Ψήφισμα από συλλογικότητες, κινήματα και φορείς από όλη την Ελλάδα που αντιτίθεται στην εφαρμογή του νέου Κανονισμού έκτακτης ανάγκης από την Ευρωπαϊκή Ένωση που έχει ως στόχο να επιταχύνει την εγκατάσταση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).
Ψήφισμα
Το ψήφισμα αυτό υπογράφεται από συλλογικότητες, κινήματα και φορείς από όλη την Ελλάδα και δηλώνει την καθολική αντίθεσή μας στην εφαρμογή του νέου Κανονισμού έκτακτης ανάγκης από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Κανονισμός 2022/2577) που έχει ως στόχο να επιταχύνει την εγκατάσταση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Με το νέο Κανονισμό ανατρέπεται το ευρωπαϊκό περιβαλλοντικό κεκτημένο, οι οδηγίες για τους οικοτόπους, τα πουλιά και τα νερά, καθώς και η νομολογία της ΕΕ.
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, οδηγία 92/43/ΕΟΚ, η αξιολόγηση των επιπτώσεων στην βιοποικιλότητα όλων των έργων – και των έργων ΑΠΕ – γίνεται κατά την διαδικασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης και ειδικότερα της “δέουσας” εκτίμησης. Αν υπάρχει πιθανότητα ένα έργο να βλάψει την ακεραιότητα μιας περιοχής Natura 2000, έχοντας αρνητικές επιπτώσεις σε προστατευόμενους οικοτόπους και είδη, πρέπει να απορρίπτεται σε εφαρμογή της αρχής της προφύλαξης. Εξαίρεση προβλέπεται μόνο για τα έργα υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος, για τα οποία πρέπει να τεκμηριώνεται ότι δεν υπάρχει χωρική – τεχνική εναλλακτική λύση και να υπάρχουν αντισταθμιστικά μέτρα που να διασφαλίζουν την συνοχή του δικτύου Natura 2000 (άρθρο 6).
Με το νέο Κανονισμό, που εισάγεται για άμεση επείγουσα εφαρμογή, χαρακτηρίζονται οριζόντια όλα τα έργα ΑΠΕ ως «υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος για λόγους δημόσιας υγείας και ασφάλειας». Με αυτό τον χαρακτηρισμό, μετατρέπεται η εξαίρεση σε κανόνα και όλα τα έργα ΑΠΕ θα μπορούν να εγκατασταθούν σε προστατευόμενες περιοχές, ακόμα και αν αποδειχθεί πως έχουν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στις περιοχές Natura 2000, στους οικοτόπους και στα είδη, προβάλλοντας λόγους υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος.
Η επιλογή αυτή της ΕΕ για την άμεση επιτάχυνση της αδειοδότησης των έργων ΑΠΕ, με την ειδική μεταχείρισή τους, ουσιαστικά καταλύει την περιβαλλοντική νομοθεσία, τις ευρωπαϊκές συμβάσεις και στρατηγικές, την προστασία της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, την επιστημονική δεοντολογία, κάθε έννοια δικαίου και κοινωνικής συνοχής και οδηγεί αναπόφευκτα σε καταστροφή της βιοποικιλότητας, κοινωνικές αντιδράσεις, νομική αβεβαιότητα και δικαστικές διαφορές. Αντιθέτως, η ΕΕ δεν επέλεξε την ενίσχυση διαδικασιών για επιτάχυνση της αδειοδότησης, όπως η επίλυση γραφειοκρατικών εμπλοκών, η διασφάλιση σωστού χωροταξικού σχεδιασμού, η επαρκής επιστημονική-τεχνική στελέχωση των φορέων αδειοδότησης και ελέγχου.
Η εφαρμογή της περιβαλλοντικής αδειοδότησης στην Ελλάδα, τόσο των εγκαταστάσεων ΑΠΕ, όσο και των εκτεταμένων συνοδών τους έργων (δρόμοι, δίκτυα σύνδεσης, κτλ) έχει οδηγήσει πολλές φορές σε μη αναστρέψιμες περιβαλλοντικές βλάβες:
Σε ορεινούς όγκους: υποβάθμιση/καταστροφή δασικών και παρθένων οικοσυστημάτων, με το κόψιμο δέντρων, με τις σημαντικές χωματουργικές – τεχνικές εργασίες και τη διάνοιξη δρόμων (και με πολύ μεγάλες κλίσεις), οδηγώντας στον κατακερματισμό και συρρίκνωση οικοτόπων, στην σοβαρή όχληση και εκτόπιση της πανίδας, στην θανάτωση της ορνιθοπανίδας, σε κατολισθήσεις και πλημμύρες.
