Και βέβαια ο λόγος που τα λέω έτσι είναι η αναφορά του πρωθυπουργού μας, σε ομιλία του προς κάποιους νέους, ότι πρέπει να βλέπουν ολιστικά τη ζωή και ότι τα λεφτά, βρε αδερφέ, δεν είναι το παν. Κι έτσι ο όρος «ολιστικά» έγινε ιότροπος στο Τουίτερ και στο Φέισμπουκ. Είδα κάμποσα πετυχημένα αστεία, αλλά πιο πολύ μου άρεσαν κάποια λογοπαίγνια όπως «ο παλιάτσος ολιστής» ή «ολιστής με τις γλαδιόλες».
Και ξεκινάμε τα μεζεδάκια μας με ένα μεταφραστικό μαργαριτάρι που διορθώθηκε, αλλά με τρόπο που μάλλον φανερώνει την άγνοια του συντάκτη.
Ο λόγος για το απίστευτο μακελειό στο δημοτικό σχολείο στο Τέξας, ή μάλλον για τη συζήτηση στις ΗΠΑ σχετικα με το μακελειό αυτό -όπου ένας ρεπουμπλικάνος βουλευτής, βασιζόμενος σε μια πλαστή φωτογραφία που διακινούσαν ακροδεξιοί, δήλωσε, σύμφωνα με το Πρώτο Θέμα, ότι ο φονιάς ήταν «ένας τρανσέξουαλ αριστεριστής παράνομος εξωγήινος».
Γελάσαμε πολύ διαβάζοντάς το και, μοιραία, το μυαλό μας πήγε στον διάσημο εξωγήινο του Υμηττού ο οποίος, σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, είχε συμβουλέψει κάποιον νέο να κάνει αλλαγή φύλου (ή κάτι τέτοιο).
Στην προκείμενη περίπτωση, βέβαια, ο εξωγήινος γεννήθηκε από μεταφραστική ατζαμοσύνη, διότι ο ακροδεξιός βουλευτής είπε It’s a transexual leftist illegal alien.
Στα αγγλικά, alien όμως είναι, απλώς, ο αλλοδαπός -και illegal alien είναι ο επίσημος όρος για τον «παράνομο» μετανάστη.
Τελικα, το διόρθωσαν (αν και το λάθος σώζεται σε αναδημοσιεύσεις), άφησαν το τρανσέξουαλ μόνο στον τίτλο και στο άρθρο έγραψαν:
…ο Γκοσάρ έγραψε στο Twitter ότι ο 18χρονος Σαλβαδόρ Ράμος, που σκότωσε 19 μαθητές και δύο δασκάλες, προτού πέσει νεκρός από τα πυρά ενός συνοριακού φρουρού, ήταν ένας «τρανσέξουαλ αριστεριστής παράνομος ξένος» (σ.σ. χρησιμοποίησε μεταφορικά τη λέξη «alien»).
Όχι, φίλτατε. Δεν χρησιμοποίησε «μεταφορικά» τη λέξη alien ο βουλευτής! Η λέξη σημαίνει, στην κυριολεξία, τον αλλοδαπό, τον ξένο, αυτή ήταν και η αρχική σημασία της -μετά πήρε και τη σημασία του εξωγήινου.
Και κάτι ακόμα, πάλι μεταφραστικό: όταν βλέπουμε στα αμερικάνικα leftist δεν είναι ο αριστεριστής, κι ας έχει -ist! Είναι ο αριστερός.
* Και πάλι από τον Σκάι, ένα δεύτερο μεταφραστικό. Σε άρθρο για τα γλυπτά του Παρθενώνα Βρετανός καθηγητής φέρεται να λέει: «Είναι διάφανα σαφές ότι τα περισσότερα μάρμαρα που πήρε ο Έλγιν, τα πήρε από το μνημείο».
