Που επέλεξα να τα πω έτσι επειδή χτες είχαμε την επίσκεψη του Ινδού (εθνικιστή) πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι, η οποία κατάφερε να διώξει, με τη βοήθεια και των ευνοϊκών δημοσιογραφικών ανέμων, τις πρωτοφανείς πυρκαγιές από την πρώτη θέση της επικαιρότητας, τους τόσους νεκρούς, το ρεκόρ σε καμένα στρέμματα. Τα ινδικά μεζεδάκια έχουν πολλά μπαχαρικά κι είναι καυτερά, καίνε λοιπόν κι αυτά αλλά όχι όπως η πυρκαγιά. Τα προτίμησα, διότι δεν θέλησα να βάλω έναν ακόμα τίτλο σχετικό με τις φονικές πυρκαγιές και τις αποτρόπαιες συνέπειές του με το ξεσάλωμα των βιτζιλάντηδων -όπως «καμένα», «κατακαμένα» ή «τσουρουφλισμένα» μεζεδάκια.
Να σας προειδοποιήσω όμως: κανένα από τα μεζεδάκια της σημερινής μας πιατέλας δεν έχει σχέση με την επίσκεψη του προέδρου Μόντι, ενώ αντιθέτως κάμποσα από αυτά αφορούν τις πυρκαγιές, ξεκινώντας από ένα βουλευτικό στραβοπάτημα.
* Όπως βλέπουμε εδώ, ο βουλευτής Ροδόπης και πρώην υπουργός κ. Στυλιανίδης ζήτησε «επειγΩντΟς» από τον αρμόδιο υπουργό να σταλούν δυο καναντέρ και ένα ελικόπτερο στην εκλογική του περιφέρεια -άρα να σταματήσουν να επιχειρούν σε άλλα μέτωπα.
Η ανορθογραφία αντί για το «επειγόντως» βγάζει μάτι. Περισσότερο βέβαια βγάζει μάτι ο μαυρογιαλουρισμός του κ. Στυλιανίδη.
* Ένας φίλος μου γράφει και θίγει ένα γνωστό πρόβλημα που εμφανίζεται σε μεταφράσεις ειδήσεων, όχι αυστηρά μεταφραστικό, που το έχουμε θίξει και άλλη φορά.
Διαβάζουμε σχετικά με ένα ατύχημα που συνέβη στο Πακιστάν:
Παιδιά εγκλωβίστηκαν σε τελεφερίκ 274 μέτρα πάνω από φαράγγι – Έσπασε καλώδιο
Έξι μαθητές και οι δύο δάσκαλοί τους παραμένουν εγκλωβισμένοι σε τελεφερίκ στο βόρειο Πακιστάν, σε ύψος 274 μέτρων πάνω από φαράγγι, το οποίο τέθηκε εκτός λειτουργίας.
Η αρχική είδηση στα αγγλικά (που υπάρχει και μέσα στην ελληνική ιστοσελίδα) αναφέρει:
A rescue operation is underway as eight people, including six children, are stranded in a cable car around 900 feet above the ground after a cable snapped in a remote mountainous area in northern Pakistan
Πραγματικά, τα 900 πόδια ύψος που αναφέρονται στην αρχική είδηση αντιστοιχούν σε 274 (για την ακρίβεια 274,32) μέτρα. Ωστόσο, επειδή προφανώς δεν μέτρησαν με ιδιαίτερη ακρίβεια το ύψος στο οποίο εγκλωβίστηκε το τελεφερίκ (άλλωστε αναφέρει “around 900 feet”, περίπου 900 πόδια, δηλαδή το «στρογγυλοποιήσανε») πρόκειται για μια χονδρική εκτίμηση. Άρα η αναφορά στα ελληνικά σε 274 μέτρα δίνει λάθος εικόνα, για μια μέτρηση με ακρίβεια μέτρου που δεν υπήρξε. Ως εκ τούτου νομίζω ότι θα ήταν καλύτερα να δοθεί και στα ελληνικά μια προσεγγιστική τιμή που θα πρότεινα να είναι τα 300 μέτρα (ή έστω 250).
Μετέφερα κοπιπαστηδόν το γράμμα του φίλου μου, διότι συμφωνώ απόλυτα. Θα έλεγα μάλιστα ότι έχουμε δει και πιο κραυγαλέα παραδείγματα υπερβολικής ακρίβειας σε μετατροπές μονάδων.
