Από το 1952, το βρετανικό περιοδικό Sight & Sound ζητά από κριτικούς κινηματογράφου να ψηφίσουν την καλύτερη ταινία όλων των εποχών. Η παράδοση κρατά μέχρι σήμερα και, πλέον, αποδεικνύει τη δυσθεώρητη απόσταση που χωρίζει τούτο τον επαγγελματικό κλάδο από το κοινό, τους αναγνώστες και… την πραγματικότητα!
Στην ψηφοφορία του 2012, ο «Δεσμώτης του Ιλίγγου» (1958) του Άλφρεντ Χίτσκοκ είχε εκθρονίσει τον παραλίγο ισόβια καρφωμένο στην κορυφή «Πολίτη Κέιν» (1941) του Όρσον Γουέλς. Μοναδική εξαίρεση είχε σταθεί η πρώτη ψηφοφορία του 1952, η οποία είχε αναδείξει ως κορυφαίο φιλμ τον «Κλέφτη Ποδηλάτων» (1948) του Βιτόριο Ντε Σίκα. Στη φετινή ψηφοφορία μετρήθηκε ο αριθμός ρεκόρ των 1.639 συμμετοχών κριτικών, προγραμματιστών, curators, ακαδημαϊκών και άλλων «χτυπημένων» από τη μοίρα (και την Τέχνη), οι οποίοι αποφάσισαν πως το καλύτερο έργο που μας έδωσε ο κινηματογράφος μέχρι σήμερα είναι… το «Jeanne Dielman, 23, Quai du Commerce, 1080 Bruxelles» (1975) της Σαντάλ Ακερμάν!
Σε περίπτωση που ο τίτλος δε σας λέει κάτι, είναι πιο ασφαλές να… συνεχίσετε να ζείτε έτσι. Εάν έχετε την περιέργεια ν’ ανακαλύψετε γιατί συνέβη στον πολιτισμό μας αυτό το πράμα κι έχετε τρεις ώρες και είκοσι δύο λεπτά διαθέσιμα για να παρακολουθήσετε (κυρίως) το πώς περνά μια νοικοκυρά το χρόνο της στην κουζίνα του σπιτιού της, it’s a free world, ποιος είμαι εγώ που θα τολμήσω να σας εμποδίσω να βιώσετε τη «σημαντικότερη» κινηματογραφική εμπειρία όλων των εποχών;
Είναι προφανές πως η θύελλα της «εκπροσώπησης» και της «διαφορετικότητας» τα παίρνει όλα σβάρνα σήμερα, με τον διεθνή κινηματογραφικό Τύπο να αισθάνεται υπερηφάνεια επειδή μια ταινία που είχε σκηνοθετηθεί από γυναίκα παρουσιάζεται σε αυτή τη θέση. Πάμε μπροστά, ρε παιδί μου, πως αλλιώς να το πούμε; Πριν από μία δεκαετία, στην ίδια ψηφοφορία, το φιλμ της Ακερμάν βρισκόταν στη θέση #36 και, επιτέλους, ήρθε η στιγμή να διορθωθεί αυτή η τεράστια «αδικία»! Κατά τα άλλα, η αρθρογραφία των περισσότερων κινηματογραφικών sites επαινεί τη λίστα διότι έχει περισσότερες ταινίες από γυναίκες σκηνοθέτιδες ή «τριτοκοσμικές» φιλμογραφίες, αντί ν’ απορεί για το τι απέγινε ο «Λόρενς της Αραβίας» (1962) του Ντέιβιντ Λιν, το «Chinatown» (1974) του Ρομάν Πολάνσκι, η «Τελευταία Παράσταση» (1971) του Πίτερ Μπογκντάνοβιτς κι ένας… τόνος από κλασικά αριστουργήματα που μάλλον «πάλιωσαν» και… δεν εκπροσωπούν «κάτι»! Όταν ξεπεράσετε αυτό το αρχικό σοκ, παρατηρήστε την πλήρη απουσία σκηνοθετών όπως ο Γούντι Άλεν ή ο Στίβεν Σπίλμπεργκ από τη λίστα (έχουμε Σελίν Σιαμά, όμως…)! Πάλι καλά που ο Χίτσκοκ επιτρέπεται να υπάρχει ακόμη (έχει τέσσερις τίτλους μέσα)…
Παράλληλα, το Sight & Sound έβαλε και 480 σκηνοθέτες από ολόκληρο τον κόσμο να ψηφίσουν ξεχωριστά, με αποτέλεσμα την ανάδειξη του «2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος» (1968) του Στάνλεϊ Κιούμπρικ ως τη σπουδαιότερη ταινία όλων των εποχών. Άνωθεν, η λίστα του Μάρτιν Σκορσέζε (κάποιος που ξέρει και αγαπά το σινεμά…).
