Προχτές το βράδυ, αργά, ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, ακόμα από τις Ηνωμένες Πολιτείες, με ανάρτησή του στο Τουίτερ υποστήριξε ότι «οι κύριοι Βίτσας, Σκουρλέτης, Φίλης που εμφανίστηκαν τις τελευταίες ημέρες στην τηλεόραση για να αντιπολιτευτούν το ίδιο τους το κόμμα, επέλεξαν να θέσουν τον εαυτό τους εκτός ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ», ως αντίδραση σε τηλεοπτικές εμφανίσεις των τριών στελεχών, στις οποίες είχαν ασκήσει κριτική στον Πρόεδρο. Είχε προηγηθεί, θυμίζω, μια παρόμοια ανακοίνωση για τον Στέφανο Τζουμάκα, πάλι για δηλώσεις σε τηλεοπτική του συνέντευξη.
Λίγο αργότερα, «κύκλοι του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ» διευκρίνισαν ότι ο Πρόεδρος εννοούσε παραπομπή στην Επιτροπή Δεοντολογίας, ενώ χτες ο Αντώνης Κοτσακάς, πρόεδρος της Ε.Δ., εξέθεσε τη διαδικασία που αναμένεται να ακολουθηθεί.
Κι έτσι, παρόλο που η διαδικασία ακόμα δεν έχει μπει σε κίνηση, οι διαγραφές έγιναν η λέξη της ημερας, τουλάχιστο στο συριζοχώρι (που από πολλές απόψεις μοιάζει με το βομβαρδισμένο Μπαχμούτ). Να λεξιλογήσουμε γι’ αυτήν, θυμώντας (σικ, ρε) και τιμώντας τη βασική μας ενασχόληση, ότι εμείς εδώ λεξιλογούμε.
Η διαγραφή λοιπόν στα νέα ελληνικά είναι, όπως αρέσει στα λεξικά να λένε, «η ενέργεια και το αποτέλεσμα του ρήματος διαγράφω». Πρακτικά σημαίνει, αφενός, το να σβήσεις κάτι, ας πούμε «διαγραφή μιας παραγράφου από το κείμενο» ή, κατ’ επέκταση, να καταργήσεις κάτι, ας πούμε «διαγραφή χρεών». Με αυτή τη σημασία, η διαγραφή έχει συνώνυμα το σβήσιμο, την εξάλειψη, την απαλοιφή.
Σπανιότερα, διαγραφή είναι ο σχεδιασμός: η διαγραφή ενός κύκλου, μια σημασία που την έχει ο Μπαμπινιώτης αλλά όχι το ΛΚΝ. Και μεταφορικά, διαγραφή μπορεί να είναι η σχηματική περιγραφή, π.χ. η διαγραφή των χαρακτήρων στο τάδε μυθιστόρημα γίνεται με φυσικότητα.
Κάνοντας μια στάση, βλέπουμε ότι διαγραφή μπορεί να είναι, συχνότερα, το σβήσιμο, αλλά μπορεί να είναι και το γράψιμο, πράγμα που είναι απόρροια των διαφορετικών σημασιών του ρ. διαγράφω: διαγράφω δύο λέξεις = σβήνω δύο λέξεις, διαγράφω κύκλους πάνω στο χαρτί = σχηματίζω κύκλους.
Αλλά το πάμε γύρω-γύρω, διότι δεν είπαμε τη σημασία που μας ενδιαφέρει. Διαγραφή λοιπόν επίσης είναι:
Ο αποκλεισμός και απομάκρυνση κάποιου από ένα οργανωμένο σύνολο, από μια οργανωμένη ομάδα ανθρώπων -ο ορισμός από το ΛΚΝ, που δίνει τη φράση Αθρόες διαγραφές μελών από το κόμμα.
Αυτές οι διαγραφές μάς ενδιαφέρουν. Και επειδή είπαμε ότι λεξιλογούμε, πώς λέγεται αυτός που έχει διαγραφεί;
Εγώ λέω «διαγραμμένος», ενώ κάποιοι προτιμούν τον αναδιπλασιασμό, «διαγεγραμμένος». Δεν το θεωρώ απαραίτητο, κάθε άλλο. Σε άλλα σύνθετα του γράφω, τον αναδιπλασιασμό τον κρατάω, ιδίως όταν έχουν γίνει στερεότυπες εκφράσεις ή ουσιαστικά. Εγγεγραμμένα μέλη, περιγεγραμμένος κύκλος, όχι βέβαια… εγγραμμένα και περιγραμμένος. Υπογεγραμμένη βέβαια και προσγεγραμμένο γιώτα (όταν είναι πλάι στο άλλο φωνήεν και όχι υπογεγραμμένο).
