Στις παρυφές του 2022, ήδη έχει αρχίσει η ροή συμμετοχών για το μεγάλο φωτογραφικό διαγωνισμό Click στη Φύση. Στη φετεινή διοργάνωση 2022-23 ο διαγωνισμός συνεχίζεται με αξιόλογα δώρα και ταυτόχρονα την ηθική ικανοποίηση ότι όλοι όσοι παίρνουν μέρος συμβάλλουν ενεργά στην προστασία της φύσης και την αειφόρο ανάπτυξη. Παραπέρα ο διαγωνισμός πλέον αναδεικνύεται ως θεσμός που προσελκύει το ενδιαφέρον και την υποστήριξη σημαντικών φωτογράφων φύσης και λειτουργεί και ως πόλος διάδοσης της αγάπης για το εν λόγω φωτογραφικό είδος. Σε αυτό το μήκος κύματος συντονίζεται και η σπουδαία δουλειά για την ελληνική ορνιθοπανίδα του Βασίλη Κωστερέ. 
• Πως ξεκινήσατε να ασχολείστε με τη φωτογραφία φύσης;
Το πρώτο μου ενδιαφέρον στη φωτογραφία ήταν η κίνηση και δράση. Βλέποντας φωτογραφίες ελλήνων που ασχολούνταν με το είδος σκέφθηκα ότι ήταν ενδιαφέρον και θα έπρεπε να δοκιμάσω τις δυνάμεις μου. Ποτέ όμως δεν είχα συνειδητοποιήσει πόσο μεγάλες είναι οι δυσκολίες. Αυτό συνέβη πριν πεντέμιση χρόνια όταν είχα βρεθεί στο Μεσολόγγι για δουλειά και εκεί έκανα τις πρώτες μου φωτογραφίες άγριας φύσης. Πιο συγκεκριμένα, εστιάζω στα πουλιά και μάλιστα σε κίνηση, κάτι που θέτει πολλές απαιτήσεις για το φωτογράφο.
• Η δουλειά προέρχεται μόνον από τους ελληνικούς βιότοπους;
Πράγματι επικεντρώνομαι στον ελληνικό χώρο. Προσπαθώ να το συνδυάσω με τη βιοποριστική μου δουλειά και όταν ταξιδεύω να βρω και κάποιο κοντινό υδροβιότοπο όπου υπάρχουν ευκαιρίες για wildlife φωτογράφηση. Όσοι κατοικούν στην Αθήνα έχουν την ατυχία να μην υπάρχουν αξιόλογες τέτοιες περιοχές σε κοντινή απόσταση από την πρωτεύουσα. Σε αντίθεση, στην Βόρειο Ελλάδα έχουμε μια πραγματικά ευνοϊκή συγκυρία όπου για παράδειγμα γύρω από τη Θεσσαλονίκη υπάρχει ένας παράδεισος από υδροβιότοπους. Είναι μια επιθυμία μου να φωτογραφήσω και στο εξωτερικό αλλά δεν μου έχουν δοθεί οι κατάλληλες ευκαιρίες μέχρι στιγμής.
• Ποιοι βιότοποι σας ενδιαφέρουν περισσότερο;
Οι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλονίκης είναι τυχεροί που έχουν δίπλα τους τέσσερα σημαντικά ποτάμια Γαλλικό, Αξιό, Αλιάκμονα και Λουδία καθώς και την περιοχή του Καλοχωρίου ενώ πολύ κοντά είναι και η Κερκίνη. Όμως ευκαιρίες για wildlife μπορούν να εμφανιστούν παντού, ακόμη και μέσα στον αστικό ιστό. Για παράδειγμα στο Πάρκο Τρίτση στο Ίλιον θα βρεί κανείς αρκετά είδη πτηνών, ακόμη και στο μικρό παρκάκι της γειτονιάς. Είναι αλήθεια ότι οι μεγάλοι υδροβιότοποι της Βόρειας Ελλάδας προσφέρουν πιο σπάνια είδη, συναρπαστικό φυσικό περιβάλλον κλπ. και δελεάζουν το φωτογράφο, αλλά ερεθίσματα υπάρχουν παντού.
• Πηγαίνετε μόνος ή με κάποια οργανωμένη ομάδα.
