Και με τον τίτλο αυτόν, το ιστολόγιο συνεχίζει τα εύκολα λογοπαίγνια με το όνομα του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν. Πριν από 5 χρόνια, στις προηγούμενες εκλογές, είχαμε δημοσιεύσει άρθρο μετά τον πρώτο γύρο των εκλογών, με τον τίτλο Μακρόν προ Λεπέν προτιμάται, τούτη τη φορά όμως το άρθρο το γράφουμε πριν από τον πρώτο γύρο -που είναι την Κυριακή που μας έρχεται, σε 5 μέρες.
Τούτες τις μέρες στη Γαλλία, μπροστά στο δημαρχείο κάθε πόλης αναρτώνται οι αφίσες των 12 υποψηφίων για τις εκλογές, ενώ επίσης στέλνονται με το ταχυδρομείο σε κάθε πολίτη τα εκλογικά προγράμματα των υποψηφίων. Τις προάλλες είχα βρεθεί σε μια μικρή γαλλική πόλη και φωτογράφισα μπροστά από το δημαρχείο τις αφίσες με τους 12 που συμμετέχουν στην επίκείμενη αναμέτρηση:
Eδώ βλέπετε την πρώτη εξάδα υποψηφίων, ή μάλλον θα τη βλέπατε αν δεν είχαν επέμβει κάποιοι. Από αριστερά, η Ναταλί Αρτό (ή Αρτώ), η μία από τις 4 γυναίκες υποψήφιες. Η κόρη της Αρλέτας, θα λέγαμε, αφού διαδέχτηκε, ήδη από το 2012, την ιστορική υποψήφια του κόμματός της, της τροτσκιστικής Εργατικής Πάλης, την Αρλέτ Λαγκιγιέ, υποψήφια από το 1974 έως το 2007. Σύνθημά της, Η παράταξη των εργαζομένων.
Δίπλα της ο Φαμπιέν Ρουσέλ, του Κομμουνιστικού Κόμματος Γαλλίας, που την προηγούμενη φορά είχε υποστηρίξει τον Μελανσόν αλλά τώρα κατεβαίνει αυτόνομο. Το κάποτε κραταιό ΚΚΓ βρίσκεται σε αργή αλλά σταθερή τροχιά παρακμής και την τελευταία φορά που κατέβασε υποψήφιο, το 2007, είχε πάρει 1,93%. Ο Ρουσέλ φέτος έκανε καλή προεκλογική εκστρατεία, μάλιστα πιστώνεται με μια από τις κορυφαίες ατάκες, οταν είπε στην τηλεόραση ότι «Το πρατήριο βενζίνης είναι το μοναδικό μέρος όπου κρατάς το πιστόλι κι όμως πέφτεις θύμα ληστείας» (στη Γαλλία, όπως και σε πολλές χώρες της Δυτ. Ευρώπης, στα βενζινάδικα βάζει βενζίνη μόνος του ο οδηγός). Ωστόσο, καθώς πλησιάζει η μέρα των εκλογών και ο Μελανσόν δείχνει ότι έχει κάποιες πιθανότητες να περάσει στον δεύτερο γύρο, λειτουργεί η λογική της χρήσιμης ψήφου κι έτσι οι κομμουνιστές, που είχαν αγγίξει το 5% σε κάποιες δημοσκοπήσεις, κινδυνεύουν να επιστρέψουν στο 3%. (Το 5% έχει κάποια σημασία, διότι εξασφαλίζει πληρωμή όλων των εκλογικών εξόδων από το κράτος). Το σύνθημά του είναι «Η πρόκληση των ευτυχισμένων ημερών»
Γιατί δεν στήριξαν οι κομμουνιστές τον Μελανσόν όπως το 2017, που είχε πάρει 19%; Μεγάλη ιστορία και δεν είμαι βέβαιος ότι έκαναν καλά. Η βασική πολιτική διαφορά που έχουν είναι ότι οι κομμουνιστές είναι υπέρ της πυρηνικής ενέργειας στη Γαλλία (που εξασφαλίζει έτσι την ηλεκτροπαραγωγή της) ενώ ο Μελανσόν αναφανδόν κατά. Τώρα θα με βαρέσετε, αλλά επειδή κι εγώ είμαι υπέρ της πυρηνικής ενέργειας στη Γαλλία (και κατοικώ σε απόσταση 20 χλμ «όπως πετάει το κοράκι» από πυρηνικό εργοστάσιο) αν ήμουν Γάλλος θα ψήφιζα τον Ρουσέλ, αν και, καθώς γερνάω, μπορεί και να υπέκυπτα στο δίλημμα της χρήσιμης ψήφου.