Αυτό μυρίζει κατά λέξη μετάφραση του It is crystal clear that… Όμως στα ελληνικά λέμε «είναι ολοφάνερο», «είναι οφθαλμοφανές», «είναι φως φανάρι» και άλλα πολλά, αναλόγως ύφους.
* Kι αλλο ένα μεταφραστικό, αυτή τη φορά όμως από μηχανάκι, από την αυτόματη μετάφραση του Spotify, αν δεν κάνω λάθος, που προσφέρει, ανάμεσα στ’ άλλα, ταξινόμηση των επεισοδίων «ανά ραντεβού».
Sort by date, βεβαίως!
* Και συνεχίζουμε μεταφραστικά, αλλά εδώ δεν ξέρω αν η μετάφραση έγινε από μηχανάκι ή από άνθρωπο.
Σε άρθρο του Χάφιποστ για το διαιτολόγιο τεσσάρων καρδιολόγων, που ζουν στις ΗΠΑ, διαβάζω ότι ο δρ. Σαμίρ Μέχτα στις 3 μμ συνηθίζει να τρώει, για σνακ, ένα «ευγενικό» μπαρ.
Φανταστείτε ότι το έγραψε αυτό κάποιος συντάκτης και δεν αναρωτήθηκε: Τι γράφω εδωπέρα;
Ή μάλλον αναρωτήθηκε, διότι έτσι εξηγείται ότι έβαλε σε εισαγωγικά τη λέξη «ευγενικό», που σημαίνει ότι κάτι δεν του φάνηκε να είναι εντάξει, μια και αυτός είναι ένας από τους ρόλους των εισαγωγικών, όταν δηλώνουν ότι κάπως έτσι είναι αλλά όχι ακριβώς αλλά πού να ψάχνω τώρα για το ακριβώς σωστό. Όμως το προσπέρασε αγέρωχα, απλώς βάζοντας τη λέξη σε εισαγωγικά.
Τι τρώει λοιπόν ο Δρ. Μέχτα στις 3μμ; Μην του στείλετε μέιλ, υπάρχει το αγγλικό άρθρο για να σας απαντήσει -δεν έχω πρόχειρο το λινκ, αλλά το κοίταξα και λέει Kind bar, που θα πει μια μπάρα δημητριακών της μάρκας Kind –σαν κι αυτές.
Και όχι, δεν είναι ανάγκη να ζεις στις ΗΠΑ ή στην Αγγλία για να το ξέρεις αυτό, αν βάλετε στο γκουγκλ «Kind bar» βγαίνει φάτσα κάρτα η μπάρα της μάρκας αυτής. Αλλά βέβαια με τις αμοιβές των ιστοτόπων, το γκούγκλισμα είναι πολυτέλεια.
Έχει κι άλλα το άρθρο, ας πούμε «ένα στρογγυλό επίπεδο ψωμί … φτιαγμένο από πέτρινο αλεύρι ολικής αλέσεως», που σας τα αφήνω σαν άσκηση.
* Η τρολιά της εβδομάδας, σε σχέση με το πρωθυπουργικό ταξίδι στη Βοστώνη, ήταν το παραποιημένο έγγραφο από τη Διαύγεια, που κυκλοφόρησε στα σόσιαλ.
Το ιστορικό, το βλέπετε εδώ.
Για να συνοψίσω, το πραγματικό έγγραφο είχε την έγκριση της εξής δαπάνης:
και το παραποιημένο έγραφε:
Τώρα, αναρωτιέμαι αν υπάρχει λογικός άνθρωπος που να διαβάσει για τον τοπικό πολιτιστικό σύλλογο «Οι Κέλτες της Βοστώνης» και να μην σκεφτεί ότι είναι τρολιά.
Τι να σας πω, εγώ γέλασα πολύ και το βρήκα και πολύ καλογραμμένο, ειδικά τις επεξηγηματικές παρενθέσεις («καρποί αραβοσίτου» και «τύπου κόλα») -αλλά το κυβερνών κόμμα ζήτησε παρέμβαση της δικαιοσύνης, αναρωτιέμαι για ποιο αδίκημα.
