cf80cf8ecf82 cebfceb9 ceb5cf84ceb1ceb9cf81ceb5ceafceb5cf82 ceb2ceb1ceb8ceb1ceafcebdcebfcf85cebd cf84cebfcebd ceadcebbceb5ceb3cf87cf8c

ian taylor jOqJbvo1P9g unsplash

Photo by Ian Taylor on Unsplash

Πώς οι εταιρείες βαθαίνουν τον έλεγχό τους στην παγκόσμια πολιτική των ωκεανών*

*Πηγή: το κείμενο αποτελεί τη μετάφραση κάποιων αποσπασμάτων από το άρθρο των Castern Pederrrsen (TNI) and Dr, Felix Mallin (University of Copenhagen) με τίτλο: Ruling the WavesHow corporations are deepening their control of global ocean politics, στο site του TNI και στην διεύθυνση: https://longreads.tni.org/ruling-the-waves

Επιμέλεια – Απόδοση στα Ελληνικά: Καίτη Μυλωνά

Μέχρι το 2018, 100 διεθνικές εταιρείες (TNC) αντιπροσώπευαν το 60% του κεφαλαίου που συσσωρεύτηκε στην οικονομία των ωκεανών. Μόνο το υπεράκτιο πετρέλαιο και φυσικό αέριο και η ναυτιλία αντιπροσώπευαν το εντυπωσιακό 86% αυτών των 100 εταιρειών. Έτοιμες να ανακτήσουν τα προ πανδημίας επίπεδα, οι υπεράκτιες επενδύσεις σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο προβλέπεται να φτάσουν τα 155 δισεκατομμύρια δολάρια φέτος, υπερδιπλάσιες από τις αναμενόμενες επενδύσεις σε υπεράκτια αιολική ενέργεια έως το 2025. Άλλοι τομείς επεκτείνονται επίσης γρήγορα. Ο τουρισμός κρουαζιέρας βρίσκεται σε μια ισχυρή ανάκαμψη, επιτρέποντας στους πελάτες να επιλέξουν μεταξύ μαθημάτων γιόγκα στο Βόρειο Πόλο και κατασκήνωσης στους αμμόλοφους του Κατάρ. Στοίχημα σε προγράμματα «βιώσιμης χρηματοδότησης χρέους». Όσον αφορά τη δυναμική των συνολικών επενδύσεων, ωστόσο, το τιμόνι της παγκόσμιας οικονομίας των ωκεανών παραμένει σταθερά ελεγχόμενο από τους τομείς της ορυκτής ενέργειας και της ναυτιλίας.

 Πρόσφατες οικονομικές στατιστικές και εκθέσεις για την οικονομία των ωκεανών έριξαν ένα απογοητευτικό φως στην άνοδο ενός μικρού αριθμού TNC σε έναν χώρο από τον οποίο περίπου 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι εξαρτώνται για τη διαβίωσή τους.

Αλλά ούτε αυτό είναι αρκετό. Μεταξύ των κορυφαίων παγκόσμιων TNC, η εταιρική ισχύς εδραιώνεται σταδιακά, σημειώνοντας μια απότομη άνοδο πολλών οιονεί ολιγοπωλίων. Λίγο πριν από την πανδημία, ο τομέας της ναυτιλίας εμπορευματοκιβωτίων ενοποιήθηκε σε τρεις μεγάλες συμμαχίες, οι οποίες διοικούσαν από κοινού περίπου το 80% του παγκόσμιου εμπορίου εμπορευματοκιβωτίων. Και ακόμη και όταν οι παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού έπεσαν υπό συνεχή πίεση από το 2020 – οδηγώντας ορισμένους να προαναγγέλλουν το τέλος της παγκοσμιοποίησης, όπως την ξέραμε – η Δανέζικη εταιρεία πρωτοπόρος στον τομέα των logistics Maersk ανακοίνωσε τα υψηλότερα κέρδη της από ποτέ για το πρώτο τρίμηνο του 2022. Όχι μόνο για τη Maersk, αυτό ακολουθεί ένα έτος ρεκόρ παγκόσμιων συγχωνεύσεων και εξαγορών, που ωθήθηκε από εισφορές από την κεντρική τράπεζα και κρατικές εξαγορές με χρηματοδότηση χρέους. Περιττό να πούμε ότι το ποσοστό της οικονομίας των ωκεανών, που ελέγχεται από έναν φθίνοντα αριθμό μεγάλων TNC, αυξάνεται ακόμη περισσότερο.