Τρίτος στην εξάδα ο απερχόμενος πρόεδρος, ο Μακρόν, με το σύνθημα Εμείς όλοι – Nous tous. Ο Μακρόν είναι βεβαιως το φαβορί και έχει κερδίσει σε προβολή από τις πρωτοβουλίες που έπαιρνε πριν και μετά το ξέσπασμα του πολέμου, ενώ επίτηδες άργησε πολύ να ανακοινώσει την υποψηφιότητά του κι έτσι ως τον Μάρτιο γύριζε όλη τη Γαλλία ως πρόεδρος (και όχι ως υποψήφιος) και επιπλέον ως ασκών την προεδρία της Ευρώπης. Καθώς ο αντίπαλός του φαίνεται ότι θα είναι η Μαρίν Λεπέν, στην τελευταία (και μοναδική) προεκλογική του συγκέντρωση χρησιμοποίησε αρκετά αριστερά συνθήματα, ακόμα και το «Η ζωή μας αξίζει πιο πολύ από τα κέρδη τους» (Ή: Οι ζωές μας… για να το μεταφράσουμε κατά λέξη). Έχει άλλωστε δεχτεί τη στήριξη από πολλά επιφανή στελέχη που ανήκαν τόσο στους σοσιαλιστές όσο και στους (δεξιούς) ρεπουμπλικάνους. Ο Μακρόν είναι ένα θαύμα της σύγχρονης επικοινωνιακής τεχνολογίας, αλλά ενώ αναμένεται να αυξήσει σαφώς τα ποσοστά του σε σύγκριση με τον πρώτο γύρο του 2017, έχουν αυξηθεί και εκείνοι που τον απορρίπτουν κατηγορηματικά.
Στην τέταρτη αφίσα ήταν ο Ζαν Λασάλ, αλλά κάποιος την έσκισε και άφησε μόνο το όνομά του (μπορείτε να τη δείτε εδώ). Είναι βουλευτής των Πυρηναίων, παλιά με την κεντροδεξιά και την τελευταία φορά με δικό του κόμμα, το Resistons! Ας αντισταθούμε! . Με πολύ συντηρητικές θέσεις σε θέματα όπως ο γάμος των ομοφυλοφίλων και ιδιόρρυθμες προωθημένες θέσεις σε άλλα (π.χ. στη στήριξη στον Ασάνζ). Έγινε γνωστός πανεθνικά επειδή είχε κάνει απεργία πείνας για να μη φύγει ένα εργοστάσιο από την περιφέρειά του. (Στη Γαλλία έχουν μονοεδρικές και δεν υπάρχει φυσικά όριο 3% και κατάργηση της πρώτης κατανομής όπως σε μας, οπότε κάποιος μπορεί να εκλεγεί βουλευτής ανεξάρτητος, και πολλοί εκλέγονται. Στην Ελλάδα, ένας συνδυασμός μπορεί να πάρει το 100% των ψήφων μιας εκλογικής περιφέρειας αλλά δεν θα εκλέξει βουλευτή αν δεν περάσει το 3% πανεθνικά). Είχε κατέβει και στις προηγούμενες εκλογές και είχε πάρει 1,7%. Ήρθε πρώτος με διαφορά σε δημοσκόπηση με ερώτημα «Με ποιον υποψήφιο θα θέλατε να είστε μαζί σε μπάρμπεκιου σε κάμπινγκ». Σύνθημά του «Η αυθεντική Γαλλία».