Και κάτι ακόμα. Βλέπω ότι υπογράφει «Η αναπληρώτρια διατάκτης». Γιατί όχι «αναπληρώτρια διατάκτρια»; (Πιο κάτω, υπογράφει και μια «διευθύντρια», πάλι καλά).
* Πάμε στον αμφίσημο τίτλο της εβδομάδας:
Έρευνα σχετικα με το μέλι του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου ΑΠΘ
Φυσικά, όπως λέει και η αρχή του άρθρου, η έρευνα γίνεται από το ΑΠΘ, είναι λοιπόν «έρευνα του ΑΠΘ» που ερευνά το μέλι, και όχι κάποια έρευνα που ερευνά «το μέλι του ΑΠΘ».
Ειδικά το ΑΠΘ, που έχει πανεπιστημιακό δάσος στο Περτούλι, θα μπορούσε να παράγει και μέλι.
* Η Γκάρντιαν δημοσίευσε άρθρο για τα γλυπτά του Παρθενώνα. Στα ελληνικά μέσα (παράδειγμα) διαβάζω και το εξής:
«Ο Λόρδος Έλγιν χρησιμοποίησε παράνομα και άδικα μέσα για να αρπάξει και να εξάγει τα Γλυπτά του Παρθενώνα, χωρίς πραγματική νομική άδεια για κάτι τέτοιο, σε μια κατάφωρη πράξη κατά συρροή κλοπής», αναφέρει η Ελληνίδα υπουργός.
Προφανώς η δήλωση της κ. Μενδώνη εδώ μεταφέρεται μεταφρασμένη από το ΑΠΕ, οπότε δεν θα της χρεώσουμε το «να εξάγει», που κανονικά θα έπρεπε να είναι «να εξαγάγει» ή, όπως λένε οι πάντοτε καλαίσθητοι Κύπριοι, «να εξάξει», λύση που την προτιμώ τελικά.
* Μου γράφει φίλος στο Τουίτερ:
Στο nickelodeon οι μικροί μου ακούνε κάθε τόσο «Ποιά είναι αυτή η καινούργια μπάλα που όλοι μιλάνε;».
Στέλνω και το βίντεο με λινκ στο 16ο δευτερόλεπτο όπου ακούγεται η φράση.
Στέκει αυτή η πρόταση ή θέλει «Ποιά είναι αυτή η καινούργια μπάλα που όλοι μιλάνε γι’ αυτήν;»
Όχι, δεν μου αρέσει το «η μπάλα που όλοι μιλάνε». Θα διέφερε αν είχαμε «Ποια είναι αυτή η καινούργια μπάλα που όλοι θέλουν να αγοράσουν;» ή «Ποια είναι αυτή η καινούργια μπάλα που όλοι επιθυμούν;» (αν και πάλι, εγώ θα έβαζα και τον αδύνατο τύπο: που όλοι την επιθυμούν).
Η διόρθωση του φίλου είναι μια χαρά -προφορικό λόγο έχουμε, θα ήταν βαρύ το «Ποια είναι αυτή η καινούργια μπάλα για την οποία όλοι μιλάνε;»
* Στο άρθρο για τις λέξεις σε -άζ που είχαμε τις προάλλες ανέφερα και μερικούς όρους από το Αντίστροφο Λεξικό που τους χαρακτήρισα «πολύ σπάνιους» και ένας από αυτούς ήταν το «ρενσάζ».
Ίσως κακώς τον είπα «πολύ σπάνιο». Πάντως, τον συνάντησα, μασκαρεμένο έστω, σε φωτογραφία από τιμοκατάλογο κομμωτηρίου, σε μια ομάδα στο Φέισμπουκ.
