Καλημέρα σας πέεεεεεεεεεερα για πέρα, 3 Ιουνίου, Παγκόσμια Ημέρα Ποδηλάτου σήμερα…. Τι λέτε? Πάμε για ορθοπεταλιές? με τον Κώστα Μακεδόνα και την παρέα του? [ΕΔΩ]
Ακούσαμε τον Κώστα Μακεδόνα, σε ένα τραγούδι που έχει τίτλο “ΤΟ ΠΟΔΗΛΑΤΟ”. Στίχοι: Άρης Δαβαράκης. Μουσική: Χρήστος Νικολόπουλος. Από το 1996 που πρωτοκυκλοφόρησε το τραγούδι αυτό αγαπήθηκε και τραγουδήθηκε από από μικρούς και μεγάλους. …
Αλλά ας πούμε δυο λόγια πως και πότε καθιερώθηκε η Παγκόσμια Ημέρα Ποδηλάτου….Η 3η Ιουνίου, ως Παγκόσμια Ημέρα Ποδηλάτου, ορίστηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 2018 με ένα εξαιρετικό σκεπτικό [ΕΔΩ] το οποίο δυστυχώς λίγοι γνωρίζουν. Διαβάζω ένα απόσπασμα από το ψήφισμα: Η Γ.Σ. των Η.Ε. αναγνωρίζει «τη μοναδικότητα, τη μακροζωία και την ευελιξία του ποδηλάτου… ένα απλό, προσιτό, αξιόπιστο, καθαρό και περιβαλλοντικά κατάλληλο μέσο μεταφοράς, που προάγει την περιβαλλοντική διαχείριση και την υγεία…” [ΕΔΩ]
[Φωτ. στιγμιότυπο από το βιντεο – ανακτήθηκε από τη VIKIPEDIA 6/3/2023]
Τώρα είναι η ώρα να μεταφερθούμε στις ΗΠΑ… Ακούμε (καλύτερα το βλέπουμε στο βίντεο) το“C’mon Let Me Ride” της Skylar Grey…. Ένα τραγούδι hip hop που κυκλοφόρησε το 2012 με πολλά ποδήλατα και πολλά σεξουαλικά υπονοούμενα…. [ΕΔΩ]
Ωραία…. ας πούμε λίγα λόγια για την ιστορία του ποδηλάτου….. Διαβάζω από το βιβλίο του Ρόμπερτ Πεν “ΟΛΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΔΗΛΑΤΟ Η ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ ΣΕ ΔΥΟ ΤΡΟΧΟΥΣ”: “Το ποδήλατο ταυτιζόταν με την απαίτηση της κοινωνίας του τέλους του 19ου αιώνα για ανεξαρτησία και κινητικότητα. Η ασφάλεια που παρείχε έφερε σε επαφή με τους
δύο τροχούς καινούργιες ομάδες: τους ηλικιωμένους και τα παιδιά (παιδικά μοντέλα βγήκαν στην αγορά στις αρχές της δεκαετίας του 1890), τους κοντούς, τους εύσωμους, τους άντρες και τις γυναίκες. Για πρώτη φορά, ο καθένας μπορούσε να οδηγήσει ένα ποδήλατο. Η μαζική παραγωγή και η αναπτυσσόμενη αγορά μεταχειρισμένων σήμαιναν ότι η πλειοψηφία είχε τη δυνατότητα να αγοράσει ποδήλατο. Όπως έγραψε ο αμερικανός συγγραφέας της εποχής Στίβεν Κρέιν, «τα πάντα είναι ποδήλατο»” [ΕΔΩ] [ΕΔΩ]
Ο Ρόμπερτ Πεν, ο συγγραφέας του βιβλίου “Ολα για το ποδηλατο”, λίγο πριν τα τριάντα του, γύρισε τον κόσμο με το ποδήλατο, διανύοντας 40.000 χιλιόμετρα…. ‘Αραγε ο Ρόμπερτ Πεν ήταν ο πρώτος που γυρισε τον κόσμο με το ποδήλατο?
Μουσικό διάλειμμα με το “ποδήλατο” του Θέμη Ανδρεάδη και σε λίγο η απάντηση…. [ΕΔΩ]. Στο βίντεο του τραγουδιού βλέπουμε τον εγγονό του Θέμη Ανδρεάδη να κάνει ποδήλατο με του παππού του”.
“Σας άρεσε?” το τραγούδι ήταν σε στίχους Λ.Μπήκα, μουσική Π.Καπετανάκη και ενορχήστρωση του Λουκιανού Κηλαηδόνη. Πρωτοκυκλοφόρησε το 1973…
Αλλά ήρθε η ώρα να απαντήσουμε στο ερώτημα “ποιος ήταν ο πρώτος ποδηλάτης που γύρισε τον κόσμο”….
