Ο ισπανικός εμφύλιος ξεκίνησε τον Ιούλιο του 1936 με τον «τυχαίο» θάνατο ηγητόρων των Ερυθρών και το στρατιωτικό πραξικόπημα στις 17 Ιουλίου του ίδιου χρόνου με πρωτοστάτη των πραξικοπηματιών τον στρατηγό Εμίλιο Μόλα από το ισπανικό Μαρόκο και τις Κανάριες νήσους όπου δέσποζε ο Φράνκο. Έως τις 19 Ιουλίου ο πόλεμος είχε εδραιωθεί καθώς 30 από τις 50 περιφερειακές πρωτεύουσες της χώρας βρίσκονταν στα χέρια των επαναστατών. Όμως σε αρκετά αστικά κέντρα στρατός και αστυνομία παρέμεναν πιστοί στη δημοκρατική κυβέρνηση. Σύντομα εργάτες από τη χώρα των Βάσκων την Βαρκελώνη και τη Μαδρίτη πήραν τα όπλα και αντιτάχθηαν στους εθνικιστές. Οι δυο ηγέτες της Ιταλίας και της Γερμανίας τάχθηκαν και βοήθησαν τον Φράνκο και μέχρι το 1939 η Ισπανία μετρά νεκρούς. Μέσα σε αυτό το ιστορικό πλαίσιο γράφεται και ένα από τα πιο γνωστά τραγούδια του Ισπανικού Δημοκρατικού Στρατού το Ay Carmela!.
Στο θέατρο Όροφως στην Πάτρα, παρακολουθήσαμε την τραγικωμωδία Ay, Carmela! του Χοσέ Σαντσις Σινισστέρα σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Κυριακού και δραματουργία Κατερίνας Μπιλάλη. Στο έργο, προβάλλεται η ιστορία του Παουλίνο και της Καρμέλας, οι οποίοι είναι περιοδεύοντες ηθοποιοί και κάνοντας το λάθος να περάσουν στο σημείο ελέγχου του δικτάτορα Φράνκο αιχμαλωτίζονται. Εκεί τους ζητείται να παρουσιάσουν μια παράσταση για να κερδίσουν την ελευθερία τους. Μόνο που η Καρμέλα αγανακτεί.
Στην παράσταση παρακολουθούμε ένα λιτό σκηνικό περιβάλλον με μια κόκκινη κουρτίνα στο πίσω μέρος πιασμένη, αρχικά, κατά τέτοιο τρόπο ώστε να προσιδιάζει σε ταύρο τοποθετώντας μας ως δραματικό χώρο στην Ισπανία. Παράλληλα, η βαλίτσα ως τάση φυγής και μετακίνησης σε συνδυασμό με το εξπρεσιονιστικό στοιχείο, που εκφράζει η σκάλα προβάλλουν σε συνεπικουρία με τους ηθοποιούς μια έντονη συναισθηματική αγωνία.
Η Κατερίνα Μπιλάλη έχει κάνει εξαιρετική δραματουργική επεξεργασία καθώς προάγει μια συνεχή αναλυτική δομή, η οποία σε συνδυασμό με τη σκηνοθετική γραμμή του Κωνσταντίνου Κυριακού, διασταυρώνουν τα κοινωνικά στοιχεία της εποχής του Ισπανικού εμφυλίου με τα ψυχολογικά κίνητρα. Παράλληλα, εκφράζουν την ψυχολογική τους φόρτιση μέσα από συμφραζόμενα υπονοούμενα υποβάλλοντας μια ταυτοτική καθαρότητα των δυο ηρώων.
Ο Παουλίνο (Κωνσταντίνος Κυριακού), λίγο φοβητσιάρης, και η Καρμέλα (Κατερίνα Μπιλάλη), θαρραλέα, έχουν κοινό τόπο την αποτίναξη όμως και την τάση για «συμμόρφωση». Σημαντική είναι από την αρχή η φασματική παρουσία της Καρμέλας η οποία μέσα από τις παρουσιαζόμενες, εν εξελίξει, ιστορίες οικοδομεί μια εσωτερική οργάνωση συνεχών αποκαλύψεων. Συμπαραστάτης στις αποκαλύψεις της η άρτια εσωτερική οργάνωση της πλοκής καθώς ο Παουλίνο, ο οποίος αν και βιώνει τη ζώσα πραγματικότητα της έλλειψης, αποδίδει με μια σημειακή γλώσσα την κατασταλτική χρήση της τέχνης από τους δικτάτορες.
Οι δυο ήρωες στο έργο συνθέτουν ένα διυπόστατο πρόσωπο το οποίο προβάλει την πνιγηρή ατμόσφαιρα της προσωπικής και πολιτιστικής ανελευθερίας. Η διακριτή αλληλεπίδραση των δυο ηρώων προβάλει ένα πορτραίτο αποπνικτικής κοινωνικής αλήθειας ταγμένης σε καταναγκασμούς υπό το βλέμμα των πραξικοπηματιών, οι οποίοι το μόνο που καταλαβαίνουν από τέχνη είναι μια «μεταμφίεση» αισθημάτων για χάρη της προπαγάνδας τους.
Στο υποκριτικό κομμάτι ο Κωνσταντίνος Κυριακού είναι εξαιρετικός στον τρόπο που καταφέρνει να αποδώσει τις συναισθηματικές μεταπτώσεις και κυριαρχείται από δραματική ένταση εκφράζοντας το «κρυφτό» από την πραγματικότητα με μια νουθετιστική δύναμη ενσαρκώνοντας ταυτόχρονα μια συμπεριφορά επιβίωσης.
Η Κατερίνα Μπιλάλη στο ίδιο, εξαιρετικό μήκος κύματος, ενσαρκώνει εξαιρετικά την μεταβλητή πραγματικότητα η οποία δεν μεταλλάσσεται από μια ατομιστική ηθική. Οι υποκριτικές της εκφάνσεις αποκαλύπτονται με τη συνεχή αξιοποίηση όλου του χώρου εικονογραφόντας ένα χαρακτήρα που δεν υποτάσσεται.
Τα κοστούμια από την Κατερίνα Τσακότα ήταν αρκετά λειτουργικά, ενώ παράλληλα, η μουσική από την Άρτεμις Ματαφιά επιτονίζει τις ιδιαίτερες στιγμές. Παράλληλα οι φωτισμοί από τον Κωνσταντίνο Κυριακού «χρωματίζουν» τις εκφράσεις των ηρώων.
Συμπερασματικά, η παράσταση Ay, Carmela! σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Κυριακού είναι μια παράσταση αποκαλυπτική του τρόπου που οι δικτατορίες επιφέρουν πνευματικό και σωματικό θάνατο. Βλέποντας κανείς μια τέτοια παράσταση ανακαλύπτει για ποιο λόγο τα όποια δικτατορικά απομεινάρια θα κατατάσσονται για πάντα σε μια σκοτεινή ορατότητα στη μνήμη των λαών.
The post Ay, Carmela! σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Κυριακού – Μια παράσταση μανιφέστο κατά των δικτατοριών first appeared on tetartopress.
