Γιώργος Βέης, Καταυλισμός, Ύψιλον/βιβλία, Αθήνα 2023.
Σε αντίθεση με ένα μεγάλο ποσοστό συναδέλφων του ποιητών της λεγόμενης «Γενιάς του ’70» (ο Βέης είναι ηλικιακά από τα νεότερα μέλη της παρά το γεγονός ότι δημοσίευσε και εξέδωσε σχεδόν μεταέφηβος), οι οποίοι αυτοχαρακτηρίζονται αλλά και εμφανίζονται ως «Ποιητές της Πόλης», ο υπό ανάλυση ποιητής έχει βαθιές ρίζες στη φύση, γνωρίζει δέντρα, φυτά, καρπούς, υπερίπταται της πραγματικότητας παρέα με τα πετεινά του ουρανού, γενικώς αγαπά τα όρη, τα δάση, τις πλαγιές, τους ποταμούς, τους χειμάρρους, σχεδόν με προσωπική μονομέρεια, σχεδόν μανιωδώς. Έτσι και χωρίς να αποστρέφεται άλλες εμπνεύσεις, ερεθίσματα, εμπειρίες (στις οποίες θα αναφερθούμε παρακάτω), σε κάθε του βιβλίο αφιερώνει ένα μεγάλο μέρος στην πανίδα και τη χλωρίδα, πεπεισμένος ότι εκπληρώνει ένα καθήκον, το οποίο όλοι μας πρέπει να έχουμε στον νου μας, αν θέλουμε ο όρος «οικολογία» να βρει το πραγματικό της νόημα. Γιατί πόσο περισσότερο οικολογικό μπορεί να είναι ένα χρέος στον πλανήτη (την τύχη του οποίου δεν γνωρίζουμε επαρκώς με την κλιματική κρίση και αλλαγή) από το να οριοθετηθεί ποιητικά, να ευαισθητοποιεί ανθρώπους που θα ταυτιστούν μαζί του, πόσο πιο οικολογική συνείδηση μπορεί να διαθέτει κάποιος (στην περίπτωσή μας ένας ποιητής) από το να μας καλεί να ζήσουμε με στη φύση, με τις αμέτρητες χαρές που η ίδια μας προσφέρει.
Ο ΠΟΙΜΕΝΑΣ ΤΟΥ ΑΔΟΛΟΥ
Έτσι νομίζουμε ότι είναι
καθώς περνά ο καιρός
κι ας μην είναι 100% επιβεβαιωμένο
μέσα στις αντιφάσεις
μέσα στις υστερίες των εποχών
παραμένει πάντως ένα είδος πίστης
ακράδαντης τελικά, όπως φαίνεται
ότι ο ποιμένας του Άδολου
είναι στ’ αλήθεια τ΄ αηδονάκι
διότι δίνουμε πολύ λίγη προσοχή
σ’ εκείνους που εγκαταλείπουν
όπως μας θυμίζει η Ντόρις Λέσινγκ
τα όντα θέλουν βλέμμα
κι εμείς σπανίως έχουμε κάτι τις.
(Σελ. 19)
Ο Γιώργος Βέης πέρα από την οικολογική του προσήλωση έχει ακόμη πολλά να μας προσφέρει. Έτσι μας ταξιδεύει σε χώρες εξωτικές, σε χώρες αλλά και πρωτεύουσες στις οποίες και δεν πρόκειται ποτέ να βρεθούμε, εκεί που έζησε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του ταγμένος στην εθνική υπόσταση, εκεί που βρήκε απίστευτα μεγάλες διεξόδους τις οποίες και κατέγραψε προκειμένου να περνάνε οι μέρες, οι μήνες τα χρόνια πιο ευχάριστα και πιο δημιουργικά. Κάνει ποίηση λοιπόν και μας καλεί να μεταλάβουμε των εμπειριών του, μας κάνει συμμέτοχους της δικής του εμπειρίας, της δικής του εμμονής να παρατηρεί τα πάντα γύρω του και αυτά που φαινομενικά έχουν μεγαλύτερη αξία αλλά και άλλα με δευτερεύοντα θόρυβο, δανείζεται από την ιστορία κάθε τόπου αλλά και από τον μύθο γύρω από το εξέχον το οποίο και τραγουδά, το οποίο και υμνεί, γίνεται ο προσωπικός μας οδηγός στις δεύτερες πατρίδες του και μας προσκαλεί σε μια απίστευτη πνοή περιπλάνησης, τέλος, εμπλουτίζει την ποίηση (κυρίως εδώ την εγχώρια αλλά και την παγκόσμια) με ένα σημαντικό οπτικό επακόλουθο, στόχος του οποίου είναι η μετάγγιση της ελευθερίας σε κάθε σκεπτόμενο άτομο, σε κάθε προβληματισμένο πολίτη, ο οποίος έχει τα μάτια του ανοιχτά και επιθυμεί να εισπνεύσει αυτού του είδους τη δημιουργία, για την οποία και είναι βέβαιος πως ο Βέης του τη χαρίζει χωρίς την παραμικρή προσφορά ανταπόδοσης, πέραν της ανάγνωσης.
ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΤΙΜΟΡ
Ας περπατήσουμε σήμερα ανάμεσα στους
ομαδικούς τάφους, να δούμε από κοντά τους
εγκαταλελειμμένους νεκρούς, αντοχής λόγια
στα φοινικόδενδρα γενεαλογίες του τρόμου.