Σε ποτάμια/ρέματα: καταστροφή των παραποτάμιων οικοσυστημάτων, με σημαντικές μεταβολές στην υδρολογική ισορροπία τους, στην χλωρίδα, στην πανίδα
και στην ιχθυοπανίδα τους, καθώς και στον κρίσιμο ρόλο τους στη συγκράτηση πλημμυρικών φαινομένων.
Σε αγροτικές περιοχές: κατάληψη σημαντικών εκτάσεων γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας, απλής γεωργικής γης και βοσκοτόπων, οδηγώντας στην συρρίκνωση – εκτόπιση κρίσιμων παραγωγικών δραστηριοτήτων του πρωτογενούς τομέα, ιδιαίτερα σημαντικών τόσο για την τοπική οικονομία όσο και για την επισιτιστική επάρκεια της χώρας.
Σε όλη την χώρα: αλλοίωση – υποβάθμιση – καταστροφή φυσικών και πολιτιστικών τοπίων, οδηγώντας σε αλλαγή της φυσιογνωμίας της, τόσο στο ορεινό όσο και στο παράκτιο – νησιώτικο τοπίο.
Συνοπτικά, τα σχετικά περιβαλλοντικά και χωροταξικά δεδομένα για την Ελλάδα σήμερα είναι:
– Η χώρα έχει καταδικαστεί από το Δικαστήριο της EE (υπόθεση C-849/19), γιατί δεν καθόρισε εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας (δηλ. έως το 2012) τους απαιτούμενους στόχους διατήρησης και δεν θέσπισε τα αναγκαία μέτρα διατήρησης για προστατευόμενα είδη και οικοτόπους στις Ειδικές Ζώνες Διατήρησης του ευρωπαϊκού οικολογικού δικτύου Natura 2000.
– Δεν έχει ολοκληρωθεί το έργο των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών και των Σχεδίων Διαχείρισης για περιοχές του δικτύου Natura 2000, που αφορά στο σύνολο της χώρας, και η θεσμοθέτηση του προστατευτικού καθεστώτος τους, μέσω της έκδοσης Προεδρικών Διαταγμάτων για τον καθορισμό ζωνών προστασίας και επιτρεπόμενων χρήσεων και ρυθμίσεων.
– Δεν έχει ολοκληρωθεί η θεσμοθέτηση ενός νέου και σύγχρονου Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού για τις ΑΠΕ, δίκαιου και αναλογικού, προερχόμενου από ευρεία διαβούλευση. Η χωροθέτηση των ΑΠΕ σήμερα βασίζεται στο απαρχαιωμένο Χωροταξικό του 2008, το οποίο δεν έθετε καν τη διατήρηση της βιοποικιλότητας ως κριτήριο.
– Δεν υπάρχει σε ισχύ (ακυρώθηκε 2 φορές στο ΣτΕ) Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού για τον Τουρισμό, τη μεγαλύτερη «βιομηχανία» της χώρας, με τις άλλες χρήσεις να καταλαμβάνουν κρίσιμο χώρο του τουρισμού, κυρίως των εναλλακτικών μορφών του.
– Δεν υπάρχει χωροταξικός σχεδιασμός για τον κρίσιμο παράκτιο και θαλάσσιο χώρο.
– Οι συγκρούσεις χρήσεων γης, αγροτικών και κτηνοτροφικών εκτάσεων με πρωτογενή παραγωγή και έργων ΑΠΕ δεν αξιολογούνται, με την εκχώρηση πολύτιμων φυσικών πόρων χωρίς στάθμιση των επιπτώσεων.
– Η περιορισμένη συμμετοχή – και θεσμικά μη κατοχυρωμένη ως κρίσιμη- της τοπικής αυτοδιοίκησης και των τοπικών κοινωνιών στη λήψη των αποφάσεων για τη χωροθέτηση των έργων.
– Υπάρχει επιστημονικά και τεχνικά τεκμηριωμένη πρόταση για την χωροθέτηση των ΑΠΕ στην χώρα, με υπερεπάρκεια στην ενεργειακή ισχύ, εξαιρώντας προστατευόμενες και άλλες κρίσιμες περιοχές.
