Ο βίαιος εξευγενισμός της πόλης
Οι πόλεις είναι ζωντανοί οργανισμοί. Μέσα στο σώμα τους συντελούνται καθημερινά συγκλονιστικές αλλαγές (ορατές και αόρατες), που εκφράζουν στο χτισμένο περιβάλλον το κοινωνικό γίγνεσθαι, την ίδια τη ζωή που καθημερινά έρχεται και φεύγει. Οι πόλεις είμαστε όλοι εμείς. Είμαστε αυτή η «…ενεργός κοινότητα των αυτοδιοικούμενων συμπολιτών, οι οποίοι ενσυνείδητα καθόρισαν μια δημόσια και μια ιδιωτική οργάνωση ζωής», όπως τόσο εύστοχα τόνιζε ο Ιωάννης Δεσποτόπουλος1.
Αυτό που συχνά λησμονούμε ή κάνουμε πως λησμονούμε (ιδίως οι κυβερνώντες ή οι –αποκαλούμενοι- «τοπικοί άρχοντες») είναι ακριβώς το γεγονός ότι όλα όσα γίνονται στην πόλη αφορούν πρωτίστως τους κατοίκους της. Στους σχεδιασμούς τους, όμως, πολύ συχνά προτάσσουν αλλότρια συμφέροντα και όχι αυτά των πολιτών (πόσο μάλλον των ασθενέστερων κοινωνικών στρωμάτων), οι οποίοι ασφυκτιούν μέσα στο πυκνοδομημένο και αποπνικτικό αστικό περιβάλλον.
Σιγά σιγά, πλησιάζει το καλοκαίρι και ήδη –εδώ και καιρό– η Αθήνα πλημμυρίζει πάλι από τουρίστες. Ανθρωποι από κάθε γωνιά της γης επισκέπτονται την «περιλάλητη», από την αρχαιότητα, πόλη. Περπατούν στους δρόμους της, τρώνε δίπλα μας σε εστιατόρια και ταβέρνες, συρρέουν κατά χιλιάδες στους αρχαιολογικούς χώρους και στα μουσεία της. Νιώθεις αυτή την εγγύτητα με τον άλλον που βαδίζει δίπλα σου, κοντοστέκεται να συμβουλευτεί τον χάρτη, φωτογραφίζει, μπαίνει σε κάποιο κατάστημα να αγοράσει κάτι.
Κι αν αυτή η πλευρά έχει τα θετικά της, την ίδια στιγμή υπάρχει κι η άλλη, η σκοτεινή, η απειλητική, η οποία δεν φαίνεται και που λειτουργεί υπονομευτικά για τη ζωή των κατοίκων της πρωτεύουσας. Τα τελευταία χρόνια, οι πολίτες της Αθήνας, ιδιαίτερα η νέα γενιά, αισθάνονται να εκδιώκονται από την ίδια τους την πόλη. Τα ενοίκια έχουν εκτιναχθεί σε δυσθεώρητα ύψη, όλες οι κεντρικές περιοχές, αλλά και μακρύτερα, είναι απλησίαστες. Η έλλειψη φθηνής στέγης είναι πια ένα καρκίνωμα που κατατρώγει τα σωθικά της πόλης, αποτελώντας ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα που καταδυναστεύουν την καθημερινότητά μας.
Το ένα μετά το άλλο, τα διαμερίσματα ανακαινίζονται όχι για να υποδεχθούν τους Αθηναίους αλλά τους ξένους τουρίστες. Το airbnb ανθεί σε όλο του το μεγαλείο και σαν το σαράκι «κατατρώγει», με εξαιρετική βουλιμία, διαμερίσματα, πολυκατοικίες, ολόκληρες γειτονιές. Γειτονιές που σταδιακά εγκαταλείπονται από τους μόνιμους κατοίκους τους, αφού είναι δυσβάσταχτο το κόστος παραμονής τους σε σπίτια που είναι πλέον πανάκριβα.