Μασκαρεμένο, διότι κάποιος θέλησε (όπως και τα ρεφλέ) να τα γράψει με το λατινικό αλφάβητο, «αφού είναι ξένα» (υποθέτω ότι έτσι θα σκέφτηκε). Βέβαια στα γαλλικά γράφεται rinçage, αλλά εκεί θα κολλήσουμε τώρα;
(Τι είναι; δεν ξέρω. Στο πλυντήριο νομίζω πως είναι το ξέβγαλμα, αλλά στο κομμωτήριο δεν έχω πάει).
* Τίτλος άρθρου: Σαφάρι υγειών μικρών επιχειρήσεων στην επαρχία.
Και όπως διαβάζουμε:
«(…)οι τράπεζες «οργώνουν» την επαρχία προς αναζήτηση υγειών μικρών επιχειρήσεων(…)»
Υγεία, αλλά γράφουμε «υγιής» -άλλωστε στα αρχαία ο τύπος ήταν «υγίεια» και προϋπήρξε ο υγιής και από αυτόν προήλθε η υγίεια που έγινε υγεία.
* Διαβάζω στα Νέα για την υπόθεση της αρπαγής του μικρού Ράινερ.
Ο μικρός Ράινερ ερχόμενος λοιπόν στην Ελλάδα ζει με τη μητέρα του, πανεπιστημιακός στο επάγγελμα, ενώ περνά χρόνο και με τη γιαγιά του η οποία ζει στη Κηφισιά, ειδικά όταν η μητέρα του πρέπει να κάνει επαγγελματικά ταξίδια λόγω δουλειάς.
Να μη σταθούμε στα «επαγγελματικά ταξίδια λόγω δουλειάς» (φαίνεται πως υπάρχουν και επαγγελματικά ταξίδια για τουρισμό, κάτι θα ξέρει ο συντάκτης) και να προσέξουμε μια παρωνυχίδα.
Εννοώ το: Ο μικρός Ράινερ ζει με τη μητέρα του, πανεπιστημιακός στο επάγγελμα, ενώ…
Κανονικά, η πρόταση ανάμεσα στα κόμματα, που αποτελεί προσδιορισμό της μητέρας, έπρεπε να είναι στην ίδια πτώση με το «με τη μητέρα του», δηλ. «πανεπιστημιακό στο επάγγελμα». Ετσι που είναι συνταγμένο, κανονικά θα σήμαινε ότι ο μικρός Ράινερ είναι πανεπιστημιακός στο επάγγελμα.
Η αστοχία αυτή, που την έχω αποκαλέσει «παρενθετική ακλισιά», είναι πολύ πιο συχνή απ’ όσο θα νόμιζε κανείς -και κάποιες φορές μπορεί να προκαλέσει πραγματική σύγχυση στον αναγνώστη. Τη λέω έτσι επειδή ο συντάκτης σκέφτεται τη φράση ανάμεσα σε κόμματα σαν παρένθεση -παρόλο που, και με παρένθεση κανονικά μάλλον πρέπει να τηρείται το ομοιόπτωτο
Φυσικά θα ήταν απόλυτα σωστό να έγραφε: «ζει με τη μητέρα του, που είναι πανεπιστημιακός…».
* Τι είναι οι περίοικοι όπλου;
Διαβάζω σε ιστότοπο της Θράκης:
Υποθέτω ότι μπήκε αντί για «όπου», αν και συντακτικά δεν στέκει και πολύ καλά η πρόταση («εντοπίστηκε από περίοικους, όπου και ειδοποίησαν…)
* Κι ένα γουστόζικο ορθογραφικό με ομόηχα σε ιατρικό ιστότοπο:
Το ένοχο γλυκαντικό που προκαλεί κύρωση
Κίρρωση βέβαια, όπως σωστά γράφεται μέσα στο άρθρο.
Κι αυτό μου θύμισε ένα πετυχημένο λογοπαίγνιο του καθηγητή Μάζη (τον οποίο γενικά δεν τον συμπαθώ, αλλά αυτό μου άρεσε) τις πρώτες μέρες του πολέμου: η μόνη κύρωση που φοβούνται οι Ρώσοι είναι η κίρρωση του ήπατος.