Ο Τόμας Στίβενς/ THOMAS STEVENS (24 Δεκεμβρίου 1854 [– 24 Ιανουαρίου 1935) ήταν ο πρώτος άνθρωπος που έκανε τον γύρο του πλανήτη με ποδήλατο. Οδηγούσε ένα συνηθισμένο με μεγάλους τροχούς, γνωστό και ως penny farthing , από τον Απρίλιο του 1884 έως τον Δεκέμβριο του 1886. Αυτός λοιπόν ο κύριος έκανε το γύρο του πλανήτη… Ξεκίνησε από το Σαν Φρανσίσκο, πέρασε στο Λονδίνο… και στη συνέχεια ποδηλάτησε Παρίσι, Βιέννη, Κωνσταντινούπολη, Τεχεράνη, Καράτσι, Δελχί, Καλκούτα, Χονγκ Κονγκ, Σαγκάη, Τόκιο… Διάρκεια ταξιδιού 32 μήνες…. Ένα μεγάλο μέρος του ταξιδιού το έκανε περπατώντας … Σκεφτείτε πόσες περιπέτειες πέρασε και πόσες εμπειρίες απόκτησε αυτός ο άνθρωπος…. [περισσότερες και συνοπτικές πληροφορίες και φωτογραφίες από το ταξίδι του στο video 22nd April 1884: Thomas Stevens begins the first round-the-world cycle ride ΕΔΩ]
[Φωτ. ανακτήθηκε από τη VIKIPEDIA 3/6/2023]
Αλλά ας πάρουμε μια ποδηλατική ανάσα και ας ακούσμε τα “Σπασμένα ποδήλατα” από τον Τομ Γουέιτς/ Broken Bicycles – Tom Waits [ΕΔΩ]
Σας θύμισε κάποιον ή κάτι αυτό το τραγούδι? Η φωνή και το στυλ του Τομ Γουέιτς θυμίζει Λέοναρντ Κόεν, αλλά δεν είναι ο Κοέν. Το τραγούδι Broken Bicycles ακούστηκε στη ρομαντική ταινία του Φράνσις Φορντ Κόπολα, One from the Heart, παραγωγή 1982.
Αλλά ήρθε η ώρα να πούμε αναρωτηθούμε για το πώς και πότε κατασκευάστηκε το πρώτο ποδήλατο...
“Λέγεται ότι ο Λεονάρδος ντα Βίντσι ή ένας από τους μαθητές του, έφτιαξε το 1493, τα πρώτα σχέδια μιας μηχανής που κινιόταν με πετάλια και είχε συνδετικές βέργες μεταξύ των τροχών. “Ο Γερμανός εφευρέτης, βαρόνος Καρλ φον Ντράις, αποτελεί κεντρική φυσιογνωμία στην ιστορία του ποδηλάτου, καθώς σχεδίασε και κατασκεύασε την “μηχανή περπατήματος” ή “draisienne” η αλλιώς “αλογάκι για χόμπι”, μια πολύ πρώιμη μορφή του. Από αρκετούς θεωρείται ως “ο πατέρας του ποδηλάτου”. Γεννήθηκε στις 29 Απριλίου του 1785 στην Καρλσρούη και πέθανε στις 10 Δεκεμβρίου του 1851 στην ίδια πόλη. Από το 1803 μέχρι το 1805, σπούδασε αρχιτεκτονική, γεωπονία και φυσική στο πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης. Αρχικά διορίστηκε ως δασικός υπάλληλος, στη συνέχεια όμως αφοσιώθηκε στη δημιουργία μιας σειράς εφευρέσεων.