Με τον έκτακτο Κανονισμό, θα κληθεί η Ελλάδα να εφαρμόσει άμεσα την παρ. 4 του άρθρου 6 της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, δηλ. να αδειοδοτήσει ως εξαίρεση τα έργα ΑΠΕ (ως ύψιστου δημοσίου συμφέροντος), εφαρμόζοντας διάταξη της οδηγίας για την οποία έχει καταδικαστεί από το Δικαστήριο της ΕΕ ότι δεν τηρεί. Το νομικά παράδοξο (ίσως και παράνομο) είναι, με ποια επιστημονικά δεδομένα, που δεν έχουν καθοριστεί (στόχοι διατήρησης και μέτρα διατήρησης) για τα προστατευόμενα είδη και οικοτόπους, θα αξιολογηθεί η άνω εξαίρεση και τα απαραίτητα αντισταθμιστικά μέτρα.
Με τη λαίλαπα που έρχεται για την εγκατάσταση των έργων ΑΠΕ παντού, καταρρίπτοντας και την ισχυρότερη νομικά διάταξη για την προστασία της βιοποικιλότητας – που είναι η απόρριψη του έργου αν προκύπτουν αρνητικές επιπτώσεις σε οικοτόπους και είδη και η πιθανότητα να πληγεί η ακεραιότητα της περιοχής Natura 2000 – είναι προφανές ότι κινδυνεύουν άμεσα οι προστατευόμενες περιοχές, από μη αναστρέψιμη καταστροφή στην βιοποικιλότητά τους.
Όμως, και εκτός των προστατευόμενων περιοχών, η οριζόντια εφαρμογή του έκτακτου Κανονισμού με τις επιπλέον ρυθμίσεις που εισάγει, θα οδηγήσει σε περαιτέρω συρρίκνωση των εκτάσεων πρωτογενούς παραγωγής με κρίσιμες μελλοντικές συνέπειες για τις τοπικές κοινωνίες, θα επιδράσει αρνητικά/ ανταγωνιστικά στον τουρισμό, θα αλλοιώσει φυσικά και πολιτιστικά τοπία, και τέλος θα παγιώσει τη μη συμμετοχή των φορέων και των τοπικών κοινωνιών σε αποφάσεις που επιδρούν κρίσιμα στο είδος της ανάπτυξης που επιθυμούν και σχεδιάζουν για τον τόπο τους.
Τα παραπάνω, σε συνδυασμό και με την εκφρασμένη θέση της κυβέρνησης να γίνει η χώρα η «μπαταρία» της Ευρώπης, μέσω εξεταζόμενων σχεδίων για την εξαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ προς τις χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η άμεση και οριζόντια εφαρμογή του νέου Κανονισμού έκτακτης ανάγκης στην Ελλάδα, θα οδηγήσει σε μία άναρχη μονοκαλλιέργεια έργων ΑΠΕ σε όλη τη χώρα, με ανυπολόγιστες συνέπειες, όχι μόνο στον φυσικό της πλούτο, αλλά και στην επιβίωση των τοπικών κοινωνιών, καθώς και σε κρίσιμους παραγωγικούς τομείς.
Για όλους τους παραπάνω λόγους:
– Εκφράζουμε την καθολική αντίθεσή μας στην εφαρμογή του νέου Κανονισμού έκτακτης ανάγκης της ΕΕ που έχει ως στόχο να επιταχύνει την εγκατάσταση των έργων ΑΠΕ, ο οποίος, με την κατάλυση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας που εισάγει, οδηγεί αναπόφευκτα στην καταστροφή της βιοποικιλότητας.
– Ζητάμε τον αναλογικό επιμερισμό του περιβαλλοντικού κόστους εγκατάστασης των έργων ΑΠΕ, σε σχέση με τις ενεργειακές ανάγκες κάθε χώρας της ΕΕ. Δεν είναι ηθικό να καταστρέφεται ο φυσικός πλούτος μιας χώρας προς όφελος των αυξημένων ενεργειακών απαιτήσεων μιας άλλης.
– Ζητάμε να εφαρμοστεί άμεσα στη χώρα μας η ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία, με την ολοκλήρωση των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (ΕΠΜ) για τις περιοχές του δικτύου Natura 2000, για το σύνολο της χώρας, και τη θεσμοθέτηση επαρκούς προστατευτικού καθεστώτος.
– Ζητάμε να ολοκληρωθεί η θεσμοθέτηση ενός νέου – σύγχρονου Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού για τις ΑΠΕ, δίκαιου, αναλογικού και προερχόμενου από ευρεία διαβούλευση, που να είναι συμβατό με τις ρυθμίσεις που θα προκύψουν από τις ΕΠΜ για τις περιοχές Natura 2000.
