Παραπροχτές πήγα στο πάρτι του ΑΣΚΙ, στην όμορφη πλατεία Αυδή. Ήταν βράδυ, αλλά έκανε πολλή ζέστη, οπότε φόρεσα βερμούδα. Ή βερμούδες; Είναι όπως το παντελόνι, μπορεί να το πεις και στον πληθυντικό με σημασία ενικού, τα παντελόνια, αλλά όλο και περισσότερο χρησιμοποιούμε τον ενικό.
Βερμούδα είναι κοντό παντελόνι, που φτάνει λίγο πάνω από το γόνατο, συνήθως από βαμβακερό ύφασμα. Συχνά οι βερμούδες έχουν και τσέπες στο πλάι, αν και το monopeto.gr, που πρόσφατα είδαμε άρθρο του για τα λεξιλογικά του σακακιού, μας συμβουλεύει να αποφεύγουμε τις πλαϊνές τσέπες στις βερμούδες, όπως και (διά ροπάλου) το τζιν ύφασμα.
Η βερμούδα, το παντελόνι, προέρχεται από το αγγλικό Bermuda shorts, δηλαδή κοντό παντελόνι από τα νησιά Βερμούδες, ένα νησιωτικό σύμπλεγμα στον Βόρειο Ατλαντικό που ήταν και είναι βρετανική κτήση. Όπως λένε, το 1914 ένας ντόπιος ιδιοκτήτης τεϊοποτείου είχε την ιδέα να κοντύνει τα παντελόνια των σερβιτόρων του μαγαζιού του ώστε να μην τους ενοχλεί η ζέστη. Η μόδα έπιασε αμέσως και το καινούργιο ένδυμα το υιοθέτησαν τα βρετανικά στρατεύματα που ήταν σταθμευμένα κατά τη διάρκεια του Α’ πολέμου στις Βερμούδες και τελικά έγινε τμήμα της βρετανικής στρατιωτικής στολής για τις τροπικές περιοχές και την έρημο -θυμηθείτε τα «εγγλεζάκια με κοντά παντελονάκια κι από πίσω ένα σύνταγμα Ινδούς». Πάντως, οι βερμούδες εκείνες φοριούνταν με μακριές κάλτσες ως το γόνατο.
Και τα νησιά, κύριε; Τα νησιά, που λέγονται στα αγγλικά και Bermuda αλλά και Bermudas, ονομάστηκαν έτσι από τον θαλασσοπόρο που τα ανακάλυψε, τον Ισπανό Χουάν ντε Μπερμούντεθ (αν προφερόταν έτσι το z, Juan de Bermudez). Τα ανακάλυψε σχετικά νωρίς, μόλις το 1505, και για έναν αιώνα Ισπανοί και Πορτογάλοι δεν προσπάθησαν να τα εποικίσουν, μονάχα τα χρησιμοποιούσαν ως σταθμούς ανεφοδιασμού.
Πιο σκληροτράχηλοι, οι Εγγλέζοι τα αποίκισαν έναν αιώνα αργότερα -και από τότε το νησιωτικό σύμπλεγμα αποτελεί βρετανική κτήση ή υπερπόντιο έδαφος ή κάτι ανάλογο.
Ξέρουμε τις Βερμούδες όχι μόνο από τα κοντά παντελόνια, αλλά και από το Τρίγωνο των Βερμούδων, που είναι μια περιοχή στον βόρειο Ατλαντικό, όπου υποτίθεται ότι έχουν χαθεί, κατά ανεξήγητο τρόπο, πολλά πλοία και αεροπλάνα που περνούσαν από εκεί. Ουσιαστικά, πρόκειται για έναν από τους παλιούς, προϊντερνετικούς «αστικούς μύθους», που πρώτη φορά εμφανίζεται σε εφημερίδα το 1950.
Και κάτι άλλο εμφανίστηκε το 1950 και έχει σχέση με τη Βερμούδα: πρόκειται για το Κύπελλο των Βερμούδων, αγγλιστί Bermuda Bowl, όπως ονομάζεται το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα μεταξύ εθνικών ομάδων στο μπριτζ -στην Κατηγορία «όπεν», ενώ στις γυναίκες ονομάζεται Κύπελλο της Βενετίας.