Το 1817 ανακάλυψε ένα είδος ποδηλάτου που θα τον βοηθούσε να μετακινηθεί στους βασιλικούς κήπους πιο γρήγορα. Εικάζεται πως ένας ακόμα λόγος που ώθησε τον Karl Drais στην εφεύρεσή του, ήταν οι κλιματικές συνθήκες που επικρατούσαν στην Ευρώπη το 1816. Εκείνη η χρονιά έχει μείνει στην ιστορία ως η “χρονιά δίχως καλοκαίρι”, λόγω των ανωμαλιών στις καιρικές συνθήκες που είχαν σαν αποτέλεσμα την πείνα των αλόγων με τα ανάλογα προβλήματα που προέκυψαν στις μετακινήσεις και που φυσικά δεν άφησε αμέτοχη την Γερμανία. Η κατασκευή του Φον Ντράις, αντανακλούσε την πεποίθηση των οπαδών της ότι θα αντικαθιστούσε το βασικό μεταφορικό μέσο του 19ου αιώνα, το άλογο. Η μηχανή περπατήματος είχε δύο ισομεγέθεις τροχούς όπου στον μπροστινό υπήρχε η δυνατότητα να ακουμπήσει κανείς το πόδι του. Ο τρόπος λειτουργίας του ήταν αρκετά απλός. Ο αναβάτης έπρεπε να δίνει ώθηση με το ένα πόδι. Ήταν κατασκευασμένο πλήρως από ξύλο. Δεν έγινε ευρέως γνωστό, αφού δεν είχε την δυνατότητα να κυλήσει πουθενά αλλού, πέρα από πολύ καλά στρωμένους δρόμους, όπως τα πάρκα και κήποι. Το πρώτο καταγεγραμμένο ταξίδι ποδηλάτου, έγινε από τον ίδιο τον Drais, στις 2 Ιουνίου 1817.” [ΠΗΓΗ ΕΔΩ]
Ήρθε η ώρα να ακουσουμε την “Ποδηλάτισσα” με την Αφροδίτη Μάνου. [ΕΔΩ] «Η ποδηλάτισσα», από τον ομώνυμο δίσκο του 1979 που κυκλοφόρησε από την Lyra. Ένας δίσκος με ποιήματα του Οδυσσέα Ελύτη, μελοποιημένα από το Μιχάλη Τρανουδάκη, με ερμηνεύτρια την Αφροδίτη Μάνου.
Αφού ακούσαμε την “ποδηλάτισσα” ας δούμε πως επηρέασε το ποδήλατο τις συμπεριφορές των ανθρώπων καθώς και πως συνέβαλε στη χειραφέτηση της γυναίκας”
Ο συγγραφέας Τζον Γκαλσγουόρθι έγραψε: “Το ποδήλατο επηρέασε τις περισσότερες αλλαγές στα ήθη και τις συμπεριφορές όσο οτιδήποτε άλλο από την εποχή του Καρόλου του Β΄.
Κάτω από την επίδρασή του, γενικώς ή εν μέρει, ξεπήδησαν εκδρομές τα Σαββατοκύριακα, γερά νεύρα, γερά πόδια, χοντρές βρισιές, η ισότητα των φύλων, η καλή χώνεψη και η επαγγελματική απασχόληση, με λίγα λόγια η χειραφέτηση της γυναίκας.”
Το ποδήλατο δεν υπέθαλψε το φεμινιστικό κίνημα, απλώς συνέπεσε με αυτό. Ήταν ωστόσο ένα κρίσιμο σημείο στον μακροχρόνιο πόλεμο για το δικαίωμα ψήφου των γυναικών. Οι κατασκευαστές ποδηλάτων ήθελαν βέβαια να τα οδηγούν και οι γυναίκες. Έφτιαχναν γυναικεία ποδήλατα από την εποχή του αρχετυπικού ποδηλάτου, το 1819. Όμως το «ασφαλές» ποδήλατο άλλαξε τα πάντα. Η ποδηλασία έγινε για τις γυναίκες η πιο δημοφιλής αθλητική απασχόληση. Το 1893, κάθε κατασκευαστής παρήγαγε γυναικεία ποδήλατα” (από τον πρόλογο του βιβλίου Ρόμπερτ Πεν “ΟΛΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΔΗΛΑΤΟ Η ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ ΣΕ ΔΥΟ ΤΡΟΧΟΥΣ”]
Ωραία μιλήσαμε για το πρώτο ποδήλατο και την επιρροή του στις συνήθειες και στις αξίες των ανθρώπων αλλά πότε να έκανε την πρώτη εμφάνισή του στην Ελλάδα?