– Ζητάμε να ενταχθεί στον σχεδιασμό η τεχνικά και επιστημονικά τεκμηριωμένη πρόταση για την χωροθέτηση των ΑΠΕ στην Ελλάδα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
– Ζητάμε την θεσμοθέτηση της ουσιαστικής συμμετοχής της τοπικής αυτοδιοίκησης και των τοπικών κοινωνιών στη λήψη των αποφάσεων για τη χωροθέτηση των έργων σε κάθε τόπο.
– Ζητάμε να αναπτυχθούν άμεσα εργαλεία και πολιτικές για την ενσωμάτωση της εξοικονόμησης ενέργειας στον ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας. Να δοθεί προτεραιότητα στην εγκατάσταση μικρών έργων ΑΠΕ, όπως τα Φωτοβολταϊκά στις στέγες.
Το ψήφισμα αυτό αποστέλλεται στους:
Βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Επίτροπο Περιβάλλοντος της ΕΕ, υπεύθυνο της ΕΕ για το πρόγραμμα LIFE, βουλευτές της Βουλής των Ελλήνων, Πρωθυπουργό, Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Περιφέρειες της χώρας, Δήμους της χώρας.
Το άνω ψήφισμα συνυπογράφουν:
– Αγωνιστική Κίνηση Πάτρας ενάντια στα Αιολικά
– Επιτροπή Αγώνα Σκιαδοβούνι Ερυμάνθου
– Επιτροπή αγώνα Ελεύθερο Ορνιοκάθισμα και Μπαρμπάς
– Πρωτοβουλία Αθήνας για την προστασία των Αγράφων
– Δίκτυο Προστασίας Ζήριας
– Σύλλογος Προστασίας Άγριας Ζωής Νάξου
– Εταιρεία Περιβάλλοντος Κύμης
– Σύλλογος Δασοπροστασίας και Προστασίας Περιβάλλοντος Κύμης
– Κίνηση Πολιτών Κυθήρων
– Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Χαλκίδας
– Ανοικτό δίκτυο πολιτών Φλώρινας-Ελεύθερα βουνά
– Σύλλογος των απανταχού Οξυλιθιωτών ο Ευαγγελισμός
– Ελεύθερα Βουνά Χωρίς Αιολικά
– Save Ios
– Παρατηρητήριο Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου
– Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας
– Εθελοντική ομάδα δράσης νομού Πιερίας “Ο τόπος μου”
– Πολιτιστικός & Περιβαλλοντικός Σύλλογος Αχλαδοχωρίου “Κρουσοβίτης”
– Αθηναϊκός Ορειβατικός Σύλλογος
– Κyveli.org
– Σύλλογος για το Περιβάλλον και τον Πολιτισμό “Νήσος Αμοργός”
– Σύλλογος για την Προστασία της Φύσης και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς “Σιδερίτης”
– Εξωραϊστικός και πολιτιστικός σύλλογος Σχίνου Κορινθίας “τα Γεράνεια”
– Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης
– Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Ξάνθης
– Σύλλογος Προστασίας του Περιβάλλοντος της Νότιας Καρυστίας (Σ.Π.ΠΕ.Ν.Κ)
– Δίκτυο Φορέων και Πολιτών για την Προστασία των Αγράφων
– Ελληνικός Ορειβατικός σύλλογος Πάτρας
– Ελληνικός Ορειβατικός σύλλογος Καρδίτσας
– Κίνηση Πολιτών για την Προστασία της Οίτης
– Κίνηση Πολιτών για τα Αιολικά στις ΔΕ Φουρνά και Κτημενίων
– Κίνηση Πολιτών Σερρών “γη & ελευθερία”
– Σύλλογος Προστασίας Υγείας και Περιβάλλοντος περιοχής κ.υ.Χαλανδρίτσας
– Κίνηση πολιτών για την προστασία των βουνών της Αιτωλοακαρνανίας
– Ορειβατικός σύλλογος Σιάτιστας “ο Μπούρινος”
– Εξωραϊστικός σύλλογος Νημπορίου
– Κίνηση για την προστασία των νησίδων
– Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία Κέρκυρας
– Βιο7νησα
– Ομοσπονδία Οικολογικών Οργανώσεων Κορινθιακού Κόλπου ¨ Η Αλκυών¨
– Πολιτιστικός Σύλλογος Κρικελλιωτών Ευρυτάνων “ο Άγιος Νικόλαος”
– Περιβαλλοντικός Πολιτιστικός Όμιλος Μάνης
– Περήφανα Ακαρνανικά Όρη – ΟΧΙ στα αιολικά
– Πολιτικός Σύλλογος Πάρου Αρχιλοχοσ
The post Η επιτάχυνση των εγκαταστάσεων ΑΠΕ καταλύει την περιβαλλοντική νομοθεσία first appeared on tetartopress.