Αλλά μπορεί θαυμάσια να πω «φέρε μου υπογραμμένο το συμβόλαιο» και όχι «υπογεγραμμένο» και σίγουρα θα πω «οι διαγραμμένοι του ΠΑΣΟΚ» και όχι «οι διαγεγραμμένοι».
Κάποιοι ακολουθούν μιαν ενδιάμεση λύση, χωρίς τον πλήρη αναδιπλασιασμό -λένε «οι διεγραμμένοι», τύπος που βγάζει αρκετές γκουγκλιές, π.χ. πρόσφατα οι τρεις «διεγραμμένοι» βουλευτές των Σπαρτιατών. Δεν νομίζω ότι στέκει αυτός ο τύπος γραμματικά, άλλωστε σε αρχαία κείμενα δεν απαντά.
Οι διαγραφές στους Σπαρτιάτες είναι ένα από το πιο πρόσφατα συμβάντα στον πολιτικό και κοινοβουλευτικό μας βίο (αφού στον ΣΥΡΙΖΑ δεν έχουν ακόμη υλοποιηθεί). Είχαμε και τη διαγραφή ενός βουλευτή από την Πλέυση Ελευθερίας.
Ας κάνουμε μιαν αναδρομή στις διαγραφές βουλευτών και γενικώς πολιτικών στελεχών στην Ελλάδα, αν και πρέπει να πούμε ότι πολλές φορές οι διαγραφές μπερδεύονται με τις αποχωρήσεις, ενώ δεν θα έπρεπε. Η αποχώρηση, είτε ατομική είτε συντεταγμένη, γίνεται με πρωτοβουλία των αποχωρούντων, και δεν έχει μεγάλη σημασία αν μετά, για τυπικούς λόγους, ακολουθήσει και η διαγραφή τους.
Η διαγραφή όμως γίνεται με πρωτοβουλία του αρχηγού του κόμματος ή της ηγεσίας του κόμματος -και πάλι, μπορεί να είναι ατομική ή ομαδική. Άλλο να φεύγεις από κάπου κι άλλο να σε διώχνουν, ιδίως αν δεν θέλεις να φύγεις.
Στην πράξη βέβαια κάποιες φορές τα πράγματα μπερδεύονται, ας πούμε όταν κάποιος εξωθείται στην αποχώρηση ή όταν έχουμε ανάμικτες αποχωρήσεις και διαγραφές -αν και σε αυτές τις περιπτώσεις μιλάμε μάλλον για διάσπαση.
Μετά τη μεταπολίτευση ο Πρωτεσίλαος, εννοώ ο πρώτος διαγραμμένος, ήταν ο Ιπποκράτης Σαββούρας, ένας ιδιόρρυθμος κτηνίατρος από τη Λήμνο, με μαχητική αντιδικτατορική δράση που του στοίχισε φυλακίσεις. Έμενε στο Παλαιό Φάληρο και από αυτόν είχαμε αγοράσει ένα κουτάβι που το είπαμε Στέλιο προς τιμήν του Παττακού. Βγήκε βουλευτής με τη Νέα Δημοκρατία στις εκλογές του 1974, αλλά ήταν ανοιχτά φιλοβασιλικός και είχε συγκρούσεις με το κόμμα. Το 1976 βρέθηκε ένα μεγάλο οπλοστάσιο στο σπίτι του και αμέσως διαγράφτηκε από τη Νέα Δημοκρατία. Μετά περιπλανήθηκε σε κομματίδια του δεξιού χώρου, επανήλθε στη ΝΔ επί Μητσοτάκη, αργότερα ξανάφυγε και πήγε στο ΛΑΟΣ του γείτονα Καρατζαφέρη, αλλά μόνο δημοτικός σύμβουλος εκλέχτηκε.
Λίγο αργότερα από τον Σαββούρα, ο Κων/νος Καραμανλής διέγραψε τον βουλευτή Ευβοίας Άγγελο Πνευματικό, επίσης αντιστασιακό, για ανάρμοστη συμπεριφορά. Κατά πάσα πιθανότητα είναι συγγενής με τον βουλευτή Εύβοιας Σπύρο Πνευματικό, που δεν διαγράφτηκε αλλά τέθηκε εκτός ψηφοδελτίων στις πρόσφατες εκλογές του Μαΐου όταν έκανε δηλώσεις που έφεραν σε δύσκολη θέση το κόμμα του. (Τελικά εξελέγη και παρέδωσε την έδρα).