Στην πέμπτη αφίσα ήταν η Μαρίν Λεπέν αλλά την έσκισαν. Μπορείτε να τη δείτε εδώ. Το σύνθημά της είναι Femme d’état, που δύσκολα μεταφράζεται αλλά λόγοπαίζει με το Homme d’état (που είναι το αντίστοιχο του αγγλ. statesman) Η Λεπέν θεωρείται φαβορί για να περάσει, δεύτερη, στον δεύτερο γύρο, παρόλο που στις αρχές του χρόνου πολλοί πίστευαν ότι ο νεοφερμένος ακροδεξιός της αντίπαλος, ο Ζεμούρ, θα την υποσκέλιζε. Και πράγματι, ο Ζεμούρ κατάφερε να αποσπάσει την υποστήριξη πολλών προσωπικοτήτων της γαλλικής εθνικιστικής δεξιάς και ακροδεξιάς, που άλλοτε στήριζαν τη Λεπέν. Ακόμα και η ανιψιά της Μαρίν Λεπέν, η Μαριόν Μαρεσάλ, που ήταν σαν παιδί της, στήριξε Ζεμούρ. Κι όμως, τελικά όλο αυτό γύρισε υπέρ της Λεπέν, επειδή ο Ζεμούρ είναι καραγκ… εριστικός και προκλητικός πολιτικός που δεν μπορεί να συσπειρώσει ευρύτερα. Μάλιστα, ακριβώς επειδή ο Ζεμούρ δεν στρογγύλεψε καθόλου την ακροδεξιά ρητορική του, αυτό έμμεσα έχει αποδαιμονοποιήσει τη Λεπέν και την έχει κάνει αποδεκτή ή μη απορριπτέα σε πιο πλατιά στρώματα.
Η εξάδα τελειώνει, ακριβώς, με τον Ζεμούρ, που ήταν ένας Μπογδάνος με περισσότερο ταλέντο. Έγινε γνωστός ως πολεμίστ (polémiste, το είχαμε συζητήσει τις προάλλες και τελικά καμιά λύση δεν με ικανοποιεί) από την τηλεόραση, χωρίς ως τώρα να έχει κατέβει στην πολιτική. Με την ευκαιρία της προεκλογικής εκστρατείας ίδρυσε το κόμμα Reconquête, που φέρνει στο μυαλό την ισπανική επανακατάκτηση, τη Ρεκονκίστα, όταν νίκησαν και έδιωξαν τους Άραβες από την Ιβηρική. Φουλ η ρητορική της άκρας δεξιάς: εισβολείς, «μεγάλη αντικατάσταση» και τέτοια. To σύνθημά του: «Για να μείνει Γαλλία η Γαλλία».
Και πάμε στη δεύτερη εξάδα.
Πρώτος από αριστερά ο Ζαν Λυκ Μελανσόν, της Ανυπότακτης Γαλλίας, με σήμα το ελληνικό Φ αν και για τις εκλογές προβάλλει περισσότερο την Union populaire, Λαϊκή ενότητα. Ο Μελανσόν είναι καταπληκτικός ρήτορας (αν μιλάτε γαλλικά, ακούστε τον π.χ. εδώ μετά το 28.30′) και στις τελευταίες δημοσκοπήσεις έχει αποσπαστεί από το 10% όπου παρέμενε για πολύ καιρό και ξεπέρασε το 15%, είναι καθαρά τρίτος και έχει (μικρές) πιθανότητες να έρθει αυτός δεύτερος ξεπερνώντας τη Λεπέν. Σήμερα το βράδυ ο Μελανσόν κάνει προεκλογική συγκέντρωση, ταυτόχρονα, σε 12 γαλλικές πόλεις -θα μιλήσει το ολόγραμμά του. Αυτό το είχε κάνει και την προηγούμενη φορά.
Παλιά ήταν πολύ κοντά σε πολιτικές θέσεις με τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά θεώρησε προδοσία τον συμβιβασμό το καλοκαίρι του 2015. Ξέρω κι άλλους αριστερούς Ευρωπαίους που επίσης απογοητεύτηκαν όταν δεν μπόρεσαν να κάνουν επανάσταση δι’ αντιπροσώπου: ήταν διατεθειμένοι να αγωνιστούν μέχρι τον τελευταίο Έλληνα και ασφαλώς θα έστελναν πλουσιοπάροχη ανθρωπιστική βοήθεια. Τέλος πάντων, μακάρι να περάσει στον δεύτερο γύρο. Σύνθημά του «Ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός».
Δεύτερη η Αν Ινταλγκό, δήμαρχος Παρισιού και υποψήφια του κάποτε κραταιού Σοσιαλιστικού Κόμματος, με σύνθημα «Μαζί να αλλάξουμε το μέλλον». Κέρδισε τις εσωτερικές εκλογές του κόμματός της, αλλά έχασε τη στήριξη πολλών γνωστών στελεχών που θα στηρίξουν Μακρόν, ακόμα και του προκατόχου της, του Ντελανοέ. Στις δημοσκοπήσεις έχει πέσει κάπου στο 2%, μεταξύ άλλων και επειδή χάνει ψήφους προς τον Μελανσόν.