* Κι ένα ποδοσφαιρικό, διότι δεν πρέπει τα μικροπράγματα να μας αποπροσανατολίζουν από τα πραγματικά σοβαρά θέματα.
Ο αγώνας ΠΑΣ – Κηφισιάς διακόπηκε, λέει, «ελέω» προβολέα.
Μια ακόμα περίπτωση, που το «ελέω» χρησιμοποιείται σαν επισημότερο συνώνυμο του «εξαιτίας» ή του «λόγω».
Το μακρινό 2006 είχα γράψει:
Για πολλούς που ψωνίζουν από τα ράφια του νεοκαθαρευουσιάνικου ευπρεπισμού, οι αρχαιότροπες εκφράσεις έχουν ακαταμάχητη γοητεία. Μια από τις λεξούλες που τις χρησιμοποιούν πολλοί για να ομορφύνουν τα γραφτά τους, όπως ο κασιδιάρης της παροιμίας που βάζει μαργαριτάρι στη σκούφια του, είναι και το ελέω.
Οι παλιοί βασιλιάδες, ο Όθων ας πούμε, κυβερνούσαν «ελέω Θεού», δηλαδή έτσι έλεγαν. Αυτό το απομεινάρι, το ελέω, επιβίωσε έτσι ως απολίθωμα και επί δημοκρατίας, ήταν δε σχετικά συχνό στις αθλητικές σελίδες των εφημερίδων, όπου διαβάζαμε, λογουχάρη, ότι η τάδε ομάδα (μην πω ονόματα και παρεξηγηθώ) «κέρδισε ελέω διαιτητή» ή κάτι ανάλογο. Και εκεί βεβαίως ήταν γουστόζικη η χρήση με την ελαφριά ειρωνεία και τη γκροτέσκα εικόνα που δημιουργούσε η σύγκριση του διαιτητή με τον Θεό· το γούστο όμως χάθηκε όταν άρχισαν να χρησιμοποιούν πολλοί το «ελέω» κατά κόρον, χωρίς καμιά προσοχή στο ύφος, ακόμα και για δυσμενείς εξελίξεις, σαν απλό συνώνυμο του εξ αιτίας ή του λόγω. Έχω ξαναγράψει και έχω ξαναπαραθέσει τραγελαφικά παραδείγματα (όπως ότι ο Σάββας Ξηρός έμεινε ανάπηρος ‘ελέω της βόμβας που τον ακρωτηρίασε’), αλλά αφού εκείνοι δεν κουράζονται να το μοστράρουν ίσως δεν είναι περιττό να το καυτηριάζω.
Από τότε ξανάγραψα για αυτό το «ελέω» αρκετές φορές. Όμως, δεδομένου ότι κοντεύει να κλείσει εικοσαετία, μήπως πρέπει να το πάρω απόφαση ότι έχει καθιερωθεί;
* Κι ένα ακόμα κακομεταφρασμένο μενού, αυτή τη φορά από ψαροταβέρνα -το στέλνει φίλος που το… αλίευεσε ιδίαις αυτού χερσίν στη Νέα Πέραμο, αν θυμάμαι καλά.
Αναφέρω ότι το ψάρεψε ο ίδιος, επειδή την απόδοση arrogant για τον γαύρο την έχω δει κι άλλες φορές σε ποστ που ειρωνεύονται τα κακά αγγλικά καταλόγων. Το small fly είναι τυπογραφικό λάθος αντί για small fry, το gossip για την κουτσομουρα το έχω ξαναδεί αλλά δεν είναι σωστό, το smells θα έπρεπε να είναι (sand) smelts, το whitebait είναι σωστό, ενώ το flake για τον γαλέο δεν πρέπει να ισχύει.
Ένα άλλο ερώτημα βέβαια είναι πόσοι τουρίστες ξέρουν το whitebait, ας πούμε.