Στον χώρο του Κέντρου, διαγραφές βουλευτών έγιναν ήδη επί Γεωργίου Μαύρου -νομίζω ότι το 1976 διέγραψε τον Δημήτρη Τσάτσο και τον Κ. Μπαντουβά, ίσως και κάποιον άλλον. Μετά την εκλογική ήττα της ΕΔΗΚ το 1977, την παραίτηση Μαύρου και την ανάληψη της εξουσίας από τον Ιωάννη Ζίγδη το κόμμα έπεσε σε κρίση, με αλλεπάλληλες διαγραφές και αποχωρήσεις, έτσι που τελικά να μείνει μόνο ο Ζίγδης καθώς ΠΑΣΟΚ και ΝΔ διεμερίσαντο τα ιμάτιά του, αλλά δεν μπορώ να βρω ποιες ήταν οι διαγραφές και ποιες οι αποχωρήσεις.
Το ΠΑΣΟΚ έκανε ομαδικές διαγραφές των στελεχών της Δημοκρατικής Άμυνας το 1975 (Καράγιωργας – Κάτσε κάτω κουλοχέρη, Νίκος Κωνσταντόπουλος κτλ.) που μάλιστα ονομάστηκαν Η μεγάλη σφαγή.
Το ΚΚΕ έχει μακρά ιστορία και ιστορία διαγραφών πριν από το 1974, αλλά στα πρώτα χρόνια μετά το 1974 δεν θυμάμαι κάποια διαγραφή βουλευτή ή ανώτατου στελέχους. Πριν από το 1981 είχαμε την «κίνηση των 400» αλλά αυτό ήταν μάλλον μαζική αποχώρηση, αν και συνοδεύτηκε και από διαγραφές -πολλοί από αυτούς συγκρότησαν αργότερα το ΑΚΕΠ.
Στο ΚΚΕ εσωτ. έχουμε βέβαια τη διάσπαση του 1978 με τη Β΄ Πανελλαδική.
Μετά το 1981 ποδαρικό στις διαγραφές έκανε το ΠΑΣΟΚ. Πρώτος ήταν ο Γιώργος Πέτσος, τον Ιούλιο του 1982 και γι’ αυτίν ειπώθηκε η φράση «έθεσεν εαυτόν εκτός Κινήματος», που έγινε στη συνέχεια παροιμιώδης. Ακολούθησε ο Στάθης Παναγούλης, που αρχικά αποπέμφθηκε από υφυπουργός και μετά διαγράφτηκε. Ο Παναγούλης είναι ένας από τους διπλοδιαγραμμένους βουλευτές, καθώς το 2015 διαγράφτηκε και από τον ΣΥΡΙΖΑ. Νομίζω μάλιστα ότι είναι ο μόνος που διαγράφτηκε από δύο διαφορετικά κόμματα.
Επίσης το 1982 διαγράφονται οι βουλευτές Αρ. Μπουλούκος και Δημ. Χονδροκούκης. Να πούμε εδώ ότι, με την ευκαιρία των υπερατλαντικών διαγραφών του Κασσελάκη, αρκετοί θυμήθηκαν τον Ασημάκη Φωτήλα που «διαγράφτηκε από τον Ανδρέα Παπανδρέου ενώ πετούσε προς την Κίνα». Η ακριβής διατύπωση όμως είναι ότι δεν διαγράφτηκε, αλλά αποπέμφθηκε από Υφυπ. Εξωτερικών. Αργότερα τοποθετήθηκε Υφυπ Παιδείας αλλά μετά το 1985 αποχώρησε και μεταπήδησε στη ΝΔ.
Το 1984 διαγράφτηκε από το ΠΑΣΟΚ ο Διον. Μπουλούκος, αδελφός του προηγούμενου, ενώ το 1985 από τη Νέα Δημοκρατία διαγράφεται ο Δημήτρης Νιάνιας που πήγε στη ΔΗΑΝΑ που είχε ιδρυθεί τον ίδιο χρόνο από τον Κωστή Στεφανόπουλο και άλλους βουλευτές της ΝΔ που αποχώρησαν. Το 1985 έγιναν στο ΚΚΕ εκτεταμένες διαγραφές στελεχών στην Πάτρα -πολλοί συγκρότησαν το ΕΑΜ, μέλος του οποίου ήταν ο εκπαιδευτικός Νίκος Τεμπονέρας που δολοφονήθηκε το 1991 από τραμπούκους της ΟΝΝΕΔ.