Η φωτογράφηση άγριας φύσης έχει κάποιους κανόνες προσέγγισης: πολύ προσεκτικές κινήσεις, όσο το δυνατόν πιο ελάχιστη όχληση στο περιβάλλον, πολύωρες αναμονές κλπ. Κατά συνέπεια, αυτός που μεταβαίνει ατομικά, ενοχλεί λιγότερο. Όταν λοιπόν κινείσαι μόνος έχεις περισσότερες πιθανότητες για καλύτερα αποτελέσματα. Από την άλλη μεριά, είναι σαφώς προτιμότερο να κινείσαι σε μικρή ομάδα, γιατί και κοινωνικά περνάς καλύτερα τις ώρες της αναμονής που περιμένεις να έλθει σωστά το φως ή ψάχνεις το κατάλληλο σημείο για τις λήψεις και βέβαια είναι πιο ασφαλές αν συμβεί κάτι.
• Από πλευράς εξοπλισμού τι χρησιμοποιείτε
Ο εξοπλισμός αποτελεί σημαντική παράμετρο. Προσωπικά όμως τον κατατάσσω τρίτο στην ιεραρχία των προτεραιοτήτων. Πρώτα έρχεται το φως, να είναι από τη σωστή κατεύθυνση και με την επιθυμητή ποιότητα δεύτερον η κατά το δυνατόν κοντινή απόσταση από το θέμα (εφόσον καθορίζει πόσο καλό θα είναι το αποτέλεσμα) και τρίτος κατά σειρά ο εξοπλισμός. Χρειάζεται μια καλή DSLR ή mirrorless και ένας τηλεφακός με εστιακή απόσταση τουλάχιστον 300mm (για να γεμίζει όσο γίνεται το κάδρο αφού τα περισσότερα πουλιά έχουν σχετικά μικρό μέγεθος). Προσωπικά χρησιμοποιώ ένα zoom 150-600mm που δεν είναι μεν βαρύς αλλά όχι τόσο φωτεινός αλλά θέλω να έχω κάθε φορά ευελιξία στα mm ανάλογα με το είδος του πτηνού. Θα ήταν ίσως προτιμότερος ένας 400mm ή και 600mm f/4 αλλά το βάρος, ο όγκος και το πολύ υψηλό κόστος είναι αποτρεπτικοί παράγοντες. Αυτό αποτελεί ικανοποιητικό επίπεδο εξοπλισμού για ένα χομπίστα ερασιτέχνη.
• Πιστεύετε ότι προτιμότερο το full frame ή το APS-C στη φωτογραφία wildlife;
Πράγματι το APS-C δηλ. το crop format δίνει το συντελεστή μεγέθυνσης 1,5x που βολεύει πολύ με τις εστιακές αποστάσεις στη φωτογραφία φύσης. Bέβαια μια σύγχρονη full frame έχει πολύ καλές επιδόσεις ως προς το θόρυβο. Να σημειώσουμε ότι ο θόρυβος μας απασχολεί αρκετά στη φωτογραφία wildlife εφόσον πολλά είδη είναι πιο δραστήρια πολύ νωρίς με την αυγή ή αργά το σούρουπο και έτσι έχουμε φωτογραφικές ευκαιρίες σε στιγμές με λιγοστό φως. Τότε το κριτήριο του θορύβου γίνεται σημαντικό. Νομίζω ότι και με crop και με full frame μηχανή μπορούμε να έχουμε καλά αποτελέσματα. Πιο πολύ μετράει να ξέρει κανείς το είδος που επιδιώκει να καταγράψει και τις συνήθειές του, τον τρόπου που κινείται κλπ. και να αφιερώσει χρόνο.
• Οι φωτογράφοι τηρούν τη δεοντολογία στην επαφή τους με τη φύση;
Είναι αλήθεια ότι η δεοντολογία της φωτογραφίας φύσης αποτελεί ανάγκη και προϋπόθεση. Δηλ. να εφαρμόζεται η μη παρενόχληση, η minimum επίδραση στο περιβάλλον, η προσοχή ακόμη και στην απλή είσοδο και περίπατο στο οικοσύστημα. Όλοι στις αρχές κάνουν κάποια λάθη γιατί δεν έχουν τη γνώση, δεν συνειδητοποιούν αν ενοχλούν ή όχι. Και η ανθρώπινη παρουσία αυτή καθαυτή θα μπορούσε να θεωρηθεί όχληση σε ένα βαθμό. Σταδιακά με την πείρα και την ενημέρωση και με τις διάφορες ομάδες που σχηματίζονται στα social media, ανταλλάσσοντας απόψεις με πιο έμπειρους ενημερώνονται και γίνονται πιο προσεκτικοί αποφεύγοντας τα λάθη. Ναι μεν ο φωτογράφος ίσως ενοχλεί σε ένα βαθμό αλλά με τη φωτογραφία του ευαισθητοποιεί κόσμο και λειτουργεί θετικά για την προστασία του περιβάλλοντος.
