Γράφει ο Γεώργιος Σχορετσανίτης
Η Λίλια Τσούβα, μετά το βιβλίο Το τραγούδι των Ινουίτ, με τα δεκαέξι μικρά διηγήματα, που είδε το φως της δημοσιότητας επίσης από τις εκδόσεις Βακχικόν (2021), και τα οποία περιπλανούν τον αναγνώστη σε πολιτισμικές ιδιαιτερότητες και μύθους απομακρυσμένων λαών, επανέρχεται με την ποιητική φόρμα, ετούτη τη φορά, στα αγαπημένα της θέματα που φαίνεται ότι την κατακλύζουν και της προσφέρουν το σχετικό ερέθισμα, συνάμα. Η πρώτη ποιητική της συλλογή επιγράφεται Εγκέφαλος ψάρι, ένας κάπως περίεργος τίτλος ομολογουμένως ο οποίος προβληματίζει τον αναγνώστη. Όπως και στο προηγούμενο βιβλίο της, ‘Το τραγούδι των Ινουίτ’, έτσι και εδώ η Τσούβα περιπλανάται σε μέρη σκοτεινά, απόμακρα, μυθικά και σε κάποια που εντείνουν το συναίσθημα του φόβου στον ανυποψίαστο ή στον απληροφόρητο για τα τεκταινόμενα. Στο ποίημα ‘Ubasute’, αναφέρεται στο ιαπωνικό δάσος Αοκιγκαχάρα και σε ένα άγνωστο σε μας έθιμο της χώρας αυτής σύμφωνα με το οποίο τα παιδιά οδηγούν τους ηλικιωμένους και ανήμπορους γονείς τους να απομονωθούν σε μια έρημη γωνιά και να τερματίσουν τη ζωή τους εκεί: «… Δεν μιλάνε/Κοράκια ολόγυρα, να/πετούν ψυχές, που/άκλαυτες αιωρούνται/Ο γιος την αποθέτει στο χώμα/Και οι δύο γνωρίζουν/Στον τόπο αυτόν ποτέ/η Άνοιξη δεν θα ’ρθει». Μετακινεί το ενδιαφέρον της τεχνηέντως από τις σύγχρονες εποχές σε παρελθούσες, αφού τις ενώνει αμφότερες η ίδια παλέτα, η παρόμοια κλίμακα ανθρώπινων συναισθημάτων. Η δρομολογημένη και χωρίς επιστροφή πορεία της ζωής, το ανέφικτο του θανάτου, τα αιφνίδια χτυπήματα της μοίρας, η προσαρμογή στα καινούργια δεδομένα.
… Τόσοι και τόσοι θάνατοι-
ο πόλεμος μάταιος.
Το λαγγεμένο της ανατολής
Τραγούδι
που το ραδιόφωνο μετέδιδε
να σηκωθεί την υποχρέωσε.
Άρπαξε από το χέρι
τον μικρό της γιό.
Ο φωτογράφος πάτησε το κουμπί.
Στ’ ασπρόμαυρο εμφανίστηκε σκηνικό
ξάφνου ένα ζαρκάδι.
Στα κλαδιά της ροδακινιάς
αναρριχτό το παλτό του άντρα της.
Ξεκρεμώντας
το φόρεσε.
Σε λίγο όλα θ’ άνθιζαν ξανά.
Στο πεζό ‘Ταξιδιώτης’, σκιαγραφεί τα σπήλαια Μογκάου, τα γνωστά για τους ταξιδευτές εκείνων των χωμάτων σπήλαια των χιλίων Βούδων, ένα βουδιστικό ορόσημο και πολιτιστικό σταυροδρόμι πάνω στον πασίγνωστο και εμβληματικό Δρόμο του Μεταξιού, στην αχανή Κίνα, εκεί όπου «ξεπέζεψε ο ταξιδιώτης» εκείνος. Κι’ ύστερα, «Κουρασμένος απ’ τον μακρύ Δρόμο του Μεταξιού έβγαλε τον σάκο που του βάραινε την πλάτη κι’ ετοιμάστηκε να κοιμηθεί. Μακριά απλωνόταν η όαση… Η καταιγίδα που ξέσπασε αιφνίδια μετέτρεψε το σώμα του σε λάσπη… Ο άνεμος άνθισε. Κύκνοι από μελάνη φάνηκαν στους δρόμους. Μέσα από το άγαλμα του Γκαουτάμα, η νυχτοπεταλούδα για χρωματιστά τού μίλησε όνειρα. Και για Νιρβάνα». Εκεί που πέρα από τους τόπους λατρείας του κοινού, τα σπήλαια, τοιχογραφίες, εικόνες, γλυπτά, αγάλματα και τόσα άλλα, άνθισε ο διαλογισμός, ο Βουδισμός, η Νιρβάνα. Στην ώρα του τσαγιού (‘Teatime’) η Κινέζα παρασυρμένη από τα πορσελάνινα σερβίτσια της με τις εξαίσιες διακοσμήσεις, το εκμαυλιστικό περιβάλλον του κήπου της, τα όμορφα αντικείμενα, διατρέχει κίνδυνο αφού «…δεν είχε τον κροταλία/ δει-σιωπηλός καθώς κρυβόταν/ στις φυλλωσιές της μουσμουλιάς».
Όμως, ας μην λησμονούμε ότι η παρούσα ποιητική συλλογή είναι αφιερωμένη στην μητέρα της ποιήτριας, κάτι που γίνεται εύκολα φανερό αν περιπλανηθούμε στο εσωτερικό του βιβλίου. Η μορφή της παρουσιάζεται εύγλωττα,έντονα με τόση συναισθηματική δύναμη στο ποίημα ‘Στον Καθρέφτη’, όπου «… με άχρωμη κλωστή/ η μητέρα/ καθρεφτίζεται/ σε αγχόνη δεμένη… Κάθε αυγή βάφει το πρόσωπο/ Τα χείλη κεράσι/ θύσανοι τα μαλλιά… Δάκρυα κύματα/ η ουρά του φουστανιού της…Λεπτό το νήμα/ της ζωής κόβεται αργά… οι μέρες/σπασμένες κιθάρας χορδές/Αντικατοπτρισμοί ξεθωριασμένων μαργαριταριών/μόνιμη η βροχή για τα όνειρα ψάρια…Έψαχνε συνταγές παλιών φαρμάκων/Έναν λωτό/να καταπιεί τη θλίψη/Βρήκε/μια κλαίουσα ιτιά/το βραδινό της φόρεμα να θυμιατίζει… Οι ανοιξιάτικες μέρες χάθηκαν/σε τούφες ανάμεσα καπνού/Το άρωμά τους σβήνουν κίτρινα δάκρυα/Υδάτινο το ρολόι /με ήχο/καμπάνας/σημαίνει την ανθρώπινη μοίρα»!
Βεβαίως οι αναφορές στην μητέρα ουδόλως εξικνούνται εδώ, αφού παρουσιάζονται ποικιλοτρόπως και αλλού, όπως πιθανότατα στο ομότιτλο της συλλογής ποίημα ‘Εγκέφαλος ψάρι’, όπου αναφέρει χαρακτηριστικά, ότι «…Τύμπανα με τρελαίνουν. Οι/άνθρωποι που αγαπούσα/στον άνεμο στροβιλίζονται», ή επίσης στο ‘Θάλασσα του αλατιού’ όπου γράφει: «Στη θάλασσα του αλατιού/σκιές χορεύουν/το ηλιοβασίλεμα/Κάκτοι λευκής επιφανείας/Αγκάθια διαπερνούν τους τοίχους των σπιτιών/στην άλλη του κόσμου πλευρά/Μια ηλικιωμένη οικοδέσποινα /πυροβολεί το σκοτάδι/Οι σφαίρες από μελάνι/καρφώνονται στο στήθος/Γίνεται μαύρη η μέρα/ Μαμά είσαι εκεί;»
Η ποιητική συλλογή της Λίλια Τσούβα, αποτελείται από τριάντα επτά ποιήματα, εκ των οποίων, τα πρώτα αποτελούν ποιητικές συνθέσεις. Ορισμένα εξ’ αυτών είναι ολιγόστιχα, τα περισσότερα μεταφέρουν την συναισθηματική κατάσταση της ποιήτριας με αφορμή κάποια γεγονότα, συνήθως ιστορικά, που άγγιξαν τις ευσυγκίνητες και φορτισμένες χορδές της. Κάποιες βιωματικές καταστάσεις, οι περισσότερες να ασκούν τη δράση τους σε συγκεκριμένη στιγμή, γλιστρώντας εύστοχα μέσα από τις εγκεφαλικές έλικες στις εν εξελίξει διεργασίες του μυαλού, μεταφέροντας και αποτυπώνοντας στο χαρτί την βαθύτερη συναισθηματική της φόρτιση, έχοντας ως όχημα ιδέες και συμπεριφορές συμβολικές και υπερρεαλιστικές.
The post "Εγκέφαλος ψάρι" της Λίλιας Τσούβα: Από τον πεζό λόγο στην ποιητική φόρμα appeared first on Vakxikon.gr.