Το 1987 ο Μητσοτάκης διαγράφει από τη ΝΔ τον Αναστάση Παπαληγούρα, ενώ καθώς το ΠΑΣΟΚ αρχίζει να φυλλορροεί έχουμε αρκετές διαγραφές βουλευτών του: το 1987 ο Γεράσιμος Αρσένης, πρώην τσάρος της οικονομίας, το 1988, επί σκανδάλου Κοσκωτά, Ρούλα Κακλαμανάκη, Αντώνης Τρίτσης και Γ.Α.Μαγκάκης.
Το 1989 το ΚΚΕ ταλανίζεται από τη διάσπαση μετά τον σχηματισμό της κυβέρνησης Τζανετάκη, με πολλές αποχωρήσεις, ανάμεσά τους και του βουλευτή Κώστα Κάππου, αλλά και διαγραφές -τότε σχηματίστηκε το ΝΑΡ. Το ΚΚΕ γνωρίζει δεύτερη, πολύ μεγαλύτερη διάσπαση, το 1991, μετά το 13ο Συνέδριο, όταν διαγραφαποχωρεί σούμπιτη η ανανεωτική πτέρυγα.
Στον Συνασπισμό, επί προεδρίας Μαρίας Δαμανάκη, νομίζω ότι διαγράφτηκε ο Μίμης Ανδρουλάκης, περί το 1990-1,
Το 1992 διαγράφονται από το ΠΑΣΟΚ οι Χάρης Καστανίδης, Ηλίας Παπαδόπουλος και Βασίλης Κεδίκογλου, ενώ το 1994 από τη Νέα Δημοκρατία, με αρχηγό πλέον τον Έβερτ, ο Μιχάλης Παπακωνσταντίνου. Η τελευταία διαγραφή του Ανδρέα Παπανδρέου είναι ο Κυριάκος Σπυριούνης το 1995.
Το 1997 το ΠΑΣΟΚ, με τον Κώστα Σημίτη πλέον, διαγράφει τους Μόσχο Γικόνογλου, Χρ. Κηπουρό και Βασ. Κεδίκογλου, ο οποίος κάνει κι αυτός νταμπλ στις διαγραφές. Με αφορμή την υπόθεση Οτσαλάν, διαγράφτηκε και ο Κ. Μπαντουβάς.
Το 1998 παίρνει το όπλο του ο Κώστας Καραμανλής και διαγράφει Γιώργο Σουφλιά, Στέφανο Μάνο, Βασίλη Κοντογιαννόπουλο, Πέτρο Τατούλη, Αναστ. Παπαληγούρα (άλλο νταμπλ) και Νίκο Κάκκαλο. Επίσης απομακρύνει από τα κομματικά όργανα τον τ. πρωθυπουργό Κων. Μητσοτάκη.
Από τη ΝΔ διαγράφονται επίσης ο Βαρσάμης Γιοβανούδας, ο Κ. Καραμηνάς και ο Γεράσιμος Γιακουμάτος.
Το 2000 το ΚΚΕ διαγράφει την «παρέα των τεσσάρων», τον Μήτσο Κωστόπουλο, τον Γιάννη Θεωνά, τον Στ. Ματζουράνη και τον Αντώνη Ντρέκο (ίσως ο Θεωνάς να αποχώρησε πριν διαγραφεί). Αυτοί συγκρότησαν την ΚΕΔΑ, που έπαιξε βασικό ρόλο στη συγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ το 2004.
Το 2000 επίσης διαγράφεται από τη ΝΔ ο Γιώργος Καρατζαφέρης που ιδρύει τον ακροδεξιό ΛΑΟΣ.
Το 2008 ο Γιώργος Παπανδρέου διαγράφει από το ΠΑΣΟΚ τον Κώστα Σημίτη, που είναι η μοναδική περίπτωση διαγραφής πρώην πρωθυπουργού και αρχηγού κόμματος. Αργότερα, το 2015, ο ίδιος αποχώρησε από το ΠΑΣΟΚ και ίδρυσε το ΚΙΔΗΣΟ.
Το 2008 διαγράφεται από τη ΝΔ ο Πέτρος Τατούλης (άλλος νταμπλούχος).
Η εποχή των μνημονίων έφερε μπαράζ διαγραφών προς όλες τις κατευθύνσεις. Η ψηφοφορία για το πρώτο μνημόνιο το 2010 έφερε τη διαγραφή της Σοφίας Σακοράφα, του Γιάννη Δημαρά και του Βασίλη Οικονόμου από το ΠΑΣΟΚ, επειδή αρνήθηκαν να το ψηφίσουν, και της Ντόρας Μπακογιάννη από τη ΝΔ, επειδή το ψήφισε! Η Σακοράφα διεκδικεί κι αυτή νταμπλ διαγραφών, αλλά ίσως δεν της αναγνωριστεί αφού φέτος αποχώρησε από το ΜΕΡΑ25 πριν συνεδριάσει η επιτροπή που θα εξέταζε τη διαγραφή της.