* Σε ένα περίεργο άρθρο του in.gr για την «κατάρα του Αυγούστου» στη Ρωσία, διαβάζουμε:
Στη χώρα που γέννησε τον Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, τον Λέων Τολστόι…
Αλλά στα ρώσικα, ο Τολστόι δεν λέγεται Λέων, αλλά Λεβ. Το «Λέων» είναι ελληνικό. Δεν πειράζει φυσικά που τον έναν μεγάλο Ρώσο συγγραφέα τον αναφέρουν με το όνομά του στα ρώσικα, Φιοντόρ αντί για Θεόδωρο, αφού έτσι έχει καθιερωθεί, ούτε θεωρώ ασυνέπεια που τον άλλον τον αναφέρουν με το όνομά του στα ελληνικά, διότι έτσι συνηθίζεται, αλλά να τον κλίνουμε: τον Λέοντα Τολστόι, όπως θα λέγαμε και τον Λέοντα Σγουρό.
Βέβαια, κι ο ιατροδικαστής Γρηγόρης Λέων άκλιτος μένει, οπότε να μην έχουμε πολλές απαιτήσεις για τον Ρώσο Λέοντα.
* Κατάλογος ψαροταβέρνας, σελίδα δεύτερη, ποικιλίες.
Δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι το variety είναι η σωστή απόδοση εδώ -θα περίμενα κάτι σαν plate ή platter ή board, πείτε κι εσείς.
Και βέβαια, το salt water είναι θαλασσινό (αλμυρό) νερό. Η θαλασσινή ποικιλία, δηλαδή ποικιλία θαλασσινών, έπρεπε να είναι seafood κάτι, πχ seafood plate.
* Τα άχρηστα εισαγωγικά της εβδομάδας, ή ίσως της χρονιάς, σε άρθρο για το παγκόσμιο κύπελλο γυναικών.
Γράφει λοιπόν το cnn.gr:
Παγκόσμιο Κύπελλο Γυναικών 2023: «Πρωταθλήτρια» η Ισπανία
Και το άρθρο ξεκινάει: «Πρωταθλήτρια» στέφθηκε η Ισπανία στον τελικό…
Προς τι τα εισαγωγικά; Θεωρεί μήπως ο συντάκτης ότι δεν ήταν άξια νικήτρια η Ισπανία; Ότι κέρδισε τον τελικό «ελέω» (για να βάλουμε και μια λέξη που ήδη μας απασχόλησε σήμερα) της διαιτησίας; Ή μήπως, ο σεξιστής, θεωρεί υποδεέστερο το παγκόσμιο κύπελλο των γυναικών;
Μπα, τίποτε από αυτά. Απλώς του έδωσαν εισαγωγικά και τα βάζει και στα λάχανα.
* Και δεύτερο κρούσμα, ίσως όχι τόσο σοβαρό όσο το πρώτο.
Τίτλος σε άρθρο για τις φωτιές:
Φωτιές στην Αττική: Απόκοσμο σκηνικό, με τους καπνούς να έχουν «σκεπάσει» το λεκανοπέδιο
Δεν το έχουν σκεπάσει; Τι φόβος της μεταφοράς είναι αυτός;
* Ορθογραφικό σε πρωτοσέλιδο τίτλο:
Να λείψει, αλλά να καλύψει -και να συγκαλύψει!
* Γίνεται μια ενδεχομένως ενδιαφέρουσα εκδήλωση, έκθεση ίσως, σε ένα ιστορικό κλωστοϋφαντουργείο. Διαβάζω ρεπορτάζ που έχει και την ανακοινωση των διοργανωτών, απο την οποία ξεχωρίζω την παράκληση:
Παρακαλούνται οι επισκέπτες να εισέρχονται στον χώρο της έκθεσης με πεζά κλειστά υποδήματα.
Κλειστά παπούτσια το καταλαβαίνω, αλλά «πεζά»; Να μην είναι φανταχτερά εννοεί; Να μην είναι ιπτάμενα, όπως τα σανδάλια του Ερμή; Μάλλον θα εννοεί «χωρίς τακούνι». Επίπεδα, ίσως;
* Τραυματίστηκε στο κεφάλι κάποιος «την ώρα που αποβιβαζόταν στο πλοίο».
Δηλαδή; Έμπαινε ή έβγαινε; Αν έμπαινε θα ήταν «επιβιβαζόταν στο πλοίο». Αν έβγαινε θα ήταν «αποβιβαζόταν από το πλοίο».
Διαβάζουμε το άρθρο και βλέπουμε ότι ο 71χρονος τραυματίστηκε «κατά την διάρκεια της αποβίβασης του από την κλίμακα του ανωτέρω σκάφους».
Ο Ιωάννης της Κλίμακος θα ήταν!
