Θυμάμαι κάποιος έγραφε, χαριτολογώντας, στα αγγλικά, ότι μας περιμένει στο μέλλον μια μεγάλη κρίση, καθώς επίκειται η εξάντληση των τριγράμματων ακρωνύμων της αγγλικής γλώσσας. Βέβαια, κάτι τέτοιο δεν ισχύει, αφού στα ακρώνυμα δεν υπάρχει κοπιράιτ, κι έτσι για ένα συγκεκριμένο τριγράμματο μπορεί να υπάρχουν, και συνήθως υπάρχουν, περισσότερες από μία αποδόσεις.
Συνήθως τα συμφραζόμενα ξεδιαλύνουν για ποιαν απόδοση πρόκειται. Πάντως, στις μεταφραστικές υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συχνά μπαίνει κι ένα μικρό γράμμα για να αποφεύγεται η σύμπτωση των ακρωνύμων -έτσι, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων έχει το ακρώνυμο ΕΤΕπ για να μη συμπίπτει με την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΤΕ. Πιο απίθανο θα ήταν να μπερδέψει κανείς, σε ένα κείμενο, το Κοινό Κέντρο Ερευνών με το ΚΚΕ, το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, αλλά για καλό και για κακό του δόθηκε το ακρώνυμο ΚΚΕρ. Σωστά μάλλον, διότι το ΚΚΕ είναι πασίγνωστο ακρώνυμο.
Το ακρώνυμο ΕΒΕ, μέχρι πρόσφατα, σήμαινε κατά τρόπο μάλλον μονοσήμαντο, την Εθνική Βιβλιοθήκη (της Ελλάδας). Εδώ στο ιστολόγιο κάποτε γράφουμε π.χ. για το ψαχτήρι της ΕΒΕ (στη συλλογή ψηφιοποιημένων εφημερίδων της, η οποία παρεμπιπτόντως αυτή τη στιγμή που γράφω δεν φαίνεται να είναι προσβάσιμη).
Ωστόσο, τα δυο τελευταία χρόνια φάνηκε ένας ανταγωνιστής για το τριγράμματο αυτό ακρώνυμο, που μάλλον έχει υποσκελίσει την Εθνική Βιβλιοθήκη, και εννοώ βέβαια την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής στα ΑΕΙ, που καθιερώθηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση Μητσοτάκη, υποτίθεται για να αναβαθμιστεί η ανώτατη παιδεία και να μην εισάγονται στα πανεπιστήμια φοιτητές με βαθμό κάτω από τη βάση, ή και πολύ κάτω από τη βάση, σε κάποιες ακραίες περιπτώσεις ιδίως σε σχολές χαμηλής ζήτησης.
Ο ΣΥΡΙΖΑ υποσχόταν προεκλογικά ότι θα καταργούσε την ΕΒΕ σε περίπτωση που κέρδιζε τις εκλογές του Μαΐου. Στην προεκλογική αντιπαράθεση γύρω από το ζήτημα, η κ. Νίκη Κεραμέως, η υπουργός που καθιέρωσε την ΕΒΕ, επιτέθηκε στον Νάσο Ηλιόπουλο του ΣΥΡΙΖΑ με την ατάκα: Ο Νάσος Ηλιόπουλος δεν απάντησε αν θα ανέθετε την κατασκευή σπιτιού σε έναν μηχανικό που έχει εισαχθεί στο πανεπιστήμιο με βαθμό 3 στα 20.
Είναι πράγματι εντυπωσιακή αυτή η ατάκα, αλλά αν την εξετάσουμε κάνει απλώς κρότο. Ποτέ δεν εισάγονταν στις πολυτεχνικές σχολές αρχιτέκτονες και πολιτικοί μηχανικοί με βαθμό 3/20, και παρομοίως είναι πρακτικά αδύνατο να εισαχθεί κάποιος στην Ιατρική ή στη Νομική με βαθμό 3 στα 20. Υποψήφιοι με βαθμό κάτω από τη βάση εισάγονταν σε τμήματα πολύ χαμηλής ζήτησης, ιδίως επαρχιακά (σε ένα παλιότερο σχόλιό του ο φίλος μας ο Αθεόφοβος είχε αναφέρει το Τμήμα Μουσειολογίας στον Πύργο, όπου, όπως έλεγε -δεν το έλεγξα- εισάγονταν φοιτητές με 1,7/20 και αποφοιτούσε το 3%).