Ονομάστηκε έτσι επειδή πρώτη φορά ο σχετικός αγώνας έγινε στις Βερμούδες -και κατά σύμπτωση ήταν τριγωνικός, ανάμεσα στις εθνικές ομάδες των ΗΠΑ, της Μ. Βρετανίας και της μικτής Ευρώπης. Στη συνέχεια, από το 1951 μέχρι σήμερα γίνεται κάθε δυο χρόνια, στα μονά χρόνια. Στην αρχή ήταν η πρωταθλήτρια ομάδα των ΗΠΑ εναντίον της πρωταθλήτριας Ευρώπης, σιγά σιγά προστέθηκαν και ομάδες από άλλες ηπείρους όπως και περισσότερες ομάδες από ΗΠΑ και Ευρώπη.
Η Ελλάδα δεν έχει ποτέ παίξει στο Κύπελλο των Βερμούδων, αν και ένας Έλληνας το έχει κατακτήσει: ο Ιορδάνης Παυλίδης (1903-1985), γεννημένος στην Αθήνα αλλά αργότερα κάτοικος Λονδίνου και Βρετανός πολίτης ήταν μέλος της βρετανικής ομάδας που κατέκτησε το Κύπελλο Βερμούδων το 1955, μαζί με τον Τέρενς Ριζ, που είχα την τιμή να τον γνωρίσω και να συνεργαστώ μαζί του στα τελευταία του χρόνια.
Κάποτε παρακολουθούσα από πολύ κοντά τα παιχνίδια του Κυπέλλου των Βερμούδων -έως και το 2007, μάλιστα έγραφα και σχετικά άρθρα σχεδόν καθημερινά (εδώ κάποια δείγματα). Εδώ και καμιά 6-7 χρόνια δεν παρακολουθώ καθόλου την κίνηση του μπριτζ, οπότε τώρα χρειάστηκε να πάω στη Βικιπαίδεια για να μάθω ότι το τελευταίο Κύπελλο των Βερμούδων, που λόγω κορονοϊού δεν έγινε το 2021 αλλά το 2022, το κατέκτησε η Ελβετία.
Να ξαναγυρίσουμε στα κοντά παντελονάκια. Κανονικά οι βερμούδες είναι πάνω από το γόνατο, και βεβαίως υπάρχουν και μαγιό τύπου βερμούδας. Αν τώρα το παντελόνι φτάνει κάτω από το γόνατο, αλλά όχι όσο και το κανονικό, τότε λέγεται Κάπρι, προφανώς επειδή έτσι τα φορούσαν κάποιοι τουρίστες στο Κάπρι.
Αν αντίθετα ανέβουμε προς τα πάνω, από τις βερμούδες φτάνουμε στα σορτς ή σορτσάκια αν προτιμάτε, προφανώς από το αγγλικό shorts, κοντά.
Λέμε για αθλητικό σορτς, ή σορτσάκι, λέγαμε παλιότερα για «καυτά σορτς», ενώ στο ΜΗΛΝΕΓ βρίσκω τα εξής σορτς: τζιν σορτς | παιδικό/ βρεφικό σορτς | αθλητικό/ ποδοσφαιρικό σορτς | σορτς ποδηλασίας/ πυγμαχίας/ τένις | σορτς για τρέξιμο/ πεζοπορία | σορτς εφίδρωσης/ αδυνατίσματος | σορτς με τσέπες/ τιράντες/ ζώνη/ κουμπιά | σορτς με λάστιχο στη μέση | σορτς-βερμούδα | όπως και το σορτς-σαλοπέτα.
Ανέκαθεν λέγαμε «το σορτς» στα ελληνικά, τώρα τελευταία που μάθαμε αγγλικά κάποιοι κατάλαβαν ότι είναι πληθυντικός στη γλώσσα των επικυρίαρχων και λένε «το σορτ», αν και δεν έχω ακούσει «το σορτάκι». Αλλά λόγω χρηματιστηρίου έχει έρθει και άλλο δάνειο, το σορτάρισμα, δηλαδή να παίζεις «με τα κάτω», για την πτώση της τιμής μιας μετοχής, και το ρήμα σορτάρω, και ο σορτάκιας, οπότε αυτό ίσως ανάσχεσε την περαιτέρω εξάπλωση του τύπου «το σορτ» για το κοντό παντελονάκι.
Εσείς τι φοράτε; Σορτ ή σορτς; Ή σορτσάκι;