* Φίλος στέλνει άρθρο για τις ασκήσεις γυμναστικής που ξεκίνησαν από τις φυλακές, που έχει κάμποσα μαργαριταράκια.
Σταχυολογεί:
Αυτή η στάση βοηθά στη σταθεροποίηση των μυών του πυρήνα,
Πυρηνική στάση, πριν την πυρηνική σχάση (προφανής κακομετάφραση του core σε πυρήνα αντί κορμό)
για να κατασκευάσει ακατέργαστο εξοπλισμό προπόνησης.
τον οποίο κατεργάστηκε ίσως αργότερα (μάλλον κακομετάφραση του crude, ευτυχώς δεν το μετέφρασαν σε αργό πετρέλαιο)
Είχαν ως στόχο να κάνουν τους φυλακισμένους να υποφέρουν και να πάρουν τα μαθήματα που τους πρόσφερε ο ιδρώτας τους,
Αυτό πάλι δε μπορώ να φανταστώ τι έλεγε στο πρωτότυπο.
Ανήμερα του συμβάντος, ο Hall είχε βγει βόλτα με μια έγκυο φίλου του,
Ανήμερα, θαρρείς κι είναι δεκαπενταύγουστος. Η έγκυος φίλου του πάλι, γιατί δεν πήγαινε βόλτα με το φίλο του;
Ο περί ου ο λόγος και η παρέα του γλίτωσαν διάφορων πυροβολισμών
Μποστική σύνταξη, γενική κι όποιος αντέξει…
Ελπίζω να σερβιριστούμε μεζεδακίων, καταλήγει ο φίλος μου.
Κι εγώ που τα κοπιπάστωσα δεν γλίτωσα διάφορων ανατριχίλων (σικ, ρε!)
* Λένε ότι το ουίσκι είναι κατεξοχήν αντρικό ποτό.
Τόσο πολύ, που τα ιρλανδικά ουίσκια κυκλοφορούν επίσης ως «ιρλανδρικά»!
* Φίλος από την Κρήτη έστειλε ένα πολύ περίεργο λάθος σε άρθρο που δημοσιεύτηκε σε (τοπικόν, υποθέτω) ειδησεογραφικό ιστότοπο.
Ο τίτλος:
[όνομα γυναίκας] ανοικτή επιστολή στον γενικό γραμματέα του ΚΚΕ για την αντιμετώπιση από τον δήμο Σητείας
Και το άρθρο ξεκινάει:
Η […] , μητέρα του […] , μετά τη γενικότερη αντιμετώπιση που επιφύλαξε στο παιδί της και στην ίδια ο δήμος Σητείας, έδωσε στη δημοσιότητα επιστολή που απευθύνεται στον Γενικό Γραμματέα του ΚΚΕ και τον υποψήφιο δήμαρχο Σητείας.
Αλλά τι σχέση έχει το ΚΚΕ και ο Δημήτρης Κουτσούμπας με ένα θέμα που φαίνεται να αφορά αυστηρά τον δήμο Σητείας;
Αν προχωρήσετε λίγο πιο κάτω, θα δείτε ότι η κυρία απευθύνει την επιστολή της στον Γενικό Γραμματέα του δήμου Σητείας, που άλλωστε τον αναφέρει ονομαστικά!
Πόση απροσεξία χρειάζεται για να μετατραπεί ο ΓΓ του δήμου σε ΓΓ του ΚΚΕ; Ή είναι όλοι κουκουέδες στη Σητεία;
* Σε άρθρο για τον θάνατο του Πριγκόζιν, διαβάζω:
Τα μέλη και οι υποστηρικτές του Βάγκνερ σε όλη τη Ρωσία αποτίουν φόρο τιμής στον Πριγκόζιν, καταθέτοντας λουλούδια…
Σιγομουρμουρίζοντας το θέμα από τις Βαλκυρίες, υποθέτω!
* Και κλείνω με κάτι που άκουσα χτες στην ΕΡΤ, στη μετάδοση του πρωταθλήματος στίβου, ενώ περίμενα τις προσπάθειες του καταπληκτικού Τεντόγλου. «Η αθλήτρια από τις Βρετανικές Παρθένες Νήσες». Τις Παρθένες Νήσους, προτιμότερο, χώρια που το Παρθένες Νήσσες μπορεί να ταιριάζει σε τίποτα παρθένες πάπιες.