Ακολουθεί η πλήρης «σοκ και δέος» λίστα των κριτικών. Εάν οι περισσότεροι τίτλοι σας φανούν εντελώς… ξένοι, στο official site του περιοδικού περιλαμβάνονται και εικόνες. (Χιούμορ ήταν αυτό.)
1. “Jeanne Dielman, 23, Quai du Commerce, 1080 Bruxelles” (Chantal Akerman, 1975)
2. “Vertigo” (Alfred Hitchcock, 1958)
3. “Citizen Kane” (Orson Welles, 1941)
4. “Tokyo Story” (Ozu Yasujiro, 1953)
5. “In the Mood for Love” (Wong Kar-wai, 2001)
6. “2001: A Space Odyssey” (Stanley Kubrick, 1968)
7. “Beau Travail” (Claire Denis, 1998)
8. “Mulholland Dr.” (David Lynch, 2001)
9. “Man with a Movie Camera” (Dziga Vertov, 1929)
10. “Singin’ in the Rain” (Stanley Donen and Gene Kelly, 1951)
11. “Sunrise: A Song of Two Humans” (F.W. Murnau, 1927)
12. “The Godfather” (Francis Ford Coppola, 1972)
13. “La Règle du Jeu” (Jean Renoir, 1939)
14. “Cléo from 5 to 7” (Agnès Varda, 1962)
15. “The Searchers” (John Ford, 1956)
16. “Meshes of the Afternoon” (Maya Deren and Alexander Hammid, 1943)
17. “Close-Up” (Abbas Kiarostami, 1989)
18. “Persona” (Ingmar Bergman, 1966)
19. “Apocalypse Now” (Francis Ford Coppola, 1979)
20. “Seven Samurai” (Akira Kurosawa, 1954)
21. (TIE) “The Passion of Joan of Arc” (Carl Theodor Dreyer, 1927)
21. (TIE) “Late Spring” (Ozu Yasujiro, 1949)
23. “Playtime” (Jacques Tati, 1967)
24. “Do the Right Thing” (Spike Lee, 1989)
25. (TIE) “Au Hasard Balthazar” (Robert Bresson, 1966)
25. (TIE) “The Night of the Hunter” (Charles Laughton, 1955)
27. “Shoah” (Claude Lanzmann, 1985)
28. “Daisies” (Věra Chytilová, 1966)
29. “Taxi Driver” (Martin Scorsese, 1976)
30. “Portrait of a Lady on Fire” (Céline Sciamma, 2019)
31. (TIE) “Mirror” (Andrei Tarkovsky, 1975)
31. (TIE) “8½” (Federico Fellini, 1963)
31. (TIE) “Psycho” (Alfred Hitchcock, 1960)
34. “L’Atalante” (Jean Vigo, 1934)
35. “Pather Panchali” (Satyajit Ray, 1955)
36. (TIE) “City Lights” (Charlie Chaplin, 1931)
36. (TIE) “M” (Fritz Lang, 1931)
38. (TIE) “À Bout de Souffle” (Jean-Luc Godard, 1960)
38. (TIE) “Some Like It Hot” (Billy Wilder, 1959)
38. (TIE) “Rear Window” (Alfred Hitchcock, 1954)
41. (TIE) “Bicycle Thieves” (Vittorio De Sica, 1948)
41. (TIE) “Rashomon” (Akira Kurosawa, 1950)
43. (TIE) “Stalker” (Andrei Tarkovsky, 1979)
43. (TIE) “Killer of Sheep” (Charles Burnett, 1977)
45. (TIE) “North by Northwest” (Alfred Hitchcock, 1959)
45. (TIE) “The Battle of Algiers” (Gillo Pontecorvo, 1966)
45. (TIE) “Barry Lyndon” (Stanley Kubrick, 1975)
48. (TIE) “Wanda” (Barbara Loden, 1970)
48. (TIE) “Ordet” (Carl Theodor Dreyer, 1955)
