Σουλεϊμάν Αλάγιαλη-Τσιαλίκ: «Προσεγγίσεις μετά την απόσταση»

Η πρόσφατη ποιητική συλλογή του Σουλεϊμάν Αλάγιαλη-Τσιαλίκ δημιουργεί με τον τίτλο της, Προσεγγίσεις μετά την απόσταση, ένα παιχνίδι ή, καλύτερα, ένα παιχνίδισμα με κέντρο και αφορμή την έννοια του μήκους, όπως αυτή εκδηλώνεται ως απόσταση στις ανθρώπινες σχέσεις και τη συμπεριφορά. Πιο συγκεκριμένα, ο ποιητής εκκινεί από μια πραγματικότητα, μια κατάσταση, την απόσταση, την απομάκρυνση, τον διχασμό και τη σχάση, και επιχειρεί να την ανατρέψει εγκαθιστώντας ως πυρηνική ιδέα και αρχή την εγγύτητα, την προσέγγιση, την ένωση. Τα ποιήματα του βιβλίου, ελευθερόστιχα στο σύνολό τους, θα μπορούσαν να ενταχθούν και να λειτουργήσουν αντιπροσωπευτικά της υπαρξιακής ποίησης, αφού η δημιουργία και η σύνθεσή τους καθοδηγείται και υπαγορεύεται από υπαρξιακούς, κατά βάση, προβληματισμούς και διερωτήσεις. Πράγματι, εκείνο που μπορεί να διαπιστώσει κανείς, από την πρώτη κιόλας ανάγνωση, είναι η μέριμνα του ποιητή να πραγματοποιήσει μια καταβύθιση στην ουσία και στο νόημα της ύπαρξης όπως αυτή αναφαίνεται, εκδηλώνεται και φέγγει μέσα στη ζωή και μέσα στον κόσμο. Ίσως, βέβαια, πιο σωστό ή πιο ακριβές θα ήταν να μιλήσει κανείς για ποίηση της αναζήτησης, ποίηση μιας πορείας προς την αυτογνωσία και την ετερογνωσία, προς την ανάσυρση του εαυτού όπως αυτός κείται ή, μάλλον, όπως αυτός προκύπτει μέσα από τη δημιουργία.

Διάχυτο μέσα στη συλλογή είναι το αίσθημα της μοναξιάς, το οποίο όμως ούτε καθηλώνει ούτε αναστέλλει την ποιητική δημιουργία, αντίθετα γίνεται το ερέθισμα εκείνο που κινητοποιεί τη γραφίδα του ποιητή και τον καθιστά συμμέτοχο και, ταυτόχρονα, παρατηρητή της. Ιδωμένη μέσα από αυτό το πρίσμα, η μοναξιά γίνεται η συνθήκη της δημιουργίας και ο μοναχικός ή ο μονάζων άνθρωπος γίνεται δημιουργός εκμεταλλευόμενος τη σιωπή και την απόσυρση, τις δυο δηλαδή εκείνες προϋποθέσεις της καλλιτεχνικής επίδοσης: Η μουσική γλιστρά πίσω απ’ τα βουνά/ Καθώς ανάλαφρα κατεβαίνει τ’ αεράκι/ Κι από ψηλά τεμαχίζεται./ Απλώνεται μια ερημιά που αδιάκοπα/ Γεννοβολά ιστορίες τρόμου ανεξήγητες («Μέσα στο ερημικό σπίτι»). Μέσα στο πλαίσιο αυτό βρίσκει την εξήγησή της η περιγραφική τροπή που παίρνουν συχνά τα ποιήματα του Αλάγιαλη-Τσιαλίκ, καθώς επιχειρούν να εισδύουν μέσα στον περιβάλλοντα χωροχρόνο, που είναι ταυτόχρονα και χωροχρόνος της ίδιας της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης. Αυτή ακριβώς η διάθεση και η τάση αποκτά μια διττή διάσταση ως προς την παράμετρο του τρόπου με τον οποίο επιχειρείται αυτή η καταβύθιση και η ενατένιση του περιβάλλοντος, εσωτερικού και εξωτερικού. Γιατί εκείνο που δεν μπορεί κανείς με βεβαιότητα να πει είναι αν τελικά ο ποιητής επιλέγει να σταθεί ανάερα και απαλά, ανεπαίσθητα σχεδόν πάνω σε όλα εκείνα που αποτελούν τα ερεθίσματά του προκειμένου, σαν άλλη μέλισσα, να αποστάξει ή, μάλλον, να ρουφήξει από αυτά τους χυμούς τους ή αν, σαν άλλο κεντρί, επιχειρεί τη διείσδυση, τη δυναμική εκείνη κάθοδο μέχρι τον πυρήνα της ουσίας τους, μέχρι το κέντρο του νοήματός τους. Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι με έναν παράδοξο τρόπο ισχύουν και τα δύο, ότι ο ποιητής δηλαδή απλώνεται και σε έκταση και σε βάθος, αγκαλιάζοντας έτσι τον δημιουργικό ορίζοντα σε όλες του τις διαστάσεις.