Τρίτος ο Γιανίκ Ζαντό, των Πράσινων, που επίσης κέρδισε τις εσωτερικές εκλογές στο κόμμα του. Οι Πράσινοι παραδοσιακά τα πάνε καλά στις ευρωεκλογές και άσχημα στις προεδρικές, κι ο Ζαντό κινείται γύρω στο 5%. Οι καιροί άλλωστε είναι δύσκολοι για οικολογία (αν και ο Μελανσόν έχει εξίσου προωθημένες θέσεις στα οικολογικά). Σύνθημα «Faire face avec Yannick Jadot», που θα το λέγαμε «Να [το/τους;] αντιμετωπίσουμε με τον Γ.Ζ.»
Τέταρτη και μισοσκισμένη η Βαλερί Πεκρές των Ρεπουμπλικάνων, δηλαδή του παλαιού γκολικού κόμματος (RPR, μετά UMP), που του άλλαξε το όνομα ο Σαρκοζί. Πετυχημένη ως επικεφαλής της περιφέρειας Ιλ ντε Φρανς, η Πεκρές κατέβηκε στις εκλογές με το επιχείρημα ότι είναι η μόνη που μπορεί να νικήσει τον Μακρόν στον δεύτερο γύρο αλλά τελικά πιάστηκε στη μέγκενη και χάνει ψήφους και στελέχη τόσο προς τον Μακρόν όσο και προς τους δεξιότερους, Λεπέν και Ζεμούρ. Τώρα βρίσκεται κοντά στο 10% και κινδυνεύει να την περάσει και ο Ζεμούρ και να έρθει πέμπτη. Να φανταστείτε ότι ακόμα και ο Σαρκοζί αρνήθηκε να εκδώσει δήλωση υποστήριξής της (ο Σαρκοζί συμπαθεί τον Μακρόν, μια πολύ συνετή προτίμηση αφού καθώς έχει και δικαστικά μπλεξίματα). Σύνθημά της Le courage de faire -de faire quoi, ρώτησαν πολλοί (Το θάρρος να κάνεις… τι όμως; Θα το μεταφράζαμε μάλλον Το θάρρος της πράξης).
Η ζωή μας αξίζει πιο πολύ από τα κέρδη τους, είναι το σύνθημα του Φιλίπ Πουτού, ο οποίος διαμαρτυρήθηκε που ο Μακρόν τον αντέγραψε. Ο Πουτού είναι ο υποψήφιος του Νέου Αντικαπιταλιστικού Κόμματος, μετεξέλιξης της Επαναστατικής Κομμουνιστικής Ένωσης που είχε ιδρύσει ο πρόσφατα εκλιπών Αλέν Κριβίν. Το Νέο Κόμμα είχε πάρει μέχρι και 5% με υποψήφιο τον νεαρό τότε Ολιβιέ Μπεζανσενό το 2002, αλλά 20 χρόνια μετά ο Πουτού κινείται κάπου στο 1% (Σε εκείνες τις χαλαρές εκλογές του 2002, που έγιναν ενώ κυβερνούσε η πληθυντική αριστερά του Λιονέλ Ζοσπέν, κατέβηκαν 16 υποψήφιοι, ανάμεσά τους τρεις τροτσκιστές που συγκέντρωσαν όλοι μαζί 10,4%, κατέβηκαν και διάφοροι άλλοι επιπλοποιοί και σαλαμέμποροι, οι ψηφοφόροι των σοσιαλιστών πήγαν για ψάρεμα για να κρατήσουν δυνάμεις για τον δεύτερο γύρο, και τελικά ήρθε δεύτερος ο Λεπέν).
Τέλος, στο άκρο δεξιό της εξάδας, ο Νικολά Ντυπόν Αινιάν, επικεφαλής του μικρού δεξιού κόμματος «Όρθια η Γαλλία» με σύνθημα «Διαλέγουμε την ελευθερία». Ο Αινιάν ήταν στο κόμμα του Σιράκ αλλά διαφώνησε (από τα δεξιά) με τον Σαρκοζί και αποχώρησε -δεξιός πατριώτης, ας πούμε, που πήρε καλούτσικο ποσοστό (4,5%) στις προεδρικές του 2017 επειδή τον ψηφισαν κάποιοι που δεν ήθελαν τη Λεπέν. Στον δεύτερο γύρο συντάχθηκε με τη Λεπέν και, αν έβγαινε Πρόεδρος εκείνη, θα ήταν ίσως ο πρωθυπουργός της. Στις τωρινές εκλογές θα πάει χειρότερα.
