Γράφει η Λεύκη Σαραντινού
Την Ελληνική Επανάσταση με άλλα μάτια, εκείνα ενός ιατρού, βλέπει ο ιστορικός με ειδίκευση στην ιστορία της Δημόσιας Υγείας, Θανάσης Μπαρλαγιάννης. Προσφέρει, επομένως, στο βιβλίο του μία εντελώς διαφορετική προσέγγιση και ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης από όσες έχουμε συνηθίσει να διαβάζουμε ως τώρα.
Πρόκειται για ένα θέμα για το οποίο όχι μονάχα το ευρύ κοινό, αλλά και οι ίδιοι οι ιστορικοί δεν γνωρίζουν πολλά και το οποίο δεν έχει μελετηθεί επαρκώς ως τις μέρες μας. Αφορμή για την έκδοση και τη συγγραφή του παρόντος πονήματος, ήταν τόσο η πανδημία του Covid-19, όσο και η επέτειος των διακοσίων χρόνων από την Παλιγγενεσία.
Ο Μπαρλαγιάννης εκθέτει πρωτίστως την κατάσταση από υγειονομικής πλευράς κατά τους τελευταίους αιώνες της οθωμανοκρατίας στον ελλαδικό χώρο και σημειώνει τις αλλαγές που πραγματοποιούνται υπό την επιρροή της Δύσης, στην οθωμανική αυτοκρατορική διακυβέρνηση της υγείας και της σωματικής υγιεινής. Αναφέρει τους πιο γνωστούς γιατρούς της εποχής, αλλά και ποια επαγγέλματα αναλάμβαναν παράλληλα και καθήκοντα θεραπευτών, όπως π.χ. οι μπαρμπέρηδες, οι φαρμακοποιοί, οι μοναχοί, οι λόγιοι, οι καφεπώληδες κ.α. Αποτιμά επίσης τη συνεισφορά των Οθωμανών στον τομέα της υγείας.
Το δεύτερο κεφάλαιο εξετάζει τη σωματική υγιεινή κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης, τη διατροφή, την ένδυση, την επιμελητεία και την προσωπική υγιεινή των Αγωνιστών του 1821, καθώς και τις αλλαγές που επέφερε ο πόλεμος στο όλο ζήτημα.
Το τρίτο κεφάλαιο πραγματεύεται ζητήματα τα οποία αφορούν τη στρατιωτική ιατρική, είτε στα πεδία των μαχών, είτε στα μετόπισθεν, καθώς και την ύπαρξη στρατιωτικών νοσοκομείων. Εδώ ανακινείται επίσης και το προσφυγικό ζήτημα, ένα ζήτημα καίριας σημασίας σχετικά με τι επιπτώσεις του στο ζήτημα της δημόσιας υγείας στην ελλαδική χερσόνησο κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης, αφού οι συνεχείς μετακινήσεις πληθυσμών αποτελούσαν πρώτης τάξεως ευκαιρία για τη μετάδοση λοιμωδών ασθενειών.
Στο τελευταίο κεφάλαιο εξετάζεται η υγεία από την πλευρά του κράτους, οι μηχανισμοί, δηλαδή, που χρησιμοποιούσε το νεοσύστατο ελληνικό κράτος προκειμένου να διαχειριστεί την εξάπλωση πανδημιών, όπως την πανώλη που είχε ενσκήψει στην ελληνική χερσόνησο κατά τα τελευταία χρόνια της Επανάστασης. Χαρακτηριστικό είναι το παρακάτω απόσπασμα σχετικά με το πως έβλεπαν οι πολιτικές αρχές και οι άνθρωποι τον πιο διαδεδομένο σήμερα θεσμό στον χώρο της υγείας:
“Το νοσοκομείο υπηρετούσε, όπως κάθε άλλο μέτρο περίθαλψης, αλλά με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, τη λογική της διανομής και της δέσμευσης στον χώρο και στις τοπικές αλληλεξαρτήσεις. Το νοσοκομείο επέβαλλε έναν σχεδόν απόλυτο έλεγχο στις σωματικές εκκρίσεις, στις συμπεριφορές, στη στάση του σώματος, στην εκδήλωση του πόνου και άλλων αυθόρμητων εκφράσεων καθώς και την ομοιομορφία, την ταξινόμηση, την οριοθέτηση, την υγιεινή“.
Παρ’ όλο που το βιβλίο αποτελεί καθαρά επιστημονικό σύγγραμμα και είναι γραμμένο σε γλώσσα συναφή, εντούτοις προσφέρεται για ανάγνωση από όποιον θέλει να εντρυφήσει στο θέμα. Κυρίως όμως, το συγκεκριμένο πόνημα των εκδόσεων του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου προσφέρεται για να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο για νέους ιστορικούς και ερευνητές της Ελληνικής Επανάστασης.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι οι εκτενείς σημειώσεις στο τέλος κάθε κεφαλαίου και η παράθεση της βιβλιογραφίας θα αποτελέσει πολύτιμο αρωγό σε όποιον αποφασίσει να ασχοληθεί περαιτέρω με το συγκεκριμένο ζήτημα.
The post "Ιατρική ιστορία της Επανάστασης του 1821" appeared first on Vakxikon.gr – Vakxikon.gr Media & Publishing Group.