Το 2010 διαγράφονται από τη ΝΔ ο Λευτέρης Αυγενάκης και ο ευρωβουλευτής Θ. Σκυλακάκης λόγω συνάφειας απόψεων με τη διαγραμμένη Ντόρα Μπακογιάννη, ενώ το 2011 ο Σωτήρης Χατζηγάκης και ο Πάνος Καμμένος.
Τον Φεβρουάριο του 2012 έχουμε τη νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου, αφού διαγράφονται, την ίδια μέρα, 21 βουλευτές της ΝΔ και 22 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ επειδή αρνούνται να ψηφίσουν το δεύτερο μνημόνιο. Είναι πολλοί και δεν τους παραθέτω. Αρκετοί διαγραμμένοι της ΝΔ συγκρότησαν αργότερα τους Ανεξάρτητους Έλληνες ενώ του ΠΑΣΟΚ προσχώρησαν στον ΣΥΡΙΖΑ. Να σημειώσουμε πάντως το νταμπλ του Χάρη Καστανίδη.
Την ίδια μέρα διαγράφονται από τον ΛΑΟΣ οι Γεωργιάδης και Βορίδης, επειδή ψήφισαν τη δανειακή σύμβαση.
Κουράστηκε το χέρι μου να (δια)γράφει, οπότε τους νεότερους διαγραφέντες τους συμπληρώνετε εσείς. Ο ΣΥΡΙΖΑ διέγραψε, όπως είπαμε, τον Στάθη Παναγούλη το 2015 και τον Σταύρο Κοντονή το 2020, που και οι δυο αργότερα κατέβηκαν με το ΠΑΣΟΚ αλλά χωρίς επιτυχία.
Καλείστε να συμπληρώσετε αυτό το ημιτελές διαγραφολόγιο, με όσες διαγραφές έχω παραλείψει.
Ελπίζω να μη συμπληρωθεί ο κατάλογος με νέες διαγραφές από τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά φοβάμαι πως θα διαψευστώ. Βέβαια, δεν είναι δεδομένο ότι θα συγκεντρωθεί η απαιτούμενη αυξημένη πλειοψηφία των 2/3 και δεν αποκλείω, αν αυτή η προοπτική είναι πιθανή, ο Στ. Κασσελάκης να κωλυσιεργήσει και να προσπαθήσει να εξωθηθούν σε αποχώρηση οι υποψήφιοι προς διαγραφή.
Είχα κάνει μια ρομαντική διαλλακτική πρόταση στο Τουίτερ, να αποσυρθεί η εισήγηση για διαγραφή του Στ. Τζουμάκα, να αντικατασταθεί ο Π. Πολάκης από γενικό συντονιστή και να μπει ένας πιο ενωτικός στη θέση του, να δεσμευτούν οι διαφωνούντες ότι δεν θα εμφανίζονται σε τηλεοπτικές εκπομπές για τα εσωκομματικά και να συγκρατηθούν τα προεδρικά τρολ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ωστόσο, το ίδιο βράδυ ο Πρόεδρος έπαθε αμόκ (ή του το υπέβαλαν οι συμβουλατορές του) και ανακοίνωσε από την Αμερική, με ανάρτηση στο Φέισμπουκ, ότι θέτει εκτός κόμματος τους Φίλη, Σκουρλέτη και Βίτσα.
Κατόπιν τούτου, θεωρώ ότι ο Στ. Κασσελάκης μεταπίπτει στην αρμοδιότητα των ευθυμογράφων και των επιθεωρησιογράφων, με μιμίδια όπως αυτό που βλέπετε (που είναι από παρωδικό λογαριασμό).
Αν και, για να είμαστε αντικειμενικοί, ολόκληρος ο ΣΥΡΙΖΑ , όλες οι μερίδες, συνεχίζει να βουλιάζει σε μια κωμικοτραγική δίνη αυτοεξευτελισμού και γελοιοποίησης, όλων συμπεριλαμβανομένων -ούτε τον εαυτό μου εξαιρώ, κάθε άλλο. Ή ίσως πρέπει να εξαιρέσω κάποια λιγοστά ανώτατα στελέχη που αποφεύγουν να τοποθετηθούν. Αν εξαιρέσεις αυτά τα τελευταία στεγνά πυρομαχικά μας, από τη σημερινή κατάσταση τίποτα καλό δεν θα βγει, εκτός ίσως από μερικά πετυχημένα μιμίδια.
Μικρή παρηγοριά.
