς, αντίστοιχα επτά εξομολογήσεις από «Το κορίτσι», επτά μικρές αφηγηματικές καταθέσεις που σε κάθετη χωροθέτηση θα λέγονταν ποιήματα. Επαναλαμβανόμενη εναρκτήρια φράση εδώ, το «Με φωνάζουν κορίτσι», ως αναζήτηση ή αμφισβήτηση της έξωθεν δοσμένης ταυτότητας, ως απόπειρα αυτοπροσδιορισμού, μα με μια ρανίδα πικρίας· την οποία επιβεβαιώνει η διαπίστωση της έβδομης –και επιλογικής γι’ αυτή την πτυχή- εξομολόγησης, «Παλιά με έλεγαν και κόρη», που ταυτόχρονα γίνεται και συνδετικός κρίκος της δεύτερης πτυχής με αυτή τη δεύτερη – η κόρη και το κορίτσι ίσως είναι το ίδιο πρόσωπο.
Και έρχεται το τρίτο μέρος, «Η συνάντηση», να θέσει ερωτηματικά για το κατά πόσο τελικά η κόρη και το κορίτσι ταυτίζονται, δίχως, ωστόσο, η τελεσίδικη απάντηση να έχει την παραμικρή σημασία. Η συνάντηση της κόρης με το κορίτσι γίνεται μέσω θεατρικής μονολεκτικής στιχομυθίας (Κόρη: Είμαι / Κορίτσι: Γίνομαι, Κόρη: Έλα / Κορίτσι: Πάμε, κ.ο.κ.) και μπορεί να είναι εξίσου η συνάντηση μιας κόρης με ένα κορίτσι, καθώς και η συνάντηση της ίδιας της «κόρης» με το «κορίτσι» στο οποίο συν τω χρόνω και άλλων παραγόντων μεταμορφώνεται – ή μήπως και αντίστροφα;
Η συνάντηση, εντέλει, είναι το ευκταίο και συγχρόνως το επίτευγμα, μη τεμνόμενη συνοδοιπορία και μετωπική σύγκρουση, είναι εριστικός διάλογος και εσωτερικός συμφιλιωτικός μονόλογος, είναι τα μέλη της αιώνιας γυναίκας που ασφυκτιά και συνάμα αυτοκαθορίζεται μέσα στη φασκιά όπου γεννήθηκε και με την οποία έμαθε να συμπορεύεται μισώντας να την αγαπά.
[Η Φανή Κεχαγιά είναι φιλόλογος και συγγραφέας.]
Η φασκιά
Μαρία Κοσσυφίδου
Μετρονόμος
σ. 38
ISBN: 978-618-5339-34-0
Τιμή: 7,00€