• Η φωτογραφία φύσης είναι αρκετά διαδεδομένη στην Ελλάδα ή υστερεί συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες;
Aριθμητικά είμαστε αρκετά πίσω από την Ευρώπη ως προς τους ασχολούμενους με τη φύση. Λιγότεροι επιδίδονται στο είδος αλλά αυξάνουν διαρκώς όπως ανεβαίνει και το επίπεδο των φωτογράφων. Βλέπουμε συνεχώς πιο αξιόλογο φωτογραφικό υλικό από την ελληνική φύση και σε αυτό συντελούν και οι ομάδες που σιγά σιγά οργανώνονται, οι φωτογράφοι που εξοπλίζονται με καλές μηχανές και τηλεφακούς κλπ. Η ψηφιακή τεχνολογία ενθάρρυνε αυτή την τάση κάνοντας τις λήψεις πιο εφικτές, χωρίς κόστος αναλώσιμων. Ίσως υστερούμε στα οργανωμένα σημεία λήψης με κρυψώνες κάτι που υπάρχει πολύ στην Ευρώπη αλλά εδώ είναι σχεδόν άγνωστο. Γίνονται τώρα κάποιες προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση που θα αποδώσουν στο μέλλον με καλύτερη προσέγγιση των θεμάτων.
• Πως δημοσιοποιείτε το υλικό σας από τη φύση;
Μετα την ικανοποίηση από ένα καλό καρέ, έρχεται η επιθυμία να το επικοινωνήσεις. Όχι μόνο για να δείξεις την επιτυχία αλλά να κάνεις και άλλους να αισθανθούν μέσα από τη φωτογραφία την ομορφιά της φύσης. Προσωπικά ανεβάζω φωτογραφίες σε κάποια group που ασχολούνται με το είδος ή μετέχω σε διαγωνισμούς και μου έχουν ζητηθεί φωτογραφίες για χρήση σε βιβλία. Λόγω εργασίας δεν έχω βρει το χρόνο να διοργανώσω κάποια έκθεση αφού τον λίγο προσωπικό μου χρόνο τον αφιερώνω στις λήψεις.
Τι συμβουλεύετε το νέο φωτογράφο που σκέφτεται να ασχοληθεί με τη φύση;
Για κάποιον που διαθέτει ένα τηλεφακό ακόμη και στο πάρκο της γειτονιάς του θα βρεί αντικείμενο και να πειραματιστεί. Μετά θα κάνει κάποιες εξορμήσεις αφού είναι πλέον εύκολο να πληροφορηθεί κανείς για τους βιότοπους και που υπάρχουν ευκαιρίες wildlife. Βέβαια υπάρχουν και τα άλλα είδη δηλ. η χλωρίδα, το macro κλπ. που προσφέρονται για ωραία αποτελέσματα. Ίσως είναι και πιο εύκολο να π.χ. στο macro να κάνει εντυπωσιακές εικόνες πολύ κοντά στην κατοικία του. Μπορεί ο εξοπλισμός να είναι ακριβός αλλά χάρη στην ψηφιακή τεχνολογία δεν προκύπτει κόστος αναλώσιμου και έτσι είμαστε σε πλεονεκτική θέση σε σχέση με τους φωτογράφους της αναλογικής εποχής που επιβαρύνονταν πολύ με φιλμ και εκτυπώσεις.
MINI ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Ο Βασίλης Κωστερές γεννήθηκε και ζεί στην Αθήνα. Πρώτη του φωτογραφική μηχανή στάθηκε μια Kodak instamatic Χριστουγεννιάτικο δώρο των γονιών του όταν ήταν οκτώ ετών και πρώτη του ρεφλέξ μια δανεική Praktica MTL3. Από πολύ μικρή ηλικία η φωτογραφία υπήρξε κοινός παρονομαστής όλων των χόμπυ του. Επιδίδεται σε φωτογραφία αγώνων μηχανοκίνητου αθλητισμού, αεροπορίας, άγριας φύσης και moonscapes. Πιστεύει ότι καλύτερη φωτογραφική μηχανή είναι αυτή που έχει κανείς στα χέρια του τη δεδομένη στιγμή.
https://gr.linkedin.com/in/vasilis-kosteres-a61ba9a6