 Ακολούθησε η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τους Ωκεανούς που θα πραγματοποιήθηκε στη Λισαβόνα από τις 27 Ιουνίου έως την 1η Ιουλίου. Το τελικό προσχέδιο της δήλωσης των ηγετών που ήταν υπό διαπραγμάτευση πριν από τη διάσκεψη υποστηρίζει μια περαιτέρω βουτιά στην χρηματιστικοποίηση των ωκεανών, όπως ενθαρρύνεται από τις διάφορες εταιρικές εκδηλώσεις. Μεταξύ μιας σειράς υποσχέσεων, οι ηγέτες δεσμεύονται να:

«…διερεύνηση, ανάπτυξη και προώθηση καινοτόμων λύσεων χρηματοδότησης για την προώθηση του μετασχηματισμού σε βιώσιμες οικονομίες με βάση τους ωκεανούς και την κλιμάκωση λύσεων που βασίζονται στη φύση[…], μεταξύ άλλων μέσω συμπράξεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα και μέσων κεφαλαιαγοράς,[… ], καθώς και την ενσωμάτωση των αξιών του θαλάσσιου φυσικού κεφαλαίου στη λήψη αποφάσεων και την αντιμετώπιση των φραγμών στην πρόσβαση στη χρηματοδότηση».

 Ωστόσο, ενώ οι κυβερνήσεις θα χρησιμοποιήσουν τις πολλές παράπλευρες εκδηλώσεις της συνάντησης για να σφυρηλατήσουν ισχυρότερους δεσμούς με τον επιχειρηματικό και τον τραπεζικό τομέα σε μια προσπάθεια να «θεραπεύσουν τη θάλασσα», τα κοινωνικά κινήματα ανησυχούν για έναν απαράμιλλο γύρο «αρπαγών των ωκεανών».

 Τελικές παρατηρήσεις-Συμπεράσματα

Κάθε χρόνο, ο έλεγχος της παγκόσμιας οικονομίας των ωκεανών παγιώνεται περαιτέρω στα χέρια λιγότερων και ολοένα και μεγαλύτερων πολυεθνικών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.

Φυσικά, η συγκέντρωση της οικονομικής επιρροής έχει ως αποτέλεσμα τη συγκέντρωση του ελέγχου στον θαλάσσιο χώρο, στην τεχνολογία και στην ιδιόκτητη γνώση που εντείνει τις οικονομικές αντιθέσεις. Μέσα από δεκαετίες συγχωνεύσεων και εξαγορών, το 60% των οικονομικών δραστηριοτήτων βρίσκεται πλέον στα χέρια μόλις 100 εταιρειών, ενώ όσον αφορά τα έσοδα στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου ακολουθεί η ναυτιλία – συμπεριλαμβανομένων των λιμενικών δραστηριοτήτων – ο τουρισμός, η βιομηχανική αλιεία και η υπεράκτια αιολική ενέργεια.

Νέες επενδύσεις μεγάλης κλίμακας από τις υψηλότερης αξίας πολυεθνικές εταιρείες στην οικονομία των ωκεανών, όπως η Saudi Aramco, η Petrobas ή η ExxonMobile, που υποστηρίζονται από τους κορυφαίους διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων, προσθέτουν στην ήδη έντονη πίεση στους θαλάσσιους πόρους και ενισχύουν τον ανταγωνισμό στον θαλάσσιο χώρο. Μέσα σε αυτή τη διαδικασία επανεπένδυσης κεφαλαίου και συσσώρευσης με επίκεντρο τους μετόχους, οι ψαράδες μικρής κλίμακας, η μισθωτή εργασία και οι παράκτιοι πληθυσμοί απομακρύνονται από την οικονομική συμμετοχή και τη λήψη αποφάσεων, με πολλούς να χάνουν την πρόσβαση στους χώρους από τους οποίους εξαρτάται η επιβίωσή τους.

