Εδώ και περίπου έναν χρόνο, από τον Φεβρουάριο του 2023, έχω αρχίσει να δημοσιεύω χρονογραφήματα του παππού μου, που δημοσιεύτηκαν το 1928-29 στην εφημερίδα Δημοκράτης της Μυτιλήνης, με το ψευδώνυμο Βριάρεως. Το προηγούμενο άρθρο της σειράς αυτής είναι εδώ.
Ο Βριάρεως ήταν ένας από τους τρεις Εκατόγχειρες της Τιτανομαχίας. Το όνομα του Βριάρεω συνδέεται με το επίθ. βριαρός = ισχυρός, ενώ στην Ιλιάδα μαθαίνουμε οτι οι θεοί τον έλεγαν έτσι αλλά στους ανθρώπους ήταν γνωστός ως Αιγαίων. Στην αγγλική Βικιπαίδεια βρίσκω μια γελοιογραφία που παρουσιάζει το εργατικό κίνημα ως Εκατόγχειρα Βριάρεω, οπότε ίσως δεν είναι τυχαία η επιλογή του ψευδωνύμου από τον παππού μου.
Τα περισσότερα από τα χρονογραφήματα αυτά τα εντόπισε και τα κατέγραψε ο φίλος ερευνητής Αριστείδης Καλάργαλης στο αρχείο του Δημοκράτη -συνολικά κατέγραψε, με επιτόπια αποδελτίωση στα γραφεία της εφημερίδας, σχεδόν 40 χρονογραφήματα για την περίοδο από Αύγουστο 1928 έως Μάιο 1929 και μου έστειλε τις φωτογραφίες, ενώ κάποια άλλα περιέχονται σε ένα τετράδιο που είχε ο παππούς μου, με κολλημένα αποκόμματα, που το είχε τιτλοφορήσει «Περισωθέντα νεανικά αμαρτήματα».
Το σημερινό χρονογράφημα δημοσιεύτηκε περίπου τέτοιες μέρες στον Δημοκράτη της Μυτιλήνης, πριν από 95 χρόνια, συγκεκριμένα στις 15 Μαρτίου 1929, με τον υπέρτιτλο «Μυτιληναϊκοί περίπατοι», όπως τα περισσότερα.
Θέμα του χρονογραφήματος είναι τα βάσανα που περνάει ένας οικογενειάρχης που έχει τρεις κόρες κι έναν γιο νεαρής ηλικίας, με τους αλλεπάλληλους αποκριάτικους χορούς στην επαρχιακή Μυτιλήνη -κι έτσι περιμένει τη Σαρακοστή για να ηρεμήσει. Απ’ αυτή την άποψη, το χρονογράφημα είναι επίκαιρο.
Ο Βριάρεως και πάλι βλέπει τα πράγματα από τη σκοπιά του πάτερ φαμίλια. Ευτυχώς στις μέρες μας η γυναίκα συμβάλλει εξίσου στον οικογενειακό προϋπολογισμό.
Εκσυγχρονίζω κατά τα συνήθη την ορθογραφία.
ΒΑΣΑΝΑ
Είναι πατήρ τεσσάρων τέκνων εξ ων τρία ανήκουν εις το αχρησιμοποίητον εισέτι ωραίον φύλον. Ωραία τριάς, ζώσα εικών των τριών χαρίτων ή μάλλον των τριών Σειρήνων. Τουλάχιστον έτσι τας αποκαλεί ο μπαμπάς των. Η μία παίζει πιάνο, η άλλη τραγουδεί και η τρίτη βάφει ήγουν ζωγραφεί. Όλες μαζί, βάφονται —όχι γιατί δεν έχουν φυσικον χρώμα αλλά χάριν της μόδας — γελούν με το ψύλλου πήδημα, σκιρτούν και τρελαίνονται διά τον χορόν και τα μυθιστορήματα τύπου «υπό τας φιλύρας». Έλθομεν εις τον υιόν. Είναι μεγαλύτερος της μικροτέρας μόνον καιτοι κοινώς πιστεύεται ως ο πρώτος γόνος υποβοηθών ούτω καταλλήλως εις την ελάττωσιν των Μαΐων που φέρουν επ’ ώμων αι τρεις χάριτες. Είναι όπως αι αδελφαί του ζωηρός ως πώλος, ανακατεύεται σε όλα και είναι ειδικός εις το ανορθογραφείν και το χορεύειν.