{jb_quote}Ο ποιητής εκκινεί από μια πραγματικότητα, μια κατάσταση, την απόσταση, την απομάκρυνση, τον διχασμό και τη σχάση, και επιχειρεί να την ανατρέψει εγκαθιστώντας ως πυρηνική ιδέα και αρχή την εγγύτητα, την προσέγγιση, την ένωση.{/jb_quote}

Ο τρόπος με τον οποίο δομούνται και εξελίσσονται οι ποιητικές συνθέσεις του Αλάγιαλη-Τσιαλίκ εμφανίζει μια ομοιομορφία και εντάσσεται σε έναν ποιητικό τύπο που υιοθετεί τη συνέχεια στην εκτύλιξη του ποιήματος σα να πρόκειται για μια καταγραφή σκέψεων όπως αυτές αναδύονται από την εντύπωση, τη σκέψη και την αίσθηση της στιγμής, χωρίς απαραίτητα να εντάσσονται και να συναποτελούν μια ποιητική ιστορία σε προκαθορισμένο σχήμα. Αυτό δεν σημαίνει ότι τα ποιήματα στερούνται αρχής, μέσης και τέλους, αυτό όμως το τριπλό σχήμα κρύβεται καλά κάτω από μια γραμμική ροή και εξέλιξη, πίσω από μια παράθεση που πολλές φορές δίνει την αίσθηση της συνύπαρξης και της συνάντησης στίχων, καθένας από τους οποίους διατηρεί την αυτοτέλεια και την αυτοδυναμία του, ταυτόχρονα όμως υπάγεται σε ένα σύνολο που διατηρεί έντονη τη σφραγίδα της αισθητηριακής αποτύπωσης. Γι’ αυτό και η αναγνωστική περιήγηση στο ποιητικό σύμπαν του δημιουργού αποκτά τον χαρακτήρα και τα χαρακτηριστικά ενός ταξιδιού μέσα στις λέξεις, όπως αυτές κλειδώνουν μέσα τους την εικόνα, το αίσθημα, την εντύπωση, τη σκέψη. Πρόκειται, λοιπόν, για μια ξέχωρη και ξεχωριστή περιοχή, που υψώνει ένα σύνορο με τον έξω κόσμο για να μπορέσει μέσα από το πεδίο και το έδαφός της να τον παρατηρήσει, να τον αποκρυπτογραφήσει, να τον «διαβάσει» και με αυτό το οπλοστάσιο να μπορέσει έπειτα να τον αναδημιουργήσει. Η διαδικασία και η μέθοδος που ακολουθείται θα μπορούσε να οριστεί ως η εξωτερίκευση μιας εσωτερικευμένης πραγματικότητας, η αποτύπωση του τρόπου με τον οποίον ο ποιητής μπόλιασε την εξωτερική συνθήκη με την εσωτερική του ποιότητα για να τη μετουσιώσει έπειτα σε λόγο ποιητικό, καλλιτεχνικό, λόγο αληθή και ωραίο, ώριμο δηλαδή και κατασταλαγμένο.