Το αν έπρεπε να ιδρυθουν αυτά τα τμήματα και, εφόσον ιδρύθηκαν, αν πρέπει να κλείσουν είναι μια άλλη συζήτηση, που πάντως δεν έχει άμεση σχέση με την βάση εισαγωγής. Εξάλλου, η κυβέρνηση Μητσοτάκη έκρινε περιττή την ίδρυση νομικής σχολής στην Πάτρα, όπου είναι βέβαιο ότι η βάση εισαγωγής θα ήταν πολύ ψηλή. Με τη δική μου λογική, αν κρίνεται χρήσιμο να υπάρχει ένα πανεπιστημιακό τμήμα χαμηλής ζήτησης, θα μπορούσε να δέχεται φοιτητές και χωρίς εξετάσεις.
Πέρα από αυτό, ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι, με κάποιο μαγικό τρόπο, εισάγεται στη σχολή Πολιτικών Μηχανικών του ΕΜΠ ένας υποψήφιος με βαθμό 3/20, το σπίτι δεν θα το χτίσει ο 18χρονος πρωτοετής φοιτητής. Θα το χτίσει ο απόφοιτος, που θα έχει «ευδοκίμως» παρακολουθήσει και περάσει πέντε χρόνια απαιτητικών σπουδών, με δύσκολα μαθήματα και με εκπόνηση διπλωματικής εργασίας. Θα μου πείτε ότι είναι απίθανο ο πρωτοετής που μπήκε με 3 να πάρει πτυχίο; Ε, τότε δεν υπάρχει κίνδυνος. Αν πάντως πάρει πτυχίο (πιο σωστά δίπλωμα) από το ΕΜΠ και άδεια ασκήσεως επαγγέλματος από το ΤΕΕ θα τεκμαίρεται άξιος -για τον λόγο αυτό, οι εργοδότες μπορεί να ζητάνε τον βαθμό του πτυχίου του επιστήμονα που θέλουν να προσλάβουν (αν και συνήθως άλλα πράγματα κοιτάζουν κι όχι τόσο πολύ τον βαθμό καθαυτόν) αλλά κανείς εργοδότης δεν έχει ποτέ ενδιαφερθεί για τον βαθμό των εισιτηρίων εξετάσεων!
Η ΕΒΕ όμως, έτσι όπως έχει θεσπιστεί, δεν είναι η βάση του 10, και δεν αποκλείει από τα ΑΕΙ μονάχα υποψήφιους του 9 ή του 8 ή του 6. Έχει θεσπιστεί δυναμικά, δηλαδή εξαρτάται από το πόσο θα γράψουν όλοι οι υποψήφιοι του πεδίου. Αν οι υποψήφιοι γράψουν καλά, η βάση μπορεί να είναι πάνω από 10. Και κάθε ΑΕΙ μπορεί να αποφασίσει να εφαρμόσει συντελεστή βαρύτητας στην ΕΒΕ, που θα είναι πάνω ή κάτω από την τιμή που προκύπτει γενικά (από 0,8 έως 1,2)
Επίσης, εκτός από τη γενική ΕΒΕ, υπάρχει και η ειδική ΕΒΕ, που αφορά τα ειδικά μαθήματα (π.χ. τα Αγγλικά ή Γαλλικά κτλ. στις ξενόγλωσσες φιλολογίες, το Σχέδιο στους Αρχιτέκτονες κτλ.) Και εδώ το κάθε ΑΕΙ μπορεί να αποφασίσει να εφαρμόσει συντελεστή βαρύτητας στην ΕΒΕ (από 0,7 έως 1,1). Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, θεωρητικά αλλά και πρακτικά, να αποκλείονται από σχολές υποψήφιοι που έχουν βαθμό πολύ πάνω από το 10.
Οι αδικίες της ΕΒΕ, έτσι όπως ισχύει, φάνηκαν ξεκάθαρα με την περίπτωση μιας υποψήφιας με άριστους βαθμούς στα περισσότερα μαθήματα, που δεν μπορεί να επιλέξει στο μηχανογραφικό της την Αρχιτεκτονική του ΕΜΠ επειδή στο μάθημα του Ελεύθερου Σχεδίου, αν και έγραψε 13,8, δηλαδή πολύ πάνω από τη βάση όπως καταλαβαίνουμε τη λέξη οι κοινοί θνητοί, έμεινε λίγο κάτω από την ελάχιστη βάση εισαγωγής για το ΕΜΠ, που διαμορφώθηκε στο 14,46.
Όπως η ίδια γράφει, το αίσθημα της αδικίας εντείνεται αν πάρουμε υπόψη ότι το Ελεύθερο Σχέδιο δεν διδάσκεται στα σχολεία (όπως και το Γραμμικό, άλλωστε, ενώ το ίδιο ισχύει και με τα Ισπανικά και τα Ιταλικά για τις αντίστοιχες σχολές ξένων γλωσσών). Αυτό σημαίνει ότι ο μαθητής της επαρχίας, αν κατοικεί σε πόλη όπου δεν υπάρχουν φροντιστήρια για σχέδιο, είναι σε σοβαρότατη μειονεκτική θέση, αφού δεν έχει να περάσει τη βάση του 10 αλλά μια πολύ ψηλότερη βάση.
Στο μάθημα του Ελεύθερου Σχεδίου ο μέσος όρος των υποψηφίων του 2ου πεδίου ήταν 14,46. Το ΕΜΠ και το ΑΠΘ επέλεξαν συντελεστή 1, άρα η συγκεκριμένη υποψήφια δεν μπορεί να δηλώσει τις σχολές αυτές στο μηχανογραφικό της, ενώ οι άλλες αρχιτεκτονικές σχολές ήταν πιο φειδωλές και εφάρμοσαν συντελεστή 0,7 ή 0,8 ή 0,9 (που οδηγεί σε βαθμό 10,12 ή 11,57 ή 13,01 αντίστοιχα).
Σε άρθρο του ένας φίλος μου εκπαιδευτικός εκθέτει αναλυτικά τον τρόπο που λειτουργούν η γενική και οι ειδικές ΕΒΕ.
Ο φίλος μου φαίνεται να συμφωνεί με τη δυνατότητα να ορίζει το κάθε ΑΕΙ δικούς του συντελεστές βαρύτητας -αυτοδιοίκητα είναι, στο κάτω κάτω!- αλλά εγώ, για λόγους αρχής αν θέλετε, θεωρώ ότι με τη θέσπιση πολλών περιορισμών κόβονται από τα πανεπιστήμια άξιοι υποψήφιοι και στέλνονται στα ΙΕΚ και στα κωλέγια (μαμά, μην κοιτάς). Όσο περισσότεροι οι περιορισμοί, τόσο περισσότερες οι ακραίες αδικίες, σαν κι αυτή της υποψήφιας.
Αν ήταν στο χέρι μου, την ελάχιστη βάση εισαγωγής θα την καθόριζα όχι μεταβλητή αλλά σταθερή, και μάλιστα όχι στο 10 αλλά κάπου στο 7-8, ώστε και να αποφεύγονται οι πολύ χαμηλοί βαθμοί αλλά και να μην κόβονται άξιοι υποψήφιοι -το ίδιο και στα ειδικά μαθήματα. «Μα, θα δεχόσουν να σου χτίσει το σπίτι αρχιτέκτονας που έγραψε 9 στο σχέδιο;» Σας διαβεβαιώνω ότι με όσους αρχιτέκτονες συνεργάστηκα, δεν τους ζήτησα το μηχανογραφικό τους ώστε να δω τους βαθμούς τους, ενώ οι σημερινοί πρωτοετείς δεν πρόκειται να κάνουν, πια, σχέδιο με το χέρι αλλά με τον υπολογιστή.
Αλλά το πιο αστείο είναι ότι επί δέκα ή και περισσότερα χρόνια το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα επέτρεπε να μπαίνουν στη σχολή Χημικών Μηχανικών ή στις σχολές Χημικών υποψήφιοι που είχαν γράψει 0 στη Χημεία -εννοώ, που δεν είχαν εξεταστεί καθόλου στη Χημεία, αφού από την Τεχνολογική κατεύθυνση μπορούσε κανείς να εισαχθεί στις παραπάνω σχολές. Μάλιστα ήταν πολλοί οι Χημικοί Μηχανικοί που εισήχθησαν χωρίς να έχουν εξεταστεί στη Χημεία, κι όμως αποφοίτησαν μια χαρά και εργάζονται αποδοτικότατα στον κλάδο τους.
Από την άλλη, το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, που είχε υποσχεθεί κατάργηση της ΕΒΕ, ηττήθηκε κατά κράτος στις εκλογές, σημαίνει άραγε ότι οι πολίτες επιδοκίμασαν τη θέσπιση της ΕΒΕ; Μπορούμε να το συζητήσουμε, αλλά νομίζω πως, αν γινόταν δημοσκόπηση, θα έβγαζε ευρεία πλειοψηφία υπέρ του θεσμού. Αφενός επειδή, αν δεν είσαι άμεσα ενδιαφερόμενος, οι λεπτομέρειες του συστήματος δεν είναι γνωστές (ο μέσος ψηφοφόρος πιστεύει ότι η ΕΒΕ εξασφαλίζει ότι δεν θα κατακλυστεί το πανεπιστήμιο από φοιτητές του 3) και αφετέρου επειδή η ΕΒΕ έχει συνδεθεί με την αριστεία, την αξιολόγηση και άλλα ηχηρά παρόμοια.
Οπότε, το ακρώνυμο θα συνεχίσει να τρομάζει.