Αφ’ ης ημέρας εισήλθε το τριώδιον αι νεαραί ήρχισαν κανονικήν πολιορκίαν του γεννήτορος απαιτούσαι τουαλέτας, καπέλα, παπούτσια κλπ. Ο ατυχής πατήρ υπέκυψε πολύ γρήγορα εις τας απαιτήσεις της νεολαίας και το σπίτι του μετεβλήθη εις εργοστάσιον ραπτικής και εγέμισεν από της κουζίνας μέχρι της σοφίτας και από της τραπεζαρίας μέχρι του W.C. από ποικιλόχρωμα μεταξωτά κουρέλια, φιγουρίνια, κλωστές, αρώματα, μοδιστρούλες, ακαταστασίαν και ενθουσιασμόν. Πουθενά ησυχία, πουθενά τάξις. Σούπα με τεμαχίδια λευκοτάτου Κρεπ – ντε – σιν, μακαρόνια με απόπνοιαν κολόνιας, ψητόν με χρωματιστές κλωστίτσες και ύπνος με όνειρα περί χρεωκοπίας, ελεύσεως δικαστικών κλητήρων και θυροκολλήσεως κατασχετηρίων.
Ο υιός; Αυτός δεν υστέρησεν εις την προαποκριάτικην κίνησιν. Ο οικογενειακός ράπτης υπεχρεώθη να εφαρμόσει εις το εφηβικόν σώμα πλήρη στολήν νεκροθάπτου μεγαλουπόλεως ήτοι σμόκιν εκ βαρυτίμου κασμηρίου, ο υποδηματοποιός λουστρίνια στίλβοντα, τρίζοντα ειρωνικώς εις κάθε βήμα και ο ασπρορουχάς κολλαριστά υποκάμισα επιστεγαζόμενα υπό σκληρού γιακά μετά παπιγιόν κορακίνου χρώματος.
Όταν όλη αυτή η κίνησις ετελείωσε, ο Πατήρ ύψωσε την πληρώνουσαν χειρα εις τον ουρανόν και, μνήμων του ρητού «όταν σου ’ρθει ένα κακό λέγε μη χειρότερα», έκαμε σχετικήν προσευχήν.
Εν τούτοις ήλθον και τα χειρότερα, υπό μορφήν κυριών και δεσποινίδων που εζήτουν την κεφαλήν του επί πίνακι χορηγούσαι αντ’ αυτής διάφορα εισιτήρια χορών υπέρ φιλανθρωπικών σκοπών. Μάτην ο ατυχής οικογενειάρχης επεκαλείτο την πενίαν και την μαστίζουσαν την αγοράν μας οικονομικήν κρίσιν. Μάτην απεκάλει απανθρώπους τους ζητουντας να τον εκδύσουν χωρίς να ενδυθεί κανείς. Αι απηνείς επιτροπαί δεν ανεχώρουν προτού αγοράσει δύο τουλάχιστον εισιτήρια.
Την επιδημίαν των επιτροπών ηκολούθει κατά πόδας η επιδημία των ολονυκτιών, εις τα διάφορα χορευτικά κέντρα, απουσιών του υιού και των θυγατέρων, κάποτε δε και αυτού του μισοκαιρίτικου τρυφερού ημίσεως που ήθελε να καμαρώσει τα παιδιά και να ενθυμηθεί τα νιάτα του χορεύον τον ακροτελεύτιον της εσπερίδος χορόν με τον δρέποντα χορευτικάς δάφνας και καρδίας υιόν του.
Εννοείται οίκοθεν ότι εις έκαστον χορόν απητούντο έξοδα προς κατάποσιν σαμπάνιας, αγοράν σερπαντέν και μίσθωσιν αυτοκινήτου. Επίσης απητείτο την επομένην ολοήμερος ύπνος προς ανάκτησιν δυνάμεων, συνεπαγόμενος σαρακοστιανήν ξηροφαγίαν και απείρους ανησυχίας.
Αυτήν την ιστορίαν μού διηγήθη ένας «συνετός οικογενειάρχης», προσθείς: «Αχ, πότε θα ’ρθει η σαρακοστή να… πασκάσω!»