Μια διαπίστωση που ακούμε πολύ συχνά είναι ότι το γαλλικό εκλογικό σώμα έχει πάρει έκδηλη δεξιά στροφή, αφού αν αθροίσουμε τα δημοσκοπικά ποσοστά, η δεξιά (χωρίς τον Μακρόν) ξεπερνάει το 40% (και τη μερίδα του λέοντος την έχει η ακροδεξιά) ενώ η αριστερά, ακόμα κι αν συνυπολογίσουμε τους Πράσινους, ίσως και να μην ξεπερνάει το 30%. (Στις εκλογές του 2002 οι αριστεροί και ακροαριστεροί υποψήφιοι είχαν συγκεντρώσει 37,5% και άλλο ένα 7% οι δυο οικολόγοι).
Μια άλλη όμως διαπίστωση, που δεν την ακούμε τόσο συχνά, είναι ότι σε αυτές τις εκλογές τα παραδοσιακά κόμματα καταρρέουν. Οι σοσιαλιστές στο 2%, οι ρεπουμπλικάνοι στο 10%. Αντίστροφα, τα πάει σχετικά καλά ο Ζεμούρ, που δεν έχει ουσιαστικά κόμμα, ο Μακρόν που έφτιαξε ο ίδιος το κόμμα του, ο Μελανσόν που επίσης έχει πολύ χαλαρό κόμμα. Γι’ αυτό και ενώ το Κομμουνιστικό Κόμμα έχει πολύ μικρότερη επιρροή, βρήκε πολύ εύκολα 500 υπογραφές (από δημάρχους και περιφερειακούς συμβουλους) για να στηρίξει την υποψηφιότητα του Ρουσέλ, ενώ ο Μελανσόν δυσκολεύτηκε. Βέβαια, τα παλιά κόμματα διατηρούν ακόμα τις τοπικές τους οργανώσεις και την οργανωτική τους δομή και γι’ αυτό σε τοπικό επίπεδο τόσο οι σοσιαλιστές όσο και οι ρεπουμπλικάνοι (αλλά και οι κομμουνιστές ακόμα) έχουν πολλά ερείσματα. (Κάτι ανάλογο βλέπουμε και στην Ελλάδα, οπου π.χ. στις δημοτικές εκλογές του 2014 το ΚΚΕ, χάρη στην οργανωτική του δύναμη, κατέβασε υποψήφιους σε περισσότερους δήμους απ’ό,τι ο ΣΥΡΙΖΑ που επρόκειτο να κερδίσει τις βουλευτικές εκλογές τον επόμενο χρόνο).
Αλλά φλυάρησα πολύ. Ετσι κι αλλιώς, στις γαλλικές εκλογές οι περισσότεροι θα είμαστε το πολύ απλοί παρατηρητές (αν και μας διαβάζουν καναδυό που έχουν και γαλλική ιθαγένεια). Δεν είπα τίποτα για τον δεύτερο γύρο -μπορεί βέβαια να γράψω ειδικό άρθρο στο μεσοδιάστημα ανάμεσα στους δυο γύρους. Πάντως, μόλις διάβασα μια δημοσκόπηση σύμφωνα με την οποία η διαφορά Μακρόν-Λεπέν πρώτη φορά μειώθηκε στις 3 μονάδες (51.5-48.5). Όπως έλεγα πιο πάνω, ενώ η αποδοχή του Μακρόν έχει αυξηθεί, έχουν αυξηθεί και εκείνοι που τον απορρίπτουν αναφανδόν. Η Λεπέν όχι μόνο έχει μεγαλύτερη δεξαμενή να αντλήσει αλλά και έχει φανεί πιο συμπαθητική εξαιτίας του άλλου καραγκ… ακροδεξιού υποψήφιου. Δεν νομίζω ότι θα νικήσει τελικά (αν βεβαίως περάσει στον δεύτερο γύρο) αλλά δεν μπορώ και να το αποκλείσω με απόλυτη βεβαιότητα όπως το 2017. Μόνο αυτό μας έλειπε, θα πείτε -αλλά φοβάμαι πως αυτή τη φράση θα την πούμε πολλές φορές ακόμα.