Σε μια προφανή παραμέληση αυτής της οικονομικής πραγματικότητας, η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τους Ωκεανούς δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι και οι δύο πλευρές βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο όταν οι διορισμένοι «ενδιαφερόμενοι φορείς» προσκαλούνται στο τραπέζι στη Λισαβόνα. Υποστηρίζοντας μια προσέγγιση πολλών ενδιαφερομένων, η διάσκεψη επιδιώκει να προωθήσει τους στόχους βιωσιμότητας των Ηνωμένων Εθνών, ενθαρρύνοντας τους συμμετέχοντες να διακηρύξουν εθελοντικές δεσμεύσεις. Ωστόσο, ενώ το συνέδριο μπορεί κάλλιστα να σπάει ρεκόρ όσον αφορά τις οικονομικές δεσμεύσεις, μένει να φανεί αν αυτές θα επιτύχουν την ατζέντα των ΣΒΑ για να «να μην αφήσουν κανέναν πίσω». Λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν υπάρχει ακόμη λειτουργικός μηχανισμός για τη διασφάλιση της τήρησης των δεσμεύσεων και ότι η παρακολούθηση παραμένει μια μεγάλη πρόκληση, οι πιθανότητες είναι μικρές ότι ο επόμενος γύρος εθελοντικών δεσμεύσεων θα συμβάλει στον σεβασμό, την προστασία και την εκπλήρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των οικονομικών αναγκών της πλειοψηφίας.

Όταν ο Ειδικός Απεσταλμένος του ΟΗΕ για τους Ωκεανούς νωρίτερα αυτό το έτος έθεσε υψηλές προσδοκίες για τη διάσκεψη της Λισαβόνας, με την αναφορά του «ο Διευθύνων Σύμβουλος της BlackRock μίλησε υπέρ του να κερδίζεις το οτιδήποτε την κατάλληλη στιγμή (τώρα που γυρνάει) και επιβεβαίωσε επίσης την πίστη της διάσκεψης στην πολυμετοχικότητα και τις εθελοντικές δεσμεύσεις. Αλλά αυτή η πορεία είναι ακριβώς αυτό για το οποίο προειδοποίησαν περισσότερα από 1.000 κινήματα και ΜΚΟ στην επιστολή τους που καταδικάζουν μια παρόμοια διάσκεψη του ΟΗΕ το 2021, αναφερόμενοι στην ώθηση των Ηνωμένων Εθνών για «…πολυμετοχική διακυβέρνηση για την περαιτέρω εδραίωση της εταιρικής επιρροής στους δημόσιους θεσμούς σε εθνικό και επίπεδο ΟΗΕ».

Για να καταστεί η διακυβέρνηση των ωκεανών μια δίκαιη και διαφανής εξέλιξη, η αναγνώριση των οικονομικών ανισορροπιών στην παγκόσμια οικονομία των ωκεανών και η συνακόλουθη κατανομή της πολιτικής δύναμης θα είναι το ουσιαστικό πρώτο βήμα. Επομένως, η διασφάλιση ότι η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τους Ωκεανούς δεν θα γίνει απλώς μια άλλη μεγάλη ευκαιρία μπλε ξεπλύματος, θα εξαρτηθεί από τους ηγέτες των κρατών και άλλους φορείς λήψης αποφάσεων που θα αντιμετωπίσουν επειγόντως τα βαθιά ριζωμένα ελαττώματα/λάθη της τρέχουσας πολιτικής διαδικασίας.

*Πηγή: το κείμενο αποτελεί τη μετάφραση κάποιων αποσπασμάτων από το άρθρο των Castern Pederrrsen (TNI) and Dr, Felix Mallin (University of Copenhagen) με τίτλο: Ruling the WavesHow corporations are deepening their control of global ocean politics, στο site του TNI και στην διεύθυνση: https://longreads.tni.org/ruling-the-waves

Επιμέλεια – Απόδοση στα Ελληνικά: Καίτη Μυλωνά

Το άρθρο Πώς οι εταιρείες βαθαίνουν τον έλεγχό τους στην παγκόσμια πολιτική των ωκεανών εμφανίστηκε πρώτα στο Nature Friends.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *