Από την Παρασκευή βουίζει η χώρα για το σκάνδαλο της παρακολούθησης του τηλεφώνου του Νικου Ανδρουλάκη από την ΕΥΠ. Το θέμα το έχουμε ήδη συζητήσει σε σχόλια, χωρίς όμως να του αφιερώσουμε ειδικό άρθρο. Παράλειψη, διότι εμείς εδώ λεξιλογούμε, και η περίπλοκη αυτή υπόθεση, που ακόμα δεν ξέρουμε μέχρι πού θα οδηγήσει, μας έκανε να μάθουμε μια καινούργια λέξη, τη λέξη «επισύνδεση».
Συγκεκριμένα, μετά την παραίτηση του κ. Παναγιώτη Κοντολέοντος (αυτός επέλεξε να κλίνεται), διοικητή της ΕΥΠ, για το θέμα της παρακολούθησης του Ν. Ανδρουλάκη, το ΑΠΕ μετέδωσε ότι «Κυβερνητικές πηγές διευκρίνιζαν ωστόσο ότι πρόκειται για νόμιμη επισύνδεση, η οποία έγινε κατόπιν εισαγγελικής άδειας, για την οποία δεν υπήρχε ενημέρωση στο Μέγαρο Μαξίμου».
Και απο τότε αρχίσαμε όλοι να μιλάμε για την επισύνδεση, κάνοντας και κάποια λογοπαίγνια, οπως ταιριάζει κάθε φορά που μια λέξη βγαίνει από το λαγούμι της ειδικής ορολογίας στο φως και διεκδικεί το δεκαπεντάλεπτο της δημοσιότητας.
Διότι η λέξη «επισύνδεση» δεν είναι καινούργια για όλους. Στην ορολογία των τηλεπικοινωνιών υπάρχει από καιρό, περιλαμβάνεται ας πούμε στο λεξιλόγιο της ΑΔΑΕ (Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών), όπου διαβάζουμε:
επισύνδεση ή εισβολή (intrusion)
Απόπειρα παραβίασης της εμπιστευτικότητας, ακεραιότητας και διαθεσιμότητας των υπολογιστικών συστημάτων και των δικτύων του παρόχου, καθώς και προσπάθεια παράκαμψης των μηχανισμών ασφάλειας αυτών.
Βέβαια, ο ορισμός αυτός παραπέμπει σε μια εξωθεσμική παραβίαση ή απόπειρα παραβίασης, ενώ στην προκειμένη περίπτωση η επισύνδεση έγινε νόμιμα, υστερα από άδεια της αρμόδιας εισαγγελέα εφετών. Αλλά και ο αγγλικός όρος, intrusion, σε εξωθεσμική επέμβαση παραπέμπει, σε ενέργεια κακόβουλου χάκερ.
Θα μου πείτε ότι και το «επι-» της επισύνδεσης έχει τον χαρακτήρα της επ-έμβασης, της επί-θεσης. Πράγματι. Πάντως, κάποιος έγκριτος νομικός έγραψε ότι πρόκειται, με άλλα λόγια, για άρση του απορρήτου των επικοινωνιών, έναν όρο που ήταν γνωστός στο ευρύτερο κοινό.
Προσθέτω εδώ τον ορισμό της επισύνδεσης, όπως περιλαμβάνεται στο προεδρικό διάταγμα 47 (ΦΕΚ Α΄ 64/10.3.2005) «Διαδικασίες καθώς και τεχνικές και οργανωτικές εγγυήσεις για την άρση του απορρήτου των επικοινωνιών και για τη διασφάλισή του».
…
Αρθρο 2.
Ορισμοί.
…
11. «Επισύνδεση»:
Η παράλληλη σύνδεση τρίτου σε δίκτυο επικοινωνιών κατά τρόπο ώστε να παρακολουθεί διεξαγόμενη επικοινωνία και να λαμβάνει το περιεχόμενο και τα στοιχεία αυτής σε πραγματικό χρόνο.
Αλλά όπως και αν την πούμε, έστω κι αν έγινε με άδεια εισαγγελέα, δηλαδή «νόμιμα», δεν παύει να ισχύει ότι η παρακολούθηση ενός ευρωβουλευτή και υποψήφιου πολιτικού αρχηγού είναι γεγονός πρωτοφανές, από εκείνα που μπορεί να ρίξουν κυβερνήσεις.
Διότι, κακά τα ψέματα, δεν πείθομαι καθόλου από τη δικαιολογία ότι ο πρωθυπουργός δεν είχε ενημερωθεί από την ΕΥΠ για την παρακολούθηση του τηλεφώνου του κ. Ανδρουλάκη, πολύ περισσότερο όταν η ΕΥΠ υπάγεται απ’ ευθείας στον πρωθυπουργό, μια αλλαγή που έγινε αμέσως μετά την αναληψη της εξουσίας από τον κ. Μητσοτάκη, και όταν ο παραιτηθείς διοικητής, ο κ. Κοντολέων, αποτελούσε προσωπική επιλογή του κ. Μητσοτάκη, και μάλιστα χρειάστηκε να αλλάξει ο νόμος προκειμένου να τοποθετηθεί ως διοικητης διότι με τον έως τότε ισχύοντα νόμο δεν είχε τα τυπικά προσόντα που απαιτουσε η θέση!
Και για ποιον λόγο τάχα να ήταν απαραίτητη για λόγους εθνικής ασφαλείας η παρακολούθηση του κ. Ανδρουλάκη; Η Καθημερινή έγραψε ότι ο κ. Κοντολέων «φέρεται να επικαλέστηκε ότι η παρακολούθηση του κ. Ανδρουλάκη έγινε κατόπιν αιτήματος ξένων αρχών, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι την άρση απορρήτου στο κινητό του προέδρου του ΠΑΣΟΚ ζήτησαν οι υπηρεσίες πληροφοριών της Ουκρανίας και της Αρμενίας. Κάποιες άλλες πηγές ενημέρωσης σημείωναν ότι το ενδιαφέρον των ξένων υπηρεσιών και κατ’ επέκταση και της ΕΥΠ είχε κεντρίσει η συμμετοχή του κ. Ανδρουλάκη σε επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου με αντικείμενο εμπορικές σχέσεις της Ενωσης με την Κίνα».
Περιττό να πούμε ότι οι δικαιολογίες αυτές είναι έωλες και θυμίζουν το ανέκδοτο με τον βασιλιά, που ζήτησε από τον γελωτοποιό του να βρει μια πράξη που η δικαιολογία της θα ήταν χειρότερη από την ίδια την πράξη. (Λίγες μέρες μετά, όπως ο βασιλιάς καθόταν και ρέμβαζε στο μπαλκόνι, ο τζουτζές τον πλησίασε και τον εθώπευσε στα οπίσθια. — Πώς τολμάς, άθλιε; — Συγνώμη, μεγαλειότατε, σας εξέλαβα για τη βασίλισσα!).
Άλλωστε, η πρεσβεία της Αρμενίας πρώτη και μετά η ουκρανική πρεσβεία διέψευσαν κατηγορηματικά την οποιαδήποτε ανάμιξη των αντίστοιχων χωρών, ενώ η δικαιολογία ότι η παρακολούθηση έγινε εξαιτίας της συμμετοχής του κ. Ανδρουλάκη σε θεσμικά κατοχυρωμένη, επίσημη επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου όχι μόνο εκθέτει διεθνώς τη χώρα αλλά είναι και αβάσιμη, αφού ο κ. Ανδρ. ήταν μέλος της επιτροπής αυτής έως τις εκλογές του 2019. Ο Ραν Ταν Πλαν ζήτησε την άρση απορρήτου; (Τώρα μέλος της ίδιας επιτροπής είναι η κ. Μαρία Σπυράκη. Να παρακολουθείται τάχα κι αυτή;)
Το θέμα περιπλέκεται επειδή, εκτός από την «νόμιμη» επισύνδεση του τηλεφώνου του κ. Ανδρουλάκη από την ΕΥΠ, υπήρξε και προσπάθεια παγίδευσης του τηλεφώνου του με το διεθνώς γνωστό κατασκοπευτικό λογισμικό Predator, ενώ με το ίδιο λογισμικό είχε γίνει παρακολούθηση του τηλεφώνου του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη. Και το ενδιαφέρον είναι ότι ο κ. Γρηγ. Δημητριάδης, ανιψιός του πρωθυπουργού και επικεφαλής του πολιτικου γραφείου του, σύμφωνα με το ρεπορτάζ ανεξάρτητων δημοσιογράφων, είχε σχέσεις με εταιρείες που συνδέονταν με το Predator. Κατά σύμπτωση, ο κ. Δημητριάδης παραιτήθηκε τις προάλλες, επισήμως εξαιτίας του… κλίματος τοξικότητας που επικρατεί, μια δικαιολογία που δεν φαίνεται και τόσο ισχυρή. Ανασκόπηση της υπόθεσης μπορείτε να διαβάσετε στο ευσύνοπτο και διαφωτιστικό σημείωμα της Ελίζας Τριανταφύλλου.