* Πιο πάνω υπερασπίστηκα τον τύπο «να εξάξει». Να δούμε άλλο ένα παράδειγμα τέτοιων ρημάτων, από οθονιά που στέλνει φίλος (δεν μου εξήγησε από πού είναι).
Είσαγε το δακτυλικό σου αποτύπωμα
Συχνότερα το βλέπουμε στον πληθυντικό (Εισάγετε….) και είναι εξίσου λάθος, αφού εδώ θέλουμε συνοπτικό τύπο. Κανονικά στον πληθυντικό «εισαγάγετε», στον ενικό δεν τολμώ να σκεφτώ πώς θα ήταν.
Και λοιπόν; Θα πούμε «είσαξε το δακτυλικό σου αποτύπωμα»; θα ρωτήσετε. Στην Κύπρο θα το έλεγαν, ίσως. Αλλά αν δεν έχουμε το θάρρος ή δεν θέλουμε να το πούμε έτσι, δεν έχουμε κάνει κανένα συμβόλαιο που να μας υποχρεώνει να χρησιμοποιούμε το ρήμα «εισάγω». Θα βρούμε άλλο ρήμα ή άλλη διατύπωση. (Βάλε το δακτυλικό σου αποτύπωμα, γιατί όχι; )
* Κι ένα του Γιάννη Χάρη, που δεν έχει πια στηλη αλλά προχτές έγραψε το εξής στο Φέισμπουκ:
Αντιδημοφιλή μικρογλωσσικά, 1
«Φασιστική επίθεση σε ξενώνα ανηλίκων προσφύγων της «Άρσις» στη Θεσσαλονίκη» διαβάζω τίτλο ρεπορτάζ σε εφημερίδα
γιατί αλλιώς; ποιος ξέρει; της Άρσεως; ή μήπως της Άρσιδος, όπως η Ίσις – της Ίσιδος π.χ.; και σε ποιο γλωσσικό αίσθημα αντιστοιχεί αυτό;
έτσι και όταν η Άρτεμη επιμένει να είναι Άρτεμις, και η Άλκηστη Άλκηστις, η Πρωτοψάλτη λ.χ. — τότε τι;
της Αρτέμιδος; ή τάχα της Αρτέμιδας; της Αλκήστιδος; ή της Αλκήστιδας;
της Άρσις λοιπόν και της Άρτεμις και της Άλκηστις,
αυτό λέει το γλωσσικό αίσθημα, και με το γλωσσικό αίσθημα πορεύεται ο χρήστης και η γλώσσα, όχι με αναντίστοιχη αλλιώς, αποστηθισμένη γνώση
* Κι ένα τελευταίο μεταφραστικό, που σχολιάστηκε με την αναμενόμενη θυμηδία στα σόσιαλ.
Το πολίτικο με κανταΐφι αποδόθηκε Politician with kadaifi.
Λέτε να τρώγονται έτσι;
* Και κλείνω με έναν πυροβολισμό με τόξο.
Κουτάβι βρέθηκε με βέλος περασμένο στο λαιμό του – Το πυροβόλησαν σκόπιμα.
Και το άρθρο συνοδεύεται από φωτογραφία ενός συμπαθέστατου τσιουάουα με ένα βέλος να διαπερνά τον λαιμό του.
Και συνεχίζει το άρθρο: «Το να πυροβολεί κάποιος εσκεμμένα αυτό το καημένο κουτάβι με ένα βέλος είναι αηδιαστικό».
Βλέπετε, στα αγγλικά λένε shoot και για τους πυροβολισμούς και για τα χτυπήματα με τόξο ή με βαλλίστρα. Αλλά δεν θα μεταφραστεί «πυροβολήθηκε» παιδιά. Χτυπήθηκε το καημένο, αν και ευτυχώς τώρα χαίρει άκρας υγείας. Καλό σαββατοκύριακο, ολιστικό!