Ας ακούσουμε πρώτα το “Bicycle Race” με τους Queen “Bicycle…bicycle…bicycle….i want to ride my bicycle, i want to ride my bike…” και απαντάμε σε λίγο [ΕΔΩ]
[Ποδηλασία στους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες 1896 – Ατομικός αγώνας ανδρών σε δημόσιο δρόμο | Ανάτκηση ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ 3/6/2023]
Διαβάζουμε για το πρώτο ποδήλατο στην Αθήνα … “λέγεται πως ήταν του Βασιλιά Γεώργιου Α’ και ήταν κατασκευασμένο από ξύλο. Σταδιακά, το νέο μέσο μετατράπηκε σε κοινωνικό στάτους. Το ποδήλατο “χορηγός ηδονής”. Ο τρόπος που παρουσιαζόταν το ποδήλατο σε δημοσιεύματα του Τύπου, στα τέλη του 19ου αιώνα, είναι εντυπωσιακός: “Έχει τόσην χάριν, είνε χορηγός τόσης ηδονής, τόσης απολαύσεως, έχει τόσους φανατικούς οπαδούς, έτυχε τόσης λατρείας από πάντας τους φίλους του, ώστε του αξίζει μια βιογραφική σημείωσις”
Μία από τις σημαντικότερες πληροφορίες που παρέδωσε ο Δαμβέργης ήταν πως “το πρώτον ποδήλατον δίκυκλον το έφερε εις την Ελλάδα ο Βασιλεύς. Αυτό είνε βεβαιωμένον. Εις τας Αθήνας έφτασε τω 1881“. Πρόκειται για τον Βασιλέα Γεώργιο Α΄, ο οποίος όταν έφερε το πρώτο ποδήλατο ήταν ήδη 36 ετών, παντρεμένος και είχε ήδη τα πέντε από τα επτά παιδιά του. Το δίκυκλο του Γεώργιου Α’ είχε ξύλινους τροχούς και ισόκυκλους. Όμως, ήταν αρκετά βαρύ και κατά συνέπεια δυσκίνητο. Ο Βασιλιάς συνήθιζε να κινείται με το ποδήλατό του στο κτήμα του Τατοΐου, όπως και τα παιδιά του. [Πληροφορίες από e-didaskalia/ Αποστόλης Ζυμβραγάκης ΕΔΩ]
Σιγά – σιγά η “εκπομπή” φτάνει στο τέλος της…. ας ακούσουμε όμως ένα ακόμα τραγούδι… “Ο πόνος του ποδηλάτη” Σωκράτης Μάλαμας & Τζίμης Πανούσης [ΕΔΩ] Γνωστό το “μοτίβο” του τραγουδιού…. “Απ’ τον καιρό που άρχισα….” κλπ. σε στίχους και μουσική Ανέστη Δελιά ΄”Ο πόνος του πρεζάκια”.
Η εκπομπή τελειώνει….
Οι πηδηλάτες έχουν αυξηθεί στη χώρα μας…. Τους βλέπουμε κατά μόνας ή σε ομάδες καθημερινά, στις πόλεις, στα βουνά στα πάρκα. Θα κάνουμε μια μόνο μικρή αναφορά στις ομάδες “ΠΟΔΗΛΑΤισσΕΣ” και Σύλλογο Αστικών Ποδηλατών Αττικής “ΠοδηλΑΤΤΙΚΗ Κοινότητα”. Ωστόσο υπάρχουν δεκάδες ή και εκατοντάδες άτυπες ομάδες ή και ποδηλατικοί σύλλογοι με νομική μορφή που διοργανώνουν ποδηλατοπορείες και παρεμβαίνουν για θέματα που τους αφορούν προς την πολιτεία.
Οι ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ, λειτουργούν υποστηρικτικά προς τους ποδηλάτες και στους αγώνες που αναπτύσσονται για τα δικαιώματα των πεζών και των ποδηλατών καθώς και για την οδική ασφάλεια. Στην ιστοσελίδα των ΦτΦ έχουμε κάνει 70 δημοσιεύσεις για θέματα πεζών. ποδηλατών, Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, Οδική Ασφάλεια κ.λπ.
Τέλος με αφορμή τις Δημοτικές Εκλογές (Οκτώβριος 2023) και τις Περιφερειακές Εκλογές (2024) οι αυτοδιοικητικοί συνδυασμοί θα πρέπει να τοποθετηθούν και να εντάξουν στα προγράμματά τους τη βιώσιμη μετακίνηση στις πόλεις καθώς και την ασφαλή κυκλοφορία πεζών και ποδηλατών.
Σας αποχαιρετούμε, αν και έχουμε ακόμα πολλά και πρωτότυπα θέματα, με την αφίσα από την ποδηλατοπορεία του 2018 – Πεδίον Άρεως, με τον “Ποδηλάτη μεταμφιεσμένο σε τσολιά, με ένα ναό δεξιά κάτω, 1936” του Γιάννη Τσαρούχη….
και με ένα τραγούδι…. Ακούμε τους “Χειμερινούς Κολυμβητές – Ο Ποδηλατιστής” [ΕΔΩ]. “Ἔχω ποδήλατο καλό, ὅπου καὶ ἂν θέλεις πάει,/ σὰν πεῖς κι ὁ ποδηλατιστὴς σὰν τὸ πουλὶ πετάει/ Ἔχω καὶ πένσα… / Ἔχω καὶ πένσα, τρόμπα, ὀχτάκλειδο καὶ πένσα, /Ἔχω τιμόνι, κούρσα καὶ μπροστινὸ φτερό!…”
Καλή συνέχεια και “καλή τύχη” (δεν αρκεί όμως)
Επιμέλεια κειμένου και τραγουδιών: Κώστας Φωτεινάκης
Το άρθρο Ιστορίες Ποδηλάτου – Παγκόσμια Ημέρα Ποδηλάτου 3 Ιουνίου, μια ραδιοφωνική εκπομπή με τραγούδια και “άχρηστες” πληροφορίες που δεν έγινε) εμφανίστηκε πρώτα στο Nature Friends.