Μια γυναίκα συναντά τυχαία στην παραλία
το φονιά του άντρα της, αυθάδη κι ατιμώρητο,
να φοράει επιδεικτικά το αμπέχονό του
μα πρέπει να προσπεράσει δήθεν αδιάφορη
να δείξει άλλη μια φορά συμφιλίωση κι ανοχή
όχι, δεν προφταίνουμε να μετρήσουμε τα πάθη
γραφές της απόγνωσης, το αεράκι από τον
Ειρηνικό μια αναστήλωση. Τρία παιδιά
ψηλά σηκωμένα στον αέρα ή μήπως πουλιά
της εκδίκησης, του άγριου καιρού η είδηση;
(Σελ. 69)
Η ποίηση του Γιώργου Βέη απλώνεται σε αναλυτικά, αναφορικά, ευσύνοπτα, Χαϊκού και σονέτα (η αγαπημένη του μορφή, η αγαπημένη του τεχνική) απλώνεται σε όλο το μήκος και το πλάτος της, προκειμένου να εκφραστούν όλες του οι ιδέες. Βέβαια για όλους εμάς που τον παρακολουθούμε χρόνια τώρα, αυτά τα σημεία του ποιητικού του σύμπαντος μας είναι γνωστά, καθώς κρατά σε κάθε του βιβλίο τις βασικές του συνισταμένες, τους βασικούς πυλώνες της δημιουργίας του. Μέσα στην οποία βρίσκουν χώρο για να αναπτυχθούν και σκέψεις που αφορούν και τον ελλαδικό χώρο (Σάμος, Ελευσίνα κλπ.). Ενώ συνολικά βλέποντας τα ποιήματα, αντιλαμβανόμαστε πως ο Βέης είναι ένας ήπιος και εντός πλαισίων ποιητής, τίποτα το ακραίο δεν διαταράσσει τις εμπνεύσεις του, τίποτα το τυχαίο δεν συναπαντάμε, ακόμη και οι πιο δραματικές στιγμές του, εκεί δηλαδή που οι αντοχές του τον εγκαταλείπουν, ο ίδιος είναι ήρεμος, ψύχραιμος και σαφέστατα προσανατολισμένος σε μια γαλήνια γραφή. Ο Βέης δεν επιθυμεί να τρομάξει κανένα, να τον φορτώσει με βάρη που δεν του αναλογούν, να του περάσει γκροτέσκο καταστάσεις, να τραγικοποιήσει κάτι το οποίο και μπορεί να το κρατήσει από τα κέρατα, τέλος, να μιλήσει με τρόπο αδρή για θάνατο και απώλεια, και για έλλειψη, ακόμη και για έρωτα που φανερά ευδοκίμησε. Έτσι κρατώντας αυτή την ιδιότητα γίνεται πιο οικείος, πιο προσιτός, πιο αγαπητός, πιο ταυτόσημος, πιο αληθινός.
ΕΛΕΥΣΙΝΑ
Μόνον αυτή απέμεινε
να ψάχνει το κλαδί της
η μέλισσα, η απόδειξη του θάρρους
αλλά κάποτε εδώ ήταν μια λέξη
θα τη θυμηθώ, θα τη θυμηθώ
ναι, ένας ολόκληρος κόσμος
απλωνόταν ως πέρα στη θάλασσα
τώρα ένας απόκληρος ουρανός
στάχτη στα μάτια
να τα σφραγίσει για πάντα θέλει
κι οι ίριδες λεηλασίες και καπνοί
μόνον αυτή η μέλισσα απέμεινε
να με ψάχνει
ως πότε;
(Σελ. 72)
Ο Γιώργος Βέης (απλώς για την ιστορία σε όλους μας είναι γνωστό το ήθος του και η προσωπικότητά του) είναι ποιητής, πεζογράφος, κριτικός λογοτεχνίας και μεταφραστής. Το σύνολο του έργου του χαρακτηρίζεται από υποκειμενικές και προσωπικές παραμέτρους που πηγάζουν από την πολύχρονη θητεία του σε χώρους με ευρύτατο πολιτισμό, ίδιο με τον δικό μας, μπορεί και πιο μεγάλο. Έτσι γίνεται πρεσβευτής μας, (και συμβολικά) στην τέχνη, την ιστορία και την μυθολογία, άγνωστων χωρών για τους περισσότερους. Θα κλείσω δε λέγοντας, πως αν για κάποιο λόγο ο Βέης έλειπε από τα Γράμματά μας, αν για κάποια αιτία ο ίδιος δεν καλλιεργούσε το χάρισμα του λόγου το οποίο και του εναποτέθηκε, αν για κάποιο λόγο ευρισκόμενος χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, δεν παρακολουθούσε ό,τι συνέβαινε στην Ελλάδα, το σίγουρο είναι πως ένα κομμάτι της ποίησης, ένα μέρος της πεζογραφίας και ένα απόσπασμα της κριτικής, ασφαλώς θα κούτσαινε, ασφαλώς θα ήταν διάτρητο και ασφαλώς θα ήταν ελλειμματικό. Τόσο μεγάλη είναι η συμβολή του σε αυτό που ονομάζουμε σύγχρονη ελληνική δημιουργία.
ΑΝΕΜΟΤΡΑΤΑ
Πότε επιτέλους θα μάθουμε
να σε διαβάζουμε σωστά αέρα
με όλα τα γράμματά σου
με όλα τα κόλπα σου τα φωνητικά;
Έτσι δεν θα κινδυνεύουμε
να μείνουμε άλλη φορά
στη μέση του πελάγους
από ουσιαστικά και ρήματα.
(Σελ. 77)
⸙⸙⸙
[Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρονικό Φρέαρ. Φωτογραφία: ©Fran Balseiro. Δείτε τα περιεχόμενα του ένατου ηλεκτρονικού μας τεύχους εδώ.]