50. (TIE) “The 400 Blows” (François Truffaut, 1959)
50. (TIE) “The Piano” (Jane Campion, 1992)
52. (TIE) “News from Home” (Chantal Akerman, 1976)
52. (TIE) “Fear Eats the Soul” (Rainer Werner Fassbinder, 1974)
54. (TIE) “The Apartment” (Billy Wilder, 1960)
54. (TIE) “Battleship Potemkin” (Sergei Eisenstein, 1925)
54. (TIE) “Sherlock Jr.” (Buster Keaton, 1924)
54. (TIE) “Le Mépris” (Jean-Luc Godard 1963)
54. (TIE) “Blade Runner” (Ridley Scott 1982)
59. “Sans Soleil” (Chris Marker 1982)
60. (TIE) “Daughters of the Dust” (Julie Dash 1991)
60. (TIE) “La Dolce Vita” (Federico Fellini 1960)
60. (TIE) “Moonlight” (Barry Jenkins 2016)
63. (TIE) “Casablanca” (Michael Curtiz 1942)
63. (TIE) “GoodFellas” (Martin Scorsese 1990)
63. (TIE) “The Third Man” (Carol Reed 1949)
66. “Touki Bouki (Djibril Diop Mambéty 1973)
67. (TIE) “The Gleaners and I” (Agnès Varda 2000)
67. (TIE) “Metropolis” (Fritz Lang 1927)
67. (TIE) “Andrei Rublev” (Andrei Tarkovsky 1966)
67. (TIE) “The Red Shoes” (Michael Powell & Emeric Pressburger 1948)
67. (TIE) “La Jetée” (Chris Marker 1962)
72. (TIE) “My Neighbour Totoro” (Miyazaki Hayao 1988)
72. (TIE) “Journey to Italy” (Roberto Rossellini 1954)
72. (TIE) “L’Avventura” (Michelangelo Antonioni 1960)
75. (TIE) “Imitation of Life” (Douglas Sirk 1959)
75. (TIE) “Sansho the Bailiff” (Mizoguchi Kenji 1954)
75. (TIE) “Spirited Away” (Miyazaki Hayao 2001)
78. (TIE) “A Brighter Summer Day” (Edward Yang 1991)
78. (TIE) “Sátántangó” (Béla Tarr 1994)
78. (TIE) “Céline and Julie Go Boating” (Jacques Rivette 1974)
78. (TIE) “Modern Times “(Charlie Chaplin 1936)
78. (TIE) “Sunset Blvd.” (Billy Wilder 1950)
78. (TIE) “A Matter of Life and Death” (Michael Powell & Emeric Pressburger 1946)
84. (TIE) “Blue Velvet” (David Lynch 1986)
84. (TIE) “Pierrot le Fou” (Jean-Luc Godard 1965)
84. (TIE) “Histoire(s) du Cinéma” (Jean-Luc Godard 1988-1998)
84. (TIE) “The Spirit of the Beehive” (Victor Erice, 1973)
88. (TIE) “The Shining” (Stanley Kubrick, 1980)
88. (TIE) “Chungking Express” (Wong Kar Wai, 1994)
90. (TIE) “Madame de…” (Max Ophüls, 1953)
90. (TIE) “The Leopard” (Luchino Visconti, 1962)
90. (TIE) “Ugetsu” (Mizoguchi Kenji, 1953)
90. (TIE) “Parasite” (Bong Joon Ho, 2019)
90. (TIE) “Yi Yi” (Edward Yang, 1999)
95. (TIE) “A Man Escaped” (Robert Bresson, 1956)
95. (TIE) “The General” (Buster Keaton, 1926)
95. (TIE) “Once Upon a Time in the West” (Sergio Leone, 1968)
95. (TIE) “Get Out” (Jordan Peele, 2017)
95. (TIE) “Black Girl” (Ousmane Sembène, 1965)
95. (TIE) “Tropical Malady” (Apichatpong Weerasethakul, 2004)