Το θεσμικό πλαίσιο που διέπει την άρση απορρήτου (τις επισυνδέσεις, αν προτιμάτε) είναι ο ν. 2225/1994. Βάσει του νόμου, το αίτημα άρσης πρέπει να εγκριθεί από τον αρμόδιο εισαγγελέα, ο οποίος εκδίδει τη σχετική διάταξη. Το 2021 εκδόθηκαν 15475 τέτοιες εισαγγελικές διατάξεις για λόγους εθνικής ασφαλείας (έναντι 11680 το 2019). Οι διατάξεις δεν συνοδεύονται από αιτιολόγηση, αλλά ο τεράστιος αριθμός τους σημαίνει ότι η αρμόδια εισαγγελέας το 2021 εξέδωσε πάνω από 50 τέτοιες την ημέρα κατά μέσον όρο, στοιχείο που εγείρει την υποψία ότι λίγα πράγματα προλαβαίνει να κάνει πέρα από το να βάζει σφραγίδα στα αιτήματα που δέχεται. Αυτή τη στιγμή τη θέση την έχει η κ. Βλάχου, προσωπική επιλογή του πρωθυπουργού, η τοποθέτηση της οποίας έγινε δεκτή από τον Άρειο Πάγο με οριακή πλειοψηφία 6-5.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η σημερινη κυβέρνηση τροποποίησε τον ν. 2225/94 καταργώντας την πρόνοια που υπήρχε, βάσει της οποίας ο πολίτης που ήταν στόχος της άρσης απορρήτου ενημερωνόταν για την άρση απορρήτου μετά τη λήξη της, ώστε να μπορεί δικαστικά, έστω και εκ των υστέρων, να την προσβάλει. Σήμερα αυτή η δυνατότητα δεν υπάρχει, γεγονός που δίνει θεωρητικά τη δυνατότητα στην κυβερνηση να παρακολουθεί εντελώς ανεξέλεγκτα και χωρίς θεσμικό αντίβαρο, επικαλούμενη προσχηματικά λόγους εθνικής ασφάλειας, χιλιάδες πολίτες, πολιτικούς, επιχειρηματίες, στελέχη της αντιπολίτευσης κτλ. Το ειρωνικό είναι ότι την τροποποίηση αυτή την υπερψήφισε και το ΚΙΝΑΛ, που τώρα ο αρχηγός του βρέθηκε θύμα αυτής ακριβώς της διάταξης.
Και ενώ στον δημόσιο διάλογο, όπως αυτός εκτυλίσσεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είδα όχι λίγους υποστηρικτές του κυβερνώντος κόμματος (καθιαυτού φιλελεύθερους) να διαφωνούν κατηγορηματικά με τους κυβερνητικούς χειρισμούς και να το δηλώνουν χωρίς να μασάνε τα λόγια τους, ταυτόχρονα παρατήρησα μια εκστρατεία σπίλωσης του Ν. Ανδρουλάκη, με άθλια υπονοούμενα για τον ίδιο και τις επαφές του, με τον ίδιο τρόπο που άλλοι λοιδορουν το θύμα του βιασμού («και τι ήθελε έτσι ντυμένη τέτοια ώρα;»). Επειδή η εκστρατεία αυτή, από κορυφαίους φιλοκυβερνητικούς λογαριασμούς, ούτε αυθόρμητη είναι ούτε τυχαία, η ειλικρίνεια της όποιας πρωθυπουργικής συγγνώμης ζητηθεί σήμερα τίθεται ήδη εν αμφιβόλω.
Ταυτόχρονα, η Ομάδα Αλήθειας (μερικοί τη λένε Αλητείας), βασικός λογαριασμός του συστήματος Μητσοτάκη στα σόσιαλ, αναπαρήγαγε δυσωδεις υπαινιγμούς του Φαήλου Κρανιδιώτη, ενός εκ των Τριών Στούτζες της ακροδεξιάς μαζι με τους Μπογδάνο και Τζήμερο, πρακτική που θυμίζει μαφιόζικο εκβιασμό: μη μιλάς πολύ, τις ξέρουμε τις πομπές σου. Παρόμοιους υπαινιγμούς λέγεται ότι έκανε και ο κ. Ρωμανός, προκαλώντας την οργή του Ν. Ανδρουλάκη. (Ο κ. Ρωμανός διέψευσε με οργή τα δημοσιεύματα, αλλά στο ηχητικό απόσπασμα ακούγεται να λέει: «θέλουμε ο κ. Ανδρουλάκης, επειδή πολλά από αυτά είναι ευαίσθητα και θα τα μάθει μόνο ο ίδιος, να έχει θάρρος να τα δημοσιοποιήσει»; Η διατύπωση βάζει σε πολλές σκέψεις).
Θα έχει άραγε αυτή η υπόθεση μακροπρόθεσμες πολιτικές επιπτώσεις; Μια πρώτη σκέψη είναι ότι δυσκολεύει τη δυνατότητα συνεργασίας ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, τουλάχιστο στο κοντινό μέλλον. Αλλά είναι πρόωρο να πούμε περισσότερα, καθώς μπορεί να μη βλέπουμε παρά την κορυφή του παγόβουνου.
Τουλάχιστον όμως μάθαμε μια καινούργια λέξη, την επισύνδεση.